De Kunst van het Counsellen

Academie voor Counselling en Coaching (ACC) Counselling en Coaching opleidingen door heel Nederland www.counselling.nl - www.coachacademie.nl

De Kunst van het Counsellen Begeleidend boek bij de 5 cd’s voor het leren van de gespreksvaardigheden voor Counsellors en Coaches. Voorwoord. Dit is het begeleidend boek bij de 5 oefen cd’s voor counselling. In “Counselling Bill Clinton” hoor je hoe een counsellingsgesprek kan verlopen. Op “De Kunst van het Counsellen 1 t/m 4” worden de belangrijkste counsellingsvaardigheden behandeld. Via deze cd’s leer je snel de Vaardigheden kennen en kun je ze later in praktijk brengen. Samen met de andere Kennis, Innerlijke Ontwikkeling en Praktijk leer je goed counsellen. Dezelfde technieken en vaardigheden kun je ook bij het coachen gebruiken. Je leert dus: Hoe een counselgesprek kan verlopen - Open vragen - Parafraseren - Reflecteren - Gesloten vragen Specifieke vragen - Verderreikende vragen - Exploratie - Inventariseren - Intuïtie - Inschatten van een probleem - Herkenning - Aandacht richten - Focussing - Informatie geven - Nieuwe informatie Brainstormen - Zelfonthulling - Onmiddellijkheid - Directheid - Assertiviteit - Echtheid - Uitdagen Zelfuitdaging - Modelling - Motiveren - Omgaan met weerstanden - Confrontatie - Luisteren - Begrip - Empathie - Diepere Empathie - Huiswerk - Humor - Open staan - Respect - Echtheid - Afstemmen Acceptatie - Aandacht schenken - Vertrouwensband - Tijd, Ruimte en Stilte.

Welkom bij de Academie voor Counselling en Coaching. Ik ben je coach. En zal je helpen door het stellen van vragen. Voel je vrij er over te mediteren, ze te beantwoorden, er met anderen over te praten. Schrijf ieder antwoord op een apart vel papier, zodat je ze makkelijk kunt aanvullen met nieuwe inzichten, als je verder komt.

© Academie voor Counselling en Coaching (ACC) - CD-Boek V3.0 - www.counselling.nl - 1

Inhoud Voorwoord .......................................................................................................... 1 Inhoud ................................................................................................................ 2 Leerdoelen ........................................................................................................... 4 Counselling Bill Clinton - 0 (50:47) ........................................................................... Inleiding ................................................................................................................................... Oefeningen ............................................................................................................................... Het counselgesprek ....................................................................................................................

5 5 6 7

De kunst van het Counsellen - 1 (45:31) ...................................................................... 1-1 Inleiding ........................................................................................................................ 1-2 Introductie tot counselling .............................................................................................. 1-3 Opening van het gesprek - Het eerste gesprek .................................................................. 1-4 Opening van het gesprek - Het volgend gesprek ............................................................... 1-5 Open vragen .................................................................................................................. 1-6 Parafraseren .................................................................................................................. 1-7 Reflecteren .................................................................................................................... 1-8 Samenvatten en evalueren .............................................................................................. 1-9 Einde gesprek ................................................................................................................ 1-10 Het laatste gesprek ......................................................................................................... 1-11 De oefeningen 1 - 12 ...................................................................................................... 1-12 De oefeningen 13 - 25 ....................................................................................................

25 25 26 27 28 29 31 32 33 34 35 36 37

De kunst van het Counsellen - 2 (58:20)....................................................................... 1-1 Inleiding ........................................................................................................................ 2-2 Gesloten vragen ............................................................................................................. 2-3 Specifieke vragen ........................................................................................................... 2-4 Verderreikende vragen ................................................................................................... 2-5 Exploratie ...................................................................................................................... 2-6 Inventariseren ................................................................................................................ 2-7 Intuïtie .......................................................................................................................... 2-8 Inschatten probleem ....................................................................................................... 2-9 Herkenning ................................................................................................................... 2-10 Aandacht richten ........................................................................................................... 2-11 Focussing ...................................................................................................................... 2-12 Informatie geven ............................................................................................................ 2-13 Nieuwe informatie - Brainstormen .................................................................................. 2-14 Nieuwe informatie - Brainstormen - Abstractie techniek .................................................. 2-15 Nieuwe informatie - Brainstormen - Oefeningen .............................................................. 2-16 Oefeningen (1 - 17) ........................................................................................................ 2-17 Oefeningen (18 - 31) .......................................................................................................

