ﺳﺎل ﺑﻴﺴﺖ و دوم/ﺷﻤﺎره/3ﭘﺎﻳﻴﺰ1392
ﻣﺠﻠﻪ ﻋﻠﻤﻲ ﺷﻴﻼت اﻳﺮان
ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻫﻀﻢ ﭼﺮﺑِﻲ و اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ،اﺑﻘﺎء ﭼﺮﺑﻲ و ﻋﻤﻠﻜﺮد رﺷﺪ در ﻣﺎﻫﻲ ﻧﻮرس آزاد درﻳﺎي ﺧﺰر ) (Salmo trutta caspiusﺗﻐﺬﻳﻪ ﺷﺪه ﺑﺎ ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ﺑﻠﻨﺪ زﻧﺠﻴﺮه و وﻳﺘﺎﻣﻴﻦ E اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﺳﺘﻮده ) ، (1ﻋﺒﺪاﻟﻤﺤﻤﺪ ﻋﺎﺑﺪﻳﺎن ﻛﻨﺎري ) ،*(2ﺻﺎﺑﺮ ﺧﺪاﺑﻨﺪه
)(3
[email protected] 2،1و -3داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪرس -ﻣﺎزﻧﺪران-ﻧﻮر ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ :اردﻳﺒﻬﺸﺖ 1392
ﭼﻜﻴﺪه
ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش :ﻣﻬﺮ 1392
ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﻲ اﺛﺮ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ﺿﺮوري اﻣﮕﺎ HUFA 3و ﺳﻄﻮح وﻳﺘﺎﻣﻴﻦ Eﺟﻴﺮه ﺑﺮ رﺷﺪ ،ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻫﻀﻢ و اﺑﻘﺎء ﻇﺎﻫﺮي اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب و ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي ﭼﺮﺑﻲ در ﺑﭽﻪ ﻣﺎﻫﻲ ﻧﻮرس آزاد درﻳﺎي ﺧﺰر ،ﻳﻚ آزﻣﺎﻳﺶ 10ﻫﻔﺘﻪاي اﻧﺠﺎم ﺷﺪ .ﺷﺶ ﺟﻴﺮه ﺣﺎوي ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب اﻣﮕﺎ HUFA 3ﺷﺎﻣﻞ ﻧﺴﺒﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﻴﺪ ﭼﺮب (DHA) C22:6n-3ﺑﻪ C20:5n-3 ) (EPAﺑﺼﻮرت ) 0/5+1ﭘﺎﻳﻴﻦ) 1+2 ،(Low ،ﻣﺘﻮﺳﻂ (Medium ،و ) 2+4ﺑﺎﻻ (High ،درﺻﺪ ﺟﻴﺮه و ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻳﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺑﺎ ﻳﻜﻲ از ﺳﻄﻮح ) 300ﭘﺎﻳﻴﻦ (Low ،و ) 1000ﺑﺎﻻ (High ،ﻣﻴﻠﻴﮕﺮم وﻳﺘﺎﻣﻴﻦ Eدر ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم ﺟﻴﺮه ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪ )ﺑﻪ اﺧﺘﺼﺎر،MH ،ML ،LH ،LL : HLو .(HHﺑﭽﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻧﻮرس ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ) (±SDوزن اوﻟﻴﻪ ) 600±25ﻣﻴﻠﻴﮕﺮم( ﺑﻄﻮر ﺗﺼﺎدﻓﻲ در ﺗﺎﻧﻚ ﻫﺎي ﭘﺮورﺷﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪﻧﺪ و ﺗﺎ ﺳﻴﺮ ﺷﺪن ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺟﻴﺮهﻫﺎ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺷﺪﻧﺪ .ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻘﺪار HUFAو وﻳﺘﺎﻣﻴﻦ Eﺟﻴﺮه رﺷﺪ ﺑﭽﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﺘﻲ داري اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺖ .ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺑﺎزﻣﺎﻧﺪﮔﻲ ﺑﭽﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن آزاد درﻳﺎي ﺧﺰر ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﻴﺰان وﻳﺘﺎﻣﻴﻦ Eو اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب اﻣﮕﺎ HUFA 3ﻗﺮار ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد .ﻣﻴﺰان اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب C20:5n-3و C22:6n-3ﭼﺮﺑﻲﻫﺎي ﺧﻨﺜﻲ و ﻗﻄﺒﻲ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﻣﺜﺒﺘﻲ ﺑﺎ ﻣﻴﺰان آﻧﻬﺎ در ﺟﻴﺮه داﺷﺘﻨﺪ .ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻫﻀﻢ ﻇﺎﻫﺮي و اﺑﻘﺎء ﭼﺮﺑﻲ ﻛﻞ ﺟﻴﺮه ﺑﻄﻮر ﻣﻌﻨﻲ داري ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ HUFAﺟﻴﺮه ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ .در ﻣﺠﻤﻮع ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب HUFAو وﻳﺘﺎﻣﻴﻦ Eاﺛﺮ ﻣﺜﺒﺘﻲ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد رﺷﺪ ،ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺴﻢ و ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻫﻀﻢ ﻇﺎﻫﺮي ﭼﺮﺑﻲ ﺑﭽﻪ ﻣﺎﻫﻲ ﻧﻮرس آزاد درﻳﺎي ﺧﺰر دارد. ﻟﻐﺎت ﻛﻠﻴﺪي :ﻣﺎﻫﻲ آزاد درﻳﺎي ﺧﺰر ،ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻫﻀﻢ ﭼﺮﺑﻲ ،اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ،HUFAوﻳﺘﺎﻣﻴﻦ E
*ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل
74
ﺳﺘﻮده و ﻫﻤﻜﺎران
ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻫﻀﻢ ﭼﺮﺑِﻲ و اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ،اﺑﻘﺎء ﭼﺮﺑﻲ و ﻋﻤﻠﻜﺮد رﺷﺪ در ﻣﺎﻫﻲ ﻧﻮرس آزاد ...
