Autor naszych lektur - Henryk Sienkiewicz

Autor naszych lektur - Henryk Sienkiewicz Dzięki tej gazetce dowiesz się więcej o: - życiu Henryka Sienkiewicza, o jego młodości i zainteresowaniach, - jego mniej znanych dziełach, - naszych szkolnych lekturach: Krzyżacy oraz Latarnik, - bohaterach tychże lektur, - najbardziej znanym utworze Sienkiewicza Trylogii, - muzeum jego imienia w Woli Okrzejskiej.

Spis treści: 1. Autor naszych lektur - Henryk Sienkiewicz 2. Twórczość Sienkiewicza - spis utworów 3. „Trylogia” - największe dzieło Sienkiewicza 4. Postać, która budzi sympatię - Michał Wołodyjowski 5. Nasze lektury - „Krzyżacy” 6. Twierdza w Kamieńcu Podolskim 7. Nasze lektury - „Latarnik”, recenzja 8. Muzeum Henryka Sienkiewicza w Woli Okrzejskiej

Autor naszych lektur - Henryk Sienkiewicz Prawie każdy Polak zna książki Henryka Sienkiewicza między innymi z lektur szkolnych. Książki takie jak „Potop”, czy „Ogniem i mieczem” są znane wszystkim. Mimo wszystko powinniśmy dowiedzieć się o nim więcej, m.in. przez tą notatkę. Henryk Sienkiewicz (1846 - 1916), a właściwie Henryk Adam Aleksander Pius Sienkiewicz herbu Oszyk urodził się w małej wiosce w woj. lubelskim, w Woli Okrzejskiej. Znany polski nowelista, publicysta, pisarz pochodzenia tatarskiego, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury, kawaler francuskiej Legii Honorowej i członek zagranicznym Serbskiej Akademii Nauk i Umiejętności. Zubożała rodzina szlachecka nie zostawiła mu majątku. Zarabiał na swoje życie najpierw jako prywatny nauczyciel, potem reporter i autor felietonów prasowych, które publikował pod pseudonimem „Litwos”. Przełom jego młodości i wieku dojrzałego przypadał na czas podróży do Ameryki, której echem są „Listy z podróży do Ameryki” oraz słynne nowele: „Latarnik” i „Sachem”.

Mimo obecnym podczas jego epoki zainteresowaniem czasami przyszłymi, Sienkiewicz skłonił się ku czasom przeszłym. Dzięki tej pasji narodziła się powieść „Ogniem i mieczem”, która została powitana przez publiczność z entuzjazmem, a krytyka z rezerwą. Wkrótce ukazały się kolejne części trylogii - „Potop” i „Pan Wołodyjowski”. Sienkiewicz bardzo dużo podróżował, kierowany głównie ciekawością świata i ludzi różHenryk Sienkiewicz, wikipedia.pl nych obyczajów i wyznań, a w latach 1884czasów rzymskich - „Quo Vadis” - świa1885 - także chęcią ratotowy bestseller. Na przełomie XIX i XX wania zdrowia chorej na gruźlicę żony. Odwiedził wieku Sienkiewicz raz jeszcze zabłysnął jako mistrz wielkiej fabuły - powieścią Grecję, Turcję, Włochy, „Krzyżacy”. W 1905 roku Sienkiewicz Hiszpanię. Podjął też otrzymał literacką Nagrodę Nobla za camyśliwską wyprawę do łokształt twórczości epickiej. Po wybuAfryki, dzięki której pochu wojny Henryk Sienkiewicz wyjechał wstała powieść „W pudo Szwajcarii, gdzie zmarł w 15 listopastyni i puszczy”. Jego da 1916 roku w Vevey, gdzie go pochohistoryczne zainteresowano. W 1924 sprowadzono prochy piwania rozwijały się cosarza do wolnej już Polski. raz bardziej. Ich rezultatem stała się powieść z