39 39 40 41 43 44 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57


De kunst van het Counsellen - 3 (68:57) ...................................................................... 3-1 Inleiding ........................................................................................................................ 3-2 Zelfonthulling ................................................................................................................ 3-3 Onmiddellijkheid ........................................................................................................... 3-4 Directheid - Assertiviteit - Echtheid ................................................................................ 3-5 Uitdagen ....................................................................................................................... 3-6 Zelfuitdaging ................................................................................................................. 3-7 Modelling ...................................................................................................................... 3-8 Motiveren ...................................................................................................................... 3-9 Omgaan met weerstanden .............................................................................................. 3-10 Confrontatie .................................................................................................................. 3-11 Luisteren ....................................................................................................................... 3-12 Begrip - Empathie - Diepere Empathie ............................................................................ 3-13 Diverse ingrediënten: ..................................................................................................... Huiswerk ....................................................................................................................... Humor .......................................................................................................................... Openstaan ..................................................................................................................... Respect ......................................................................................................................... Echtheid ........................................................................................................................ Afstemmen .................................................................................................................... Acceptatie ..................................................................................................................... Aandacht schenken ........................................................................................................ Vertrouwensband ........................................................................................................... Tijd, Ruimte, Stilte ........................................................................................................ 3-14 Oefeningen (1 - 12) ........................................................................................................ 3-15 Oefeningen (13 - 26) .......................................................................................................

61 61 62 63 64 65 66 67 69 70 72 74 75 76 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87

De kunst van het Counsellen - 4 (61:48) ...................................................................... Inleiding ................................................................................................................................... Mogelijke oefeningen ................................................................................................................ De oefeningen (1 - 140) ..............................................................................................................

89 89 90 91

1 - Waarom wil je leren counsellen of coachen? Ik wens je veel plezier, geluk en succes.


Leerdoelen 1.

Iedere vaardigheid kunnen omschrijven.

2.

De verschillen weten tussen de vaardigheden.

3.

Weten wanneer je een vaardigheid kan toepassen.

4.

Een toegepaste vaardigheid herkennen en benoemen.

5.

Goed kunnen luisteren naar de cliënt.

6.

Oppikken van de signalen van de cliënt.

7.

Inleven in de gedachten- en gevoelswereld van de cliënt.

8.

Adequaat reageren op wat de cliënt zegt.

9.

Samen met de andere onderdelen kunnen counsellen of coachen.

10.

Een counsellor of coach zijn.

2 - Welke leerdoelen zou je jezelf nog meer willen stellen? 3 - Hoe kun je controleren of je een doel bereikt?

Schenk tijdens het counsellen of coachen aandacht aan: 1. Goede introductie van jezelf. 2. Heldere uitleg over wat counselling of coaching is. 3. Opbouwen van de vertrouwensband. 4. De technieken:  open vragen / parafraseren  gevoelens reflecteren  samenvatten  focussing  gepaste (soft)confrontatie  zelfonthulling 5. Structuur en opbouw van het gesprek (fase-bewustzijn). 6. Signalen oppakken en gebruiken in het gesprek. 7. Woordkeus en taalgebruik aanpassen aan de cliënt. 8. Inhoudelijke waarde van het gesprek. 9. Omgaan met de stiltes die er vallen. 10. Kan de cliënt zijn verhaal kwijt (niet onnodig in de reden vallen). 11. Geen oplossingen aandragen. 12. Algemene indruk van de effectiviteit en waarde van het gesprek. 13. Evalueer het gesprek. 14. Afspraak maken i.v.m. voortgang.


Counselling Bill Clinton - 0 Inleiding Op “Counselling Bill Clinton” hoor je hoe een counsellingsgesprek verloopt. Het is het eerste gesprek tussen Bill Clinton en zijn counsellor. Wat Bill zegt, begint bij de kantlijn en de ingesprongen tekst is van de counsellor. Daaronder staan de signalen van Bill, welke vaardigheden de counsellor gebruikt en waarom. (In zijn boek “My Life” geeft hij counselling toe. Hier hoe de 1ste sessie had kunnen verlopen.)

4 - Iedereen studeert in zijn eigen tempo en op zijn eigen manier. Maak een studieschema dat bij je past, zodat je weet wat je wanneer kan bestuderen. Een schema geeft je houvast, waardoor het makkelijker wordt om in een goed ritme te komen. Sommige mensen studeren beter zonder schema. Welke manier is voor jou het makkelijkst?