ﻣﻘﺪﻣﻪ
ﻣﻲﮔﺮدد ) .(Masuda et al., 1999اﺳﻴﺪ ﭼﺮب EPA
ﺑﺮداﺷﺖ آﺑﺰﻳﺎن از آبﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﺧﻮد
ﺳﻮﺑﺴﺘﺮاي ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻳﻜﻮزاﻧﻮﺋﻴﺪﻫﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ (Ganga
رﺳﻴﺪه اﺳﺖ ) .(Turchini et al., 2010ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ ﺳﺮاﻧﻪ
) .et al., 2005ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ ،اﻳﻦ اﺳﻴﺪ ﭼﺮب ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان
ﻣﺼﺮﻓﻲ ﻣﺤﺼﻮﻻت آﺑﺰﻳﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺟﻤﻌﻴﺖ در ﺣﺎل رﺷﺪ،
ذﺧﻴﺮه اﻧﺮژي ﺑﺎﻟﻘﻮه ﻣﻬﻢ در ﻻرو در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ ،ﺑﻪ وﻳﮋه در
ﺗﻮﺳﻌﻪ آﺑﺰيﭘﺮوري ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺑﺰاري ﺑﺮاي اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻮاد
ﻃﻮل دوره ﻫﺎي ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ ﻣﺤﺴﻮب ﺷﻮد .ﻫﺮ ﭼﻨﺪ اﻳﻦ ﻣﻴﺰان
ﻏﺬاﻳﻲ ﺑﺎ ﻣﻨﺸﺎء درﻳﺎﺋﻲ ﺿﺮوري ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد .ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ
ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ MUFAو SFAﻛﻤﺘﺮ اﺳﺖ اﻣﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ DHAو
ﺗﻘﺎﺿﺎﻫﺎي آﻳﻨﺪه ﺑﺮاي ﻏﺬاﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ و ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺷﻴﻼﺗﻲ ﺗﻨﻬﺎ
ARAﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﺮاي ﺑﺘﺎ -اﻛﺴﻴﺪاﺳﻴﻮن ﻣﻴﺘﻮﻛﻨﺪرﻳﺎﺋﻲ
از ﻃﺮﻳﻖ ﮔﺴﺘﺮش ﭘﺮورش آﺑﺰﻳﺎن ﺗﺎﻣﻴﻦ ﮔﺮدد .اﻳﻦ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻮﻟﻴﺪ
ﺗﺮﺟﻴﺢ داده ﻣﻲﺷﻮد ).(Madsen et al., 1999
ﻣﺴﺘﻠﺰم ﭘﺮورش ﻣﺘﺮاﻛﻢ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻮد واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻮاد
ﺑﺎ وﺟﻮد ﻫﻤﻪي اﺛﺮات ﻣﺜﺒﺖ اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ،HUFAاﻳﻦ
ﻣﻐﺬي و ﻛﺎرآﻣﺪي ﻏﺬاﻫﺎي آﺑﺰﻳﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ .از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ذﺧﺎﻳﺮ
ﻣﻮاد ﻣﻮﻟﻜﻮلﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري ﺣﺴﺎﺳﻲ در ﺑﺮاﺑﺮ آﺳﻴﺐﻫﺎي
ﻏﺬاﻳﻲ ﻻرو ﻣﺎﻫﻲ در اوﻟﻴﻦ ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺤﺪود اﺳﺖ ،از
اﻛﺴﻴﺪاﺳﻴﻮﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ).(Halliwell & Gutteridge, 1996
اﻳﻦ رو زﻧﺪه ﻣﺎﻧﺪن ﻣﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﭼﺸﻤﮕﻴﺮي واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺗﻐﺬﻳﻪ از
اﻛﺴﻴﺪاﺳﻴﻮن اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب HUFAﻣﻮﺟﺐ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎﺗﻲ
ﺟﻴﺮهﻫﺎي ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﺎﻻ اﺳﺖ .ﻟﺬا ﻓﺮﻣﻮﻻﺳﻴﻮن ﻣﻄﻠﻮب ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت
ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻴﺪروﭘﺮواﻛﺴﻴﺪﻫﺎي اﺳﻴﺪ ﭼﺮب ،آﻟﺪﻫﻴﺪﻫﺎ و ﻫﻴﺪروﻛﺮﺑﻦ-
ﺟﻴﺮه ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻣﺎﻫﻲ ﺿﺮوري اﺳﺖ.