AUTOR NASZYCH LEKTUR - HENRYK SIENKIEWICZ

Str. 2

Twórczość Henryka Sienkiewicza 1872 - Humoreski z teki Worszyłły, nowela 1872 - Na marne, powieść 1875 - Stary sługa, nowela 1876 - Hania, nowela 1877 - Selim Mirza, nowela 1877 - Szkice węglem, nowela 1878 - Janko Muzykant, nowela 1880 - Z pamiętnika poznańskiego nauczy ciela, nowela 1880 - Niewola tatarska, nowela 1880 - Za chlebem, nowela 1880 - Orso, nowela 1881 - Latarnik, nowela 1882 - Bartek Zwycięzca, nowela 1882 - Jamioł, nowela Trylogia: 1884 - Ogniem i mieczem, powieść 1886 - Potop, powieść 1888 - Pan Wołodyjowski, powieść 1889 - Sachem, nowela 1889 - Wspomnienie z Maripozy, nowela 1891 - Bez dogmatu, powieść 1894 - Rodzina Połanieckich, powieść 1896 - Quo Vadis, powieść 1900 - Krzyżacy, powieść 1906 - Na polu chwały, powieść 1910 - Wiry, powieść 1912 - W pustyni i w puszczy, powieść


Str. 3

Trylogia - największe dzieło Sienkiewicza Trylogia to najprawdopodobniej najbardziej znane dzieło Sienkiewicza. Zawiera w sobie wspaniałe przesłanie, „ku pokrzepieniu serc”. Oto jej krótki opis. Trylogia to najbardziej znane dzieło Henryka Sienkiewicza, publikowane w latach 1884 - 1888. W jej skład wchodzą trzy książki: „Ogniem i Mieczem” (1884), „Potop” (1886), „Pan Wołodyjowski” (1888). Zamiarem Sienkiewicza było napisanie powieści „ku pokrzepieniu serc”, która przypominałaby Polakom o czasach, w których wiara w ojczyznę i patriotyzm uratowały zagrożoną utratą niepodległości Polskę. Autor przedstawia w swojej

trylogii najważniejsze wydarzenia z dziejów Rzeczypospolitej od 1648 od 1673. Akcja pierwszej części toczy się podczas powstania Chmielnickie-

go na Ukrainie, druga to dzieje wojny ze Szwecją, tzw. potopu szwedzkiego, a trzecia opisuje początek wojny z Turcją i pierwsze zwycięstwo Jana Sobieskiego pod Chocimiem. Głównymi bohaterami są postacie fikcyjne: Jan Skrzetuski, Michał Wołodyjowski, Andrzej Kmicic, Onufry Zagłoba. Mimo, że fabuła każdej części oparta jest na takim samym schemacie - motywie miłości z przeszkodami, to nigdy poczas czytania książki nie odnosimy wrażenia monotonności i powtarzalności. Schemat ten wygląda następująco: młody żołnierz zakochuje się w dziewczynie, którą porywa jego rywal, a jednocześnie zdrajca ojczyzny. Po wielu perypetiach udaje się im jed-


nak spotkać i wszystko kończy się szczęśliwie. Dzięki wpleceniu losów bohaterów w dramatyczny los Rzeczypospolitej w XVII wieku udało się Sienkiewiczowi umieścić obok romantycznej obyczajowej opowieści ważne sprawy patriotyzmu i wojen toczonych w tamtych czasach. Autor wlewa w Polaków, będących w tamtych czasach podczas zaborów nadzieję, przedstawiając w Trylogii sytuacje wręcz beznadziejne, w których szczupłe wojska Rzeczypospolitej, przepełnione wiarą i miłością do ojczyzny pokonują potężną armię wrogów. W ten sposób, idealizując nieco prawdę historyczną szerzy kult bohaterskiego poświęcenia dla ojczyzny.