ﻫﺎ ﻣﻲﮔﺮدد ) .(Holt, 2011ﺑﺴﻴﺎري از اﻳﻦ ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺖﻫﺎ ﺑﺴﻴﺎر
اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب داراي ﻧﻘﺶ ﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪدي در دوره ﻻروري از
ﺳﻤﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻣﻮﺟﺐ آﺳﻴﺐ رﺳﺎﻧﺪن ﺑﻪ ﻟﻴﭙﻴﺪﻫﺎي
ﺟﻤﻠﻪ :ﻣﻨﺒﻊ ﺗﺎﻣﻴﻦ اﻧﺮژي ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﻜﻲ ) ،(Tocher, 2003ﺑﻪ
ﻏﺸﺎﺋﻲ ،ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦﻫﺎ و DNAﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ ) .(Frankel, 1998ﺧﻄﺮ
ﻋﻨﻮان اﺟﺰاي ﻓﺴﻔﻮﻟﻴﭙﻴﺪﻫﺎ در ﺳﺎﺧﺘﺎر دﻳﻮاره ﺳﻠﻮﻟﻲ و ﭘﻴﺶﺳﺎز
ﺑﺮوز اﻛﺴﻴﺪاﺳﻴﻮن اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب HUFAدر دوره ﻻروي ﺑﻪ
ﻣﻮﻟﻜﻮلﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ ﻓﻌﺎل ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ .در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن اﺳﻴﺪﻫﺎي
دﻟﻴﻞ اﻓﺰاﻳﺶ ﻧﺴﺒﺖ ﺳﻄﺢ ﺑﻪ ﺣﺠﻢ ﺟﻴﺮه ) (Betancor, 2011و
ﭼﺮب ﺑﻠﻨﺪ زﻧﺠﻴﺮه ﭼﻨﺪ ﻏﻴﺮ اﺷﺒﺎع ) (HUFAsﻣﺎﻧﻨﺪ
وﺟﻮد ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻻي اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب HUFAدر ﺑﺎﻓﺖ ﻻرو
دوﻛﻮﻫﮕﺰاﻧﻮﺋﻴﻚ اﺳﻴﺪ ) ،(DHA, 22:6n-3اﻳﻜﻮزاﭘﻨﺘﺎﻧﻮﺋﻴﻚ
ﻣﺎﻫﻴﺎن ) (Salhi et al., 1997اﻫﻤﻴﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ .در
اﺳﻴﺪ ) (EPA, 20:5n-3و آراﺷﻴﺪوﻧﻴﻚ اﺳﻴﺪ (ARA, 20:4n-
ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ داﺧﻞ و ﺧﺎرج ﺳﻠﻮﻟﻲ در ﺑﺮاﺑﺮ رادﻳﻜﺎلﻫﺎي
) 6ﻋﻤﻠﻜﺮدﻫﺎي ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژﻳﻚ ﻣﻬﻤﻲ دارﻧﺪ.
آزاد ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺣﻀﻮر آﻧﺘﻲ اﻛﺴﻴﺪانﻫﺎ اﺳﺖ .وﻳﺘﺎﻣﻴﻦ Eﺑﻪ ﻋﻨﻮان
اﻫﻤﻴﺖ اﺳﻴﺪ ﭼﺮب DHAدر ﺟﻴﺮهﻫﺎي ﻻرو ﻣﺎﻫﻴﺎن درﻳﺎﺋﻲ
ﻳﻚ آﻧﺘﻲ اﻛﺴﻴﺪان ﺷﻜﻨﻨﺪه زﻧﺠﻴﺮه ﺑﻪ رادﻳﻜﺎلﻫﺎي ﭘﺮاﻛﺴﻴﺪ
ﺑﻪ اﺛﺒﺎت رﺳﻴﺪه اﺳﺖ )Watanabe et al., 1989; Izquierdo
ﻣﺘﺼﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد و از واﻛﻨﺶ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎ اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب HUFA
.(1996; Sargent et al., 1999bاﺛﺮات ﻣﺜﺒﺖ آن در اﻓﺰاﻳﺶ
دﻳﮕﺮ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻣﻲﻛﻨﺪ .ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ وﻳﺘﺎﻣﻴﻦ Eﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﻲ در
ﺑﺎزﻣﺎﻧﺪﮔﻲ آﺑﺰﻳﺎن ﺑﺎ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻢ اﻳﻦ اﺳﻴﺪ ﭼﺮب در ﻛﻨﺘﺮل اﺳﺘﺮس
ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻳﻤﻨﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن ) ،(Wang et al., 2006ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺜﻞ
) ،(Izquierdo 2005; Ganga et al., 2006ﺗﻜﺎﻣﻞ ﺳﻴﺴﺘﻢ
) ،(Izquierdo et al., 2001ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺘﺮس
اﻳﻤﻨﻲ ) (Montero et al., 2003و ﺑﻬﺒﻮد ﺳﻼﻣﺘﻲ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ
) (Montero et al., 2001و رﺷﺪ ﻻروي ) Gonzalez et al.,
ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﺋﻲ ﻻرو ﻣﺎﻫﻴﺎن ارﺗﺒﺎط داده ﺷﺪه اﺳﺖ (Bransden et
(1995دارد .ﻣﻴﺰان ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪي وﻳﺘﺎﻣﻴﻦ Eﻛﺎﻣﻼً ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ
) .al., 2005ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل ﺟﺪاي از ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﺜﺒﺖ اﻳﻦ اﺳﻴﺪ ﭼﺮب در
ﺳﻄﻮح دﻳﮕﺮ ﻣﻮاد ﻣﻐﺬي ﺟﻴﺮه ) ;Hamre et al., 1994
اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﺎزﻣﺎﻧﺪﮔﻲ ،ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ DHAﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ
(Hamre & Lie 1995ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻠﻨﻴﻮم ،وﻳﺘﺎﻣﻴﻦ (Hamre C
اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ﺿﺮوري ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ رﺷﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ (Watanabe
) et al., 1989; Watanabe & Kiron, 1994و رﻓﺘﺎر ﻧﺮﻣﺎل
) et al., 1997و اﻛﺴﻴﺪاﺳﻴﻮن اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب HUFA
) (Blazer, 1982ﻗﺮار دارد. 75
ﺳﺎل ﺑﻴﺴﺖ و دوم/ﺷﻤﺎره/3ﭘﺎﻳﻴﺰ1392
ﻣﺠﻠﻪ ﻋﻠﻤﻲ ﺷﻴﻼت اﻳﺮان
اﺣﺘﻴﺎﺟﺎت اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب در ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻃﻴﻒ
ﺷﻬﺮي ﺑﻮد .ﻋﻮاﻣﻞ ﻛﻴﻔﻲ آب ،ﻫﻤﭽﻮن دﻣﺎي آب و اﻛﺴﻴﮋن
وﺳﻴﻌﻲ از ﻋﻮاﻣﻞ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ زﻧﺪﮔﻲ ،ﻧﺮخ رﺷﺪ ،ﺳﻦ ﻣﺎﻫﻲ و
ﺑﺼﻮرت روزاﻧﻪ و ﻧﻴﺘﺮﻳﺖ ،ﻧﻴﺘﺮات ،آﻣﻮﻧﻴﺎك و ﺑﺼﻮرت ﻫﻔﺘﮕﻲ
وزن ،ﻣﻴﺰان ﭼﺮﺑﻲ ﺟﻴﺮه ،دﻣﺎي ﭘﺮورش و ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻫﻀﻢ و اﺑﻘﺎي
اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪ
اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﺷﻮد ).(Glencross et al., 2007
ﺟﻴﺮه ﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ
ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻫﻀﻢ اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ﺗﺤﺖ
ﺷﺶ ﺟﻴﺮه ﺑﺎ ﻣﻴﺰان 50درﺻﺪ ﭘﺮوﺗﻴﺌﻦ و 17درﺻﺪ ﭼﺮﺑﻲ و
ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﻴﺰان و ﺗﺮﻛﻴﺐ اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ﺟﻴﺮه ﻗﺮار دارد
ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب DHAﺑﻪ EPAﺑﺼﻮرت 0/5+1
) .(Giovanni et al., 2009ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻫﻀﻢ
)ﭘﺎﻳﻴﻦ) 1+2 ،(Low ،ﻣﺘﻮﺳﻂ (Medium ،و ) 2+4ﺑﺎﻻ(High ،
ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي ﻣﻬﻢ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻴﺰان
درﺻﺪ ﺟﻴﺮه و ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻳﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺑﺎ ﻳﻜﻲ از ﺳﻄﻮح 300
ﺟﺬب ﭼﺮﺑﻲ و اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب و وﺿﻌﻴﺖ ﺗﻐﺬﻳﻪ اي ﻣﻮرد
)ﭘﺎﻳﻴﻦ (Low ،و ) 1000ﺑﺎﻻ (High ،ﻣﻴﻠﻴﮕﺮم وﻳﺘﺎﻣﻴﻦ ) Eآﻟﻔﺎ-
اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد .از اﻳﻦ رو ﻫﺪف ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺎﺛﻴﺮ
ﺗﻮﻛﻮﻓﺮول اﺳﺘﺎت( در ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم ﺟﻴﺮه ) ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎ ﺑﻪ اﺧﺘﺼﺎر ﺷﺎﻣﻞ:
ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب اﻣﮕﺎ HUFA 3و وﻳﺘﺎﻣﻴﻦ E
HL ،MH ،ML ،LH ،LLو ،HHﺣﺮف ﻻﺗﻴﻦ اول ﻧﺸﺎن
ﺟﻴﺮه ﺑﺮ رﺷﺪ ،ﺑﺎزﻣﺎﻧﺪﮔﻲ و ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻫﻀﻢ ﭼﺮﺑﻲ و اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب
دﻫﻨﺪه ﻣﻴﺰان دو اﺳﻴﺪ ﭼﺮب اﻣﮕﺎ 3و ﺣﺮف دوم ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﻣﻴﺰان
ﺑﭽﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻧﻮرس آزاد درﻳﺎي ﺧﺰر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.