Str. 4

Postać, która budzi sympatię Michał Wołodyjowski Przez całą „Trylogię” Henryka Sienkiewicza przewija się niewątpliwie ciekawa i wzbudzająca sympatię postać Michała Wołodyjowskiego. Chcielibyśmy bardziej przybliżyć jego sylwetkę. W powieści Henryka Sienkiewicza pt. ,,Potop” główną postacią jest Michał Wołodyjowski. Pochodził z drobnej szlachty podlaskiej. Dzięki swojemu zabawnemu usposobieniu zdobywa wielką sympatię czytelnika. Posiadał, bowiem rysy komediowe, był szczupły, niskiego wzrostu i nieustannie poruszał wąsikiem. Człowiek drobnej postury. Typowy reprezentant XVII wiecznej szlachty kresowej, przyzwyczajony od najmłodszych lat do trudów wojennych. Ze względu na swój niski wzrost nazywany był ,,małym rycerzem”, ale to nie odbierało mu wielkości. Prawy Polak, patriota, dzielny rycerz, odważny i karny. Mistrz w pojedynkach i na polu bitwy, szczególnie w prowadzeniu walk podjazdowych, niezrównany szermierz i dowódca. Zwano go ,,pierwszą szablą Rzeczpospolitej”. Jego odwaga i waleczność znane były w całym kraju. Toczył boje jedynie w słusznych sprawach. Nie reprezentował się dobrze w sprawach publicznych, potrafił jednak wiernie i ochoczo wykonywać rozkazy. Wołodyjowski stał się wielkim patriotą, najważniejsze

dla niego było dobro i bezpieczeństwo ojczyzny. Służąc pod komendą Jeremiego Wiśniowieckiego, stał się zwolennikiem prowadzonej przez niego polityki. Kochał się w wojnie, dysponował dużym doświadczeniem, z jego porad wojskowych korzystali nawet starsi rangą rycerze. Trzema porządkami jego żywota były: gospodarka, wojna i miłość. Broniąc Kamieńca wolał wysadzić się w powietrze, niż oddać zamek Turkom. Uczynił to zgodnie ze złożonym ślubem. Indywidualne szczęście złożył na ołtarzu ojczyzny. Uroczysty pogrzeb został uświetniony wkroczeniem do kościoła hetmana Sobieskiego. Sienkiewicz nazywa Michała „Hektorem Kamienieckim”, nawiązując do wojny trojańskiej (Hektor - najdzielniejszy obrońca Troi) i podnosząc w ten sposób rangę Wołodyjowskiego do wymiarów symbolicznych, czyniąc zeń reprezentantem każdej epoki i zapewniając mu uniwersalne trwanie. Jego wrodzona dobroć, łagodność i życzliwość pomagają mu w zdobywaniu przyjaciół. Nawet jego największy wróg stawał się przyjacielem. Został obdarowany przez swych poddanych szacun-


Michał Wołodyjowski, nowaautorska.com

kiem i ufnością. Posiada umiejętność łagodzenia sporów, co pomaga mu w pozyskaniu ich przychylności. Znalazł też sympatię u przedstawicielek płci pięknej. Jednak wybranką jego serca została Basia Jeziorkowska. Urzekła go swoją urodą i wielkim temperamentem. Pan Michał przedstawiony został przez Sienkiewicza jako idealny wojownik: odważny, mężny, doświadczony wojskowo, waleczny, oddany ojczyźnie i… miłości.

Str. 5

Nasze lektury - Krzyżacy Jedną z naszych szkolnych lektur jest jedna z najsłynniejszych powieści Henryka Sienkiewicza pt. „Krzyżacy”. Opowiada ona losy wojny polsko-krzyżackiej, aż do bitwy pod Grunwaldem w 1410 roku oraz perypetie dwóch bohaterów - Zbyszka i Maćka z Bogdańca.

Przeczytałam już wiele lektur i wszystkie wywarły na mnie wielkie wrażenie. Jednak książka pt. „Krzyżacy” H. Sienkiewicza po prostu zafascynowała mnie. W powieści tej występują zarówno postacie historyczne (prawdziwe), jak i fikcyjne (zmyślone). Najważniejszą rolę w „Krzyżakach” odegrali wspaniali bohaterowie: Zbyszko i Maćko z Bogdańca, Danusia, Jagienka i Jurand. To właśnie oni sprawili, że tę powieść czyta się z zainteresowaniem. Fabuła obejmuje bitwę pod Grunwaldem, a także dzieje małżeństwa Zbyszka z Jagienką. Akcja w „Krzyżakach” jest wartka. Czytając tę książkę, można się prze-

Kadr z filmu „Krzyżacy”, kulturaonline.pl

nieść w inny świat świat średniowiecznych rycerzy, książąt i pięknych panien. Jednak wadą „Krzyżaków” jest to, że występowały momenty, w których można się było zanudzić i trudno było przez nie przebrnąć, np. na początku powieści Maćko i Zbyszko siedzą w gospodzie i opowiadają o swoich przygodach osobom siedzącym obok. Sienkiewicz wspaniale wykazał w swej powieści okrucieństwo, dwulicowość i obłudę


Krzyżaków. Dzięki temu, że przeczytałam tę książkę dowiedziałam się, jacy naprawdę byli zakonnicy. To wspaniała powieść, która podpowiada nam, jakim być i co trzeba robić, aby stać się człowiekiem prawym i dobrym, tak jak średniowieczni rycerze. Poza tym „wciąga” czytelnika i pozwala mu wyobrazić sobie przygody, które przeżywali bohaterowie „Krzyżaków”.