وﻳﺘﺎﻣﻦ Eاﺳﺖ( ﺗﻬﻴﻪ و از ﭘﻮدر ﻣﺎﻫﻲ و ﻛﺎزﺋﻴﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻨﺒﻊ
ﻣﻮاد و روش ﻫﺎ
ﭘﺮوﺗﺌﻴﻨﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳﺪ .ﺟﻬﺖ ﺑﺎﻻﻧﺲ اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ﺿﺮوري
ﺷﺮاﻳﻂ ﭘﺮورﺷﻲ
و ﺣﺼﻮل درﺻﺪﻫﺎي ﻣﻮرد اﻧﺘﻈﺎر ،ﭘﻮدر ﻣﺎﻫﻲ ﺑﺎ ﻛﻠﺮوﻓﺮم )(1:3
اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﭽﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻧﻮرس ﻣﺎﻫﻲ آزاد درﻳﺎي
ﺷﺴﺘﺸﻮ ﺷﺪ .ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺖ ﺟﻴﺮه ،اﺑﺘﺪا ﺗﻚ ﺗﻚ وﻳﺘﺎﻣﻴﻦﻫﺎي
ﺧﺰر )ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ وزن 200ﻣﻴﻠﻲ ﮔﺮم( ﭘﺮورﺷﻲ )ﻧﺴﻞ (F1در
ﻣﺤﻠﻮل در آب و ﻣﺤﻠﻮل در ﭼﺮﺑﻲ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز آزاد ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﺮ
ﺳﺎﻟﻦ ﺗﻜﺜﻴﺮ و ﭘﺮورش داﻧﺸﻜﺪه ﻋﻠﻮم درﻳﺎﻳﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺮﺑﻴﺖ
اﺳﺎس ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻮﺛﻖ ) (NRC, 2011ﺑﻪ دﻗﺖ ﺗﻮزﻳﻦ و از ﺳﻠﻮﻟﺰ
ﻣﺪرس اﻧﺠﺎم ﺷﺪ .ﺑﭽﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻧﻮرس در ﺗﺮافﻫﺎي ﺑﺎ اﺑﻌﺎد
)آﻟﻔﺎ-ﺳﻠﻮﻟﺰ( ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺎده ﺣﺎﻣﻞ ﺟﻬﺖ ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺨﻠﻮط
230×42×18ﺳﺎﻧﺘﻴﻤﺘﺮ ) 60ﺑﭽﻪ ﻣﺎﻫﻲ در ﻫﺮ ﺗﺮاف و ﺗﺮاﻛﻢ 2
وﻳﺘﺎﻣﻴﻨﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳﺪ ) .(Huang & Huang, 2004ﺟﺪول
ﻋﺪد در ﻟﻴﺘﺮ( در 6ﺗﻴﻤﺎر و 3ﺗﻜﺮار در ﻫﺮ ﺗﻴﻤﺎر در ﺳﻴﺴﺘﻢ
1اﺟﺰا و ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺟﻴﺮهﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ-
ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺪارﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﻳﺎ ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺎز آب )ﺑﺎ ﻣﻴﺰان ﺗﻌﻮﻳﺾ روزاﻧﻪ
دﻫﺪ .ﭘﺲ از ﺳﺎﺧﺖ ﺟﻴﺮه ،ﺟﻴﺮهﻫﺎ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ اﻟﻚﻫﺎي 500و 700
30درﺻﺪ( ذﺧﻴﺮه ﺷﺪﻧﺪ .ﻏﺬاﻫﻲ روزاﻧﻪ در 5ﻧﻮﺑﺖ و در ﺳﺎﻋﺎت
ﻣﻴﻜﺮوﻣﺘﺮي اﻟﻚ ﺷﺪه و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺑﻮدن دورة ﭘﺮورش،
16 ،14 ،12 ،10 ،8و 18در ﺣﺪ ﺳﻴﺮي اﺷﺒﺎع اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ.
ﺗﺎ زﻣﺎن ﻣﺼﺮف در ﻛﻴﺴﻪﻫﺎي ﭘﻼﺳﺘﻴﻜﻲ و در دﻣﺎي -20درﺟﻪ
دوره ﻧﻮري 12ﺳﺎﻋﺖ روﺷﻨﺎﻳﻲ و 12ﺳﺎﻋﺖ ﺗﺎرﻳﻜﻲ ﺑﻪ ﻣﺪت 10
ﺳﺎﻧﺘﻴﮕﺮاد ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﺪﻧﺪ.
ﻫﻔﺘﻪ و ﻣﻨﺒﻊ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه آب ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ،آب ﻛﻠﺮزداﺋﻲ ﺷﺪه ﺟﺪول 1اﺟﺰاء و ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺑﻴﻮﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺟﻴﺮهﻫﺎي ﻏﺬاﻳﻲ ﺑﺮاي ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻧﻮرس آزاد درﻳﺎي ﺧﺰر. ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﺟﻴﺮه ﭘﻮدر ﻣﺎﻫﻲ
1
46
2
21
3
12/1
4
0 /7
4
1 /7
2
9
5
1 /5
ﻛﺎزﺋﻴﻦ اوﻟﺌﻴﻚ اﺳﻴﺪ
EPA DHA دﻛﺴﺘﺮﻳﻦ ﻟﺴﻴﺘﻴﻦ ﺳﻮﻳﺎ
76
LL
LH 46 21 4 /9 2 /8 6 /8 9 1 /5
ML 46 21 4 /9 2 /8 6 /8 9 1 /5
MH 46 21 9 /7 1 /4 3 /4 9 1 /5
HL 46 21 9 /7 1 /4 3 /4 9 1 /5
HH 46 21 12/1 0 /7 1 /7 9 1 /5
ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻫﻀﻢ ﭼﺮﺑِﻲ و اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ،اﺑﻘﺎء ﭼﺮﺑﻲ و ﻋﻤﻠﻜﺮد رﺷﺪ در ﻣﺎﻫﻲ ﻧﻮرس آزاد ...
ﺳﺘﻮده و ﻫﻤﻜﺎران
ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﺟﻴﺮه *1
2
1
3
1
0/25
ﺿﺪ ﻗﺎرچ
1
0/25
ﻣﻮﻧﻮﻛﻠﺴﻴﻢ ﻓﺴﻔﺎت
1
ﻣﺨﻠﻮط وﻳﺘﺎﻣﻴﻨﻲ
ﻣﺨﻠﻮط ﻣﻮاد ﻣﻌﺪﻧﻲ••
ﻛﻮﻟﻴﻦ ﻛﻠﺮاﻳﺪ
وﻳﺘﺎﻣﻴﻦ E
LL
2
ﺳﻠﻮﻟﺰ
LH 2 3 0/25 0/25
ML 2 3 0/25 0/25
MH
HL
2
2
3 0/25 0/25
HH 2
3 0/25 0/25
3 0/25 0/25
1
1
1
1
1
1
0/03
0 /1
0/03
0 /1
0/03
0 /1
1/47
1 /4
1/47
1 /4
1/47
1 /4
)×100ﻣﺎده ﻣﻐﺬي ﺧﻮرده ﺷﺪه)/ﻣﺎده ﻣﻐﺬي دﻓﻊ ﺷﺪه-ﻣﺎده -1ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه از ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮراك دام آﺑﺰﻳﺎن ﺳﺎري -2 ،ﺳﺎﺧﺖ
ﻣﻐﺬي ﺧﻮرده ﺷﺪه( = ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻫﻀﻢ ﻇﺎﻫﺮي )(%
ﺷﺮﻛﺖ ﻣﺮك ،آﻟﻤﺎن -3 ،ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺮﻛﺖ ،Applichemآﻟﻤﺎن -4 ﺳﺎﺧﺖ ﺷﺮﻛﺖ ،Crodaاﻧﮕﻠﻴﺲ -5 ،ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه در ﺷﺮﻛﺖ
]×100ﭼﺮﺑﻲ ﻛﻞ ﺟﻴﺮه )ﮔﺮم() /ﭼﺮﺑﻲ ﻛﻞ اوﻟﻴﻪ× وزن اوﻟﻴﻪ(-
ﻛﻴﻤﻴﺎ رﺷﺪ.
)ﭼﺮﺑﻲ ﻛﻞ ﻧﻬﺎﻳﻲ×وزن ﻧﻬﺎﻳﻲ([ = اﺑﻘﺎء ﻇﺎﻫﺮي ﭼﺮﺑﻲ )(%
• ﻣﺨﻠﻮط وﻳﺘﺎﻣﻴﻲ )ﻣﻴﻠﻲ ﮔﺮم ﺑﺮ ﻛﻴﻠﻮ ﮔﺮم ﺟﻴﺮه(،A= 0/8 :
ﺳﻨﺠﺶ اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب
،B2=10 ،B1=15 ،C=200 ،K3= 10 ،D3= 0/06
ﺑﺮاي اﺳﺘﺨﺮاج ﭼﺮﺑﻲ ﺟﻴﺮه ﻫﺎ ،ﭼﺮﺑﻲ ﻛﻞ ﺑﺪن و ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي
،B1=1 ،B3=150 ، B12=0/02 ،B5=40 ،B6=10
ﻣﺪﻓﻮع از روش Folchو ﻫﻤﻜﺎران ) (1957و اﺳﺘﺮي ﻛﺮدن
=1000 ،B9=5ﻛﻮﻟﻴﻦ و =400اﻳﻨﻮزﻳﺘﻮل ).(NRC, 2011
ﭼﺮﺑﻲ از روش Metcalfeو ﻫﻤﻜﺎران ) (1961اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ.
•• ﻫﺮ ﻛﻴﻠﻮ ﮔﺮم ﻣﻜﻤﻞ ﻣﺎده ﻣﻌﺪﻧﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮاد ﻣﻌﺪﻧﻲ ﻛﻤﻴﺎﺑﻲ
ﺳﭙﺲ اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ﺑﺎ) Boron Trifluoride (BF3در
ﻣﺎﻧﻨﺪ :ﻣﻨﮕﻨﺰ ،2600 mg/kg :ﻣﺲ ،600 :آﻫﻦ ،600 :روي:
ﻣﺘﺎﻧﻮل ﻣﺘﻴﻠﻪ و ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺘﻴﻞ اﺳﺘﺮ ﺷﺪه ﭼﺮﺑﻲ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ -n
،4600ﺳﻠﻨﻴﻮم ،50 :ﻳﺪ ،100 :ﻛﺒﺎﻟﺖ ،50 :ﻛﻮﻟﻴﻦ ﻛﻠﺮاﻳﺪ:
ﻫﮕﺰان ﺑﺎزﻳﺎﻓﺖ ﺷﺪﻧﺪ .ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ و ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب
& (Pennell
ﻣﻮﺟﻮد در ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ از دﺳﺘﮕﺎه ﮔﺎزﻛﺮوﻣﺎﺗﻮﮔﺮاف )(GC
،100000ﻛﺮﻳﺮ ﺗﺎ ﻳﻚ ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ).Barton, 1996
)(Model:CP 3800 Varian, Walnut Creek, CA, USA
ﺳﻨﺠﺶ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻫﻀﻢ ﻇﺎﻫﺮي
ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﺳﺘﻮن ﻛﺎﭘﻴﻼري از ﻧﻮع ) BPX 70 SGM; 60 m
ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻫﻀﻢ ،ﻣﺪﻓﻮع ﻣﺎﻫﻴﺎن در ﻳﻚ دوره
×0.25 mm i.d., film thickness 0.25 mm, Victoria,
20روزه )اﻧﺘﻬﺎي دوره( ﺟﻤﻊ آوري 'ﮔﺮدﻳﺪ .در اﻳﻦ ﻣﺪت ﭘﺲ از
(Australiaو آﺷﻜﺎر ﺳﺎز ﻧﻮع ﻳﻮﻧﺶ ﺷﻌﻠﻪاي FIDاﺳﺘﻔﺎده -
ﻫﺮ وﻋﺪه ﻏﺬاﻳﻲ ﻏﺬاﻫﺎي ﺧﻮرده ﻧﺸﺪه ﺳﻴﻔﻮن ﺷﺪه و ﻣﺪﻓﻮع
ﮔﺮدﻳﺪ .دﻣﺎي آﺷﻜﺎر ﺳﺎز و ﻣﺤﻞ ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺮروي 240و
ﻣﺎﻫﻴﺎن دو ﺑﺎر در روز ﺟﻤﻊ آوري ﮔﺮدﻳﺪ .ﺳﭙﺲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از
210درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﺪ.