Str. 6

Twierdza w Kamieńcu Podolskim Kamieniec Podolski znamy prawdopodobnie z „Pana Wołodyjowskiego”. Co roku gości on tysiące turystów, szczególnie ze względu na wspaniałe pozostałości twierdzy. Ta miejscowość jest sławna także z powodu „Trylogii” Henryka Sienkiewicza, w której opisał losy obrony tego miejsca przez Michała Wołodyjowskiego.

Twierdza w Kamień- powstały mury obronne cu Podolskim to jedno z oraz pierwsza wieża. Od najbardziej niedostępnych budowli obronnych Ukrainy. Usytuowana na wysokim brzegu skalnym przy rzece Smotrycz. Miała jedno zadanie - obronę mostu tureckiego, jedynego wjazdu do miasta. Pierwsze fortyfikacje Twierdza w Kamieńcu Podolskim, wikipedia.pl powstały już w XI. XII do XV w dalszym ciągu fortyfikowano zamek drogą pogrubienia i podwyższenia ścian murów oraz budowania nowych wież i budowli. NoTwierdza w Kamieńcu Podolskim, źródło nieznane wy zamek zbudowano w Przez kolejne 3 wieki 1621 roku, według holenderskich wzorów. AUTOR NASZYCH LEKTUR - HENRYK SIENKIEWICZ

Wzmocnił on najsłabszy od zachodu odcinek warowni. To właśnie w tej twierdzy, w Kamieńcu Podolskim rozgrywała się duża część akcji jednej z części trylogii Sienkiewicza - „Pan Wołodyjowski”. Wydarzyło się to w 1672 roku, podczas oblężenia miasta przez Turków. Obroną południowej flanki dowodził Jerzy Wołodyjowski. Według Sienkiewicza, to właśnie on wysadził ją w powietrze, prawdopodobnie dzięki systemowi podziemnych korytarzy i katakumb. Str. 7

Nasze lektury - Latarnik Jedną z naszych szkolnych lektur jest także nowela Henryka Sienkiewicza pt. „Latarnik”. Opowiada ona o losach starego polskiego tułacza i wędrowcy - Józefa Skawińskiego, który przybył na niewielką wyspę, by tam wieść spokojne, pustelnicze życie Latarnika.

Książka Latarnik jest dziełem Henryka Sienkiewicza. Znakomicie ukazuje cechy noweli. Lektura opowiada o losach tułającego się po świecie, z bagażem doświadczeń Józefa Skawińskiego. On jest właśnie tytułowym latarnikiem, który po udziale w wielu wojnach, posiada honorowe odznaczenia, jako wieczny pechowiec, który chciał tylko znaleźć miejsce, w którym mógłby zaznać spokoju. Nigdy nie udawało mu się to, w życiu spotykało go wiele nieszczęść np.: założył zakład kowalski, który spłonął w wielkim pożarze miasta, stworzył fabrykę cygar, lecz został okradziony przez własnego wspólnika, gdy Skawiński chorował. Mimo to w końcu znalazł dla siebie wymarzone miejsce - w Aspinwall zwolniła się posada latarnika i właśnie tam podjął się pracy. Było mu tam dobrze, cieszył się każdym dniem spędzonym na latarni, aż do czasu, gdy dostał paczkę z książką „Pan Tadeusz”, która tak bardzo go wciągnęła, że zapomniał o za-