ﺳﺎﻧﺘﺮﻳﻔﻴﻮژ ) (4000 rpmﺑﻪ ﻣﺪت 20دﻗﻴﻘﻪ در دﻣﺎي 4درﺟﻪ
دﻣﺎي ﺳﺘﻮن ﺑﻴﻦ 160ﺗﺎ 180درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد ﺑﺎ ﻧﺮخ 2درﺟﻪ
ﺳﺎﻧﺘﻴﮕﺮاد و ﺟﺪاﺳﺎزي آب ،ﺗﻮزﻳﻦ و ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از
اﻓﺰاﻳﺶ دﻣﺎ در دﻗﻴﻘﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﮔﺮدﻳﺪ .در اﻳﻦ روش از ﮔﺎز
اﻛﺴﻴﺪاﺳﻴﻮن ﭼﺮﺑﻲ ،ﺗﺎ زﻣﺎن ﺳﻨﺠﺶ در دﻣﺎي -20درﺟﻪ
ﻫﻠﻴﻢ ﺑﻌﻨﻮان ﮔﺎز ﺣﺎﻣﻞ و ﮔﺎز ﻫﻴﺪروژن ﺑﻌﻨﻮان ﺳﻮﺧﺖ ،ازت
ﺳﺎﻧﺘﻴﮕﺮاد ﻧﮕﻬﺪاري ﮔﺮدﻳﺪ .ﻣﻴﺰان ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻫﻀﻢ و اﺑﻘﺎ ﻇﺎﻫﺮي
ﺑﻌﻨﻮان ﮔﺎز ﻛﻤﻜﻲ و ﻫﻮاي ﺧﺸﻚ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ .ﺟﺪول 2ﺗﺮﻛﻴﺐ
ﭼﺮﺑﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻌﺎدﻻت زﻳﺮ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ:
اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ﺟﻴﺮه ﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ. 77
ﺳﺎل ﺑﻴﺴﺖ و دوم/ﺷﻤﺎره/3ﭘﺎﻳﻴﺰ1392
ﻣﺠﻠﻪ ﻋﻠﻤﻲ ﺷﻴﻼت اﻳﺮان
ﺟﺪول .2ﺗﺮﻛﻴﺐ اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ﺟﻴﺮهﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده. ﺟﻴﺮهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ
LL
LH
ML
MH
HL
HH
آﻧﺎﻟﻴﺰ ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ ﺟﻴﺮه )ﺑﺮ ﺣﺴﺐ درﺻﺪ ﻣﺎده ﺧﺸﻚ( رﻃﻮﺑﺖ
8 /1
7/65
7/85
7/72
7/1
8/12
ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ
50/12
49/5
49/68
50/29
48/89
49/37
ﭼﺮﺑﻲ
17/2
17/05
17/32
16/85
16/96
17/3
9 /1
9 /4
8 /9
8 /6
9/5
9/2
15/4
15/04
16/09
16/25
16/64
16/12
21/28
21/17
21/33
21/32
21/10
21/28
ﺧﺎﻛﺴﺘﺮ ﻛﺮﺑﻮﻫﻴﺪرات اﻧﺮژي ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ )(Kj/g اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب )درﺻﺪ( C12:0
0/079
0/078
0/082
0/013
0/053
0/092
C14:0
1/15
1/13
1/02
0/98
0/99
/98
C16:0
9/16
10/33
8/82
8/28
6/80
7/32
C18:0
4 /78
3/47
4/66
4/60
5/49
7/61
C20:0
0/029
0/098
0/029
0/031
0/043
0/071
C24:0
0/38
0/18
0/054
0/011
0/04
0/07
C16:1n-7
0/25
0/19
0/22
0/23
0/27
0/20
C18:1n-9
66/73
64/78
58/62
59/02
54/30
53/23
C18:2n-6
9/04
9/55
10/25
10/02
9/85
9/67
C18:3n-6
0/23
0/49
0/56
0/96
0/71
0/32
C18:3n-3
0/44
0/43
0/37
0/36
0/91
0/85
C20:1n-9
1/05
1/17
1/66
1/89
1/99
1/23
C20:3n-6
0/33
0/19
0/16
0/18
0/21
0/17
C20:3n-3
0/16
0/21
0/48
0/62
1/64
1/4
C20:4n-6
0/19
0/25
0/49
0/63
0/98
1/03
C20:5n-3
0/42
0/52
1/21
1/36
2/27
2/19
C22:6n-3
1/19
1/25
2/17
2/03
4/07
5/15
C24:1n-9
0/15
0/58
0/64
0/46
0/86
0/97
15/76
15/44
14/83
13/96
13/48
16/2
∑ MUFA
68/31
66/8
61/28
61/86
57/75
55/85
n-3
2 /6
2/62
4/45
4/69
9/3
8/7
n-6
9/79
9/49
11/46
11/8
11/76
11/19
EPA/DHA
0/35
0/41
0/56
0/67
0/56
0/42
n-3/n-6
0/26
0/21
0/38
0/39
0/79
0/77
∑ SFA
1
:SFA1اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب اﺷﺒﺎع و :MUFAاﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ﺗﻚ ﻏﻴﺮ اﺷﺒﺎع 78
ﺳﺘﻮده و ﻫﻤﻜﺎران
ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻫﻀﻢ ﭼﺮﺑِﻲ و اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ،اﺑﻘﺎء ﭼﺮﺑﻲ و ﻋﻤﻠﻜﺮد رﺷﺪ در ﻣﺎﻫﻲ ﻧﻮرس آزاد ...
ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ آﻣﺎري ﻧﺘﺎﻳﺞ
ﺑﺎﻻي HUFAو ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻي وﻳﺘﺎﻣﻴﻦ (HH) Eﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ
ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ آﻣﺎري ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮم اﻓﺰار Spss 18
ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﻮد .ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎي ML
اﻧﺠﺎم ﺷﺪ .ﻗﺒﻞ از ﺗﺠﺰﻳﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ ،ﻧﺮﻣﺎل ﺑﻮدن دادهﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از
و HLﻣﻌﻨﻲ دار ﻧﺒﻮد ) .(F=?, d.f.=?, P≤0.05آﻧﺎﻟﻴﺰ دو
آزﻣﻮن Kolmogorov-Smironovﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ.
ﻃﺮﻓﻪ ANOVAﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ وزن ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﭽﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن
ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﻠﻲ دادهﻫﺎ از روش آﻧﺎﻟﻴﺰ وارﻳﺎﻧﺲ دو ﻃﺮﻓﻪ Two-
ﻧﻮرس ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻨﻲداري ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﻴﺰان وﻳﺘﺎﻣﻴﻦ Eو
way-ANOVAو از ﻣﺪل ﺧﻄﻲ زﻳﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳﺪ:
HUFAﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ) (F=?, d.f.=?, P≤0.05وﻟﻲ ﺗﺤﺖ
Yijk = µ + Fi + Hj + (FH)ij + εijk
ﺗﺎﺛﻴﺮ اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ اﻳﻦ دو ﻣﺎده ﻗﺮار ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد (F=?, d.f.=?,
ﻛﻪ Yijkﻣﻘﺪار ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻫﺮ ﺗﻜﺮار µ ،ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻣﺘﻮﺳﻂ Fi ،اﺛﺮ
).P≤0.05
ﺛﺎﺑﺖ ﻋﺎﻣﻞ اول ) Hj ،(n-3 HUFAاﺛﺮ ﺛﺎﺑﺖ ﻋﺎﻣﻞ دوم )وﻳﺘﺎﻣﻴﻦ
.ﻣﻴﺰان ﺑﺎزﻣﺎﻧﺪﮔﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﺮار
(FH)ij ،(Eاث ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﻴﻦ دو ﻋﺎﻣﻞ و εijﺧﻄﺎي ﺑﺎﻗﻲﻣﺎﻧﺪه
ﻧﮕﺮﻓﺖ و در ﻫﻤﻪ ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎ ﺑﺎزﻣﺎﻧﺪﮔﻲ 100درﺻﺪ ﺑﻮد .ﺿﺮﻳﺐ رﺷﺪ
اﺳﺖ .ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﻳﺴﻪي ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦﻫﺎ از آزﻣﻮن آﻣﺎري Duncanدر
وﻳﮋه ) (SGRﻧﻴﺰ روﻧﺪ ﻣﺸﺎﺑﻪاي را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ وزن ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻧﺸﺎن
ﺳﻄﺢ اﻋﺘﻤﺎد 0/05درﺻﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ.
داده و ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان رﺷﺪ وﻳﮋه در ﺗﻴﻤﺎر LLدﻳﺪه ﺷﺪ .آﻧﺎﻟﻴﺰ
ﻧﺘﺎﻳﺞ
دو ﻃﺮﻓﻪ ANOVAﺑﺮاي ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺿﺮﻳﺐ رﺷﺪ وﻳﮋه ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ
ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ ﺟﻴﺮهﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺟﺪول 2
ﺳﻄﻮح وﻳﺘﺎﻣﻴﻦ Eو اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب HUFAﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻨﻲداري
ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺳﻄﺢ ﭼﺮﺑﻲ ﺧﺎم )ﺣﺪود 17درﺻﺪ( ،ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ
SGRرا ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﻨﺪ ) (P