paleniu latarni i statek rozbił się na mieliźnie. Po tym incydencie Skawiński został zwolniony z pracy. Książka oparta jest na autentycznym wydarzeniu, prawdziwy latarnik nazywał się Sielawa, a o jego istnieniu Sienkiewicz dowiedział się od Juliana Haraima, który opisał go w liście do piAudiobook „Latarnik”, fnp.pl sarza. Akcja toczy się wokół wątku kolejne linijki zapisane prozą Skawińskiego, autor stosuje nie mogłem doczekać się jak retrospekcje, w której opisuje zakończą się losy starego latułaczkę głównego bohatera tarnika. po świecie. Sienkiewicz Sądzę, że lektura ta nie jest świetnie opisał człowieka tęnudna, ale bardzo wciągająca. skniącego za ojczyzną. Sienkiewicz trafnie opisał Książka bardzo mnie wciąproblematykę emigracji i gnęła, mimo tego, że akcja wartość narodowych książek toczyła się powoli, autor na emigrantów. Myślę, że ta zmniejszył objętość opisów, lektura jest warta polecenia zamieszczając w nich tylko wszystkim, zwłaszcza wśród to, co najważniejsze. Momłodzieży dla której pamentem który najbardziej triotyzm coraz częściej jest mnie zaciekawił było zakońpowodem do wstydu. czenie książki, pochłaniając


Str. 8

Muzeum Henryka Sienkiewicza w Woli Okrzejskiej Henryk Sienkiewicz był niewątpliwie wielką postacią w historii narodu polskiego, dlatego też powstało kilka muzeów jego imienia. Jednym z nich jest Muzeum Henryka Sienkiewicza w Woli Okrzejskiej, po którym chciałbym czytelników oprowadzić.

Historia muzeum: W roku 1965, kiedy to zbliżała się 120. rocznica urodzin pisarza i 50. rocznica jego śmierci, społeczeństwo Ziemi Łukowskiej postanowiło uczcić pisarza otwarciem muzeum. Na jego siedzibę przeznaczono dawną oficynę dworską, miejsce urodzenia pisarza. Dworek został odremontowany od podstaw, z dawnej oficyny pozostały tylko fundamenty, kominy i wewnętrzne ściany. Dnia 1 stycznia 1967 roku pan Antoni Cybulski objął stanowisko kierownika muzeum i z ogromnym zaangażowaniem prowadzi tę placówkę do dzisiaj. Ekspozycja: Oprócz wystaw czasowych, takich jak „Tradycje rodzinne Henryka Sienkiewicza”, w muzeum znajduje się także ekspozycja sta- Położenie na mapie Polski, wikipedia.pl ła. W pierwszej Sali ukazuje przede wszystkim związki Henryka Sienkiewicza z Ziemią Łukowską i jego tradycje rodzinne. Wiszą tutaj m.in. zdjęcia rodziny Sienkiewicza i jego drzewo genealogiczne. Druga sala to kontynuacje rodzinnych tradycji. Jest ona głównie poświęcona potomkom pisarza. Trzecia sala wprowadza w tematykę twórczości pisarza, począwszy od publikacji z lat najmłodszych, aż do takich dzieł jak „Krzyżacy”. Znajdują się tam także liczne listy Sienkiewicza. W sali z kominkiem na uwagę zasługują obrazy wybitnych maMuzeum Henryka Sienkiewicza w Woli Okrzejskiej, muzeumsienkiewicza.pl larzy, np.. „Bohun” Franciszka Pautscha z 1927 roku. Piąta sala jest poświęcona ekranizacjom utworów Sienkiewicza. Znajdziemy tu m.in. rekwizyty z „W Pustyni i w Puszczy”. Godziny otwarcia: Ostatnie pomieszczenie to salonik - miejsce codziennie, z wyjątkiem poniedziałku urodzin Henryka Sienkiewicza. Znajdują tu w godzinach od 10 do 17 się meble odkupione od rodziny pisarza oraz zdjęcie zrobione Sienkiewiczowi niedługo przed śmiercią.


Str. 9

Autor naszych lektur - Henryk Sienkiewicz

Koniec Autorzy gazetki:

Użyte źródła:

Andrzej Sołtysik, Bartosz Burczyk, Krzysztof Szelka.

wikipedia.pl, muzeumsienkiewicza.pl, sienkiewicz.ovh.org, Świat w słowach i obrazach, podręcznik, lektury.gazeta.pl, krzyzacy.klp.pl, latarnik.klp.pl, kresywschodnie.republika.pl.