Oefeningen (Voel je vrij het anders te doen, dit zijn slechts een paar mogelijke hints.) 1. Beluister het gesprek in zijn geheel. 2. Als counsellor dien je een goed geheugen te hebben, kijk of je de vragen uit je hoofd kunt beantwoorden. Het is de bedoeling dat je leert onthouden wat de belangrijkste punten zijn van een gesprek. (Controleer jezelf achteraf.) a. Wat is Clinton zijn eerste prioriteit als hij binnenkomt? b. Hoe helpt de counsellor hem daarbij? c. Wat is de reden dat Clinton juist bij Judith komt? d. Hoe is Judith ertoe gekomen om te counsellen? e. Welke problemen spelen er bij Clinton? f. Wat is zijn hoofdprobleem? g. Welke doelen stelt hij zichzelf? h. Welke weerstanden vertoont Clinton? i. Hoe gaat Judith daarmee om? j. Waarom praat Clinton moeilijk over zijn gevoelens? k. Waar heeft hij vooral behoefte aan? l. Hoe is dat volgens hem gekomen? m. Waarom is Hillary nog steeds bij hem? n. Hoe is hun seksleven? o. Wat zijn zijn sterke punten? p. Wat vindt Clinton belangrijk in het huwelijk? q. Waarom vindt hij de counsellor zo goed? r. Wanneer wil hij beginnen met veranderen? s. Welk huiswerk krijgt hij op? t. Op welke punten zou je het anders doen dan deze counsellor? 3. Luister naar de signalen (betekenis / emoties achter de woorden) die Bill afgeeft. (Opschrijven.) 4. Welke vaardigheden ontdek je bij de counsellor? (Opschrijven.) 5. Waarom gebruikt de counsellor een bepaalde vaardigheid (techniek)? (Opschrijven) 6. Hoe is de structuur van dit gesprek? (Schets het grove verloop.) 7. Neem de plaats van de counsellor in, door de cd-speler op pauze te zetten nadat Bill iets gezegd heeft. (Spreek hardop en gebruik je eigen woorden.) 8. Om te leren luisteren, kun je een fragment afspelen, pauzeer en schrijf op wat je hoorde. 9. Vergelijk de uitkomsten van deze oefeningen met de onderstaande interpretatie. 10. Leg dit gesprek schematisch vast (dossier), zodat je weet wat je met Clinton besproken hebt. 11. Oefen met iemand een vervolggesprek; Bill komt nu bij jou langs, omdat Judith op vakantie is. Neem dat gesprek op en analyseer het precies zo als dit gesprek. 12. Oefen in een groepje van drie. Twee personen zijn in gesprek en de derde observeert. Na een kwartier kun je bespreken hoe het ging en van rol wisselen. 13. Je kunt ook aan relatiecounselling doen, als Bill Hillary meeneemt. 14. Bij een grotere groep, kan Monica ook mee doen. 15. Naast het mondeling oefenen, is het ook mogelijk om een vervolg te schrijven, doe dat in spreektaal.

5 - Hoe zou je deze cd kunnen verbeteren?


Het Counselgesprek (50:47) Goedemiddag, dag meneer Clinton, heren, komt u verder. (Geef Clinton alle tijd en ruimte, sta klaar voor hem, heet hem welkom. Vanaf het eerste oogcontact wordt er aan de vertrouwensband gewerkt. Het begin is van groot belang, omdat de cliënt in het begin vaak al een besluit neemt, of de counsellor geschikt is of niet: “De eerste indruk”. Dus zorg ervoor dat je er 100% voor je cliënt bent.) Ja goedemiddag, eh bodyguards eh,.kijk nog even of hier geen microfoontjes zitten, en of er bandopname apparatuur is. Je kan niet safe genoeg spelen. (Het is duidelijk dat hij veel waarde hecht aan vertrouwelijkheid.) Dat kan ik me voorstellen, gaat u gang heren. . . . . Nee, ik ben ook helemaal vrij. (De counsellor toont hiervoor begrip en laat zich rustig grondig onderzoeken op microfoontjes.) Ja, dat ziet er wel goed uit. Dat is wel tof. (Die opmerking kan een dubbele bodem hebben het is een signaal, waar hij zich mee bezighoudt, vrouwelijk schoon?) Kan ik u ondertussen iets te drinken aanbieden? (De counsellor laat dit signaal liggen en werkt verder aan de vertrouwensband, door gastvrijheid. Drinken is van belang, omdat je van praten een droge keel kan krijgen. Het praat makkelijker als iemand iets met zijn handen kan doen, zoals een kopje vasthouden. Drinken is ook een vertrouwd ritueel, waardoor een cliënt zich op zijn gemak gesteld voelt.) Ja, is wel lekker, ja. (Stemt dus in.) Wat mag het zijn? Kopje koffie, kopje thee? (Zorg dat je in huis hebt wat je cliënt graag drinkt, m.u.v. alcoholische dranken. Serveer die niet!) Een kopje thee lijkt me wel lekker. (Wat iemand drinkt vertelt iets over hem.) Nou dat heb ik net staan, kan het meteen inschenken. (De counsellor is goed voorbereid. Zelf heb ik een ketel kokend water op staan, waar ik zowel koffie als thee mee kan zetten, als ik niet vooraf weet wat iemand wil drinken.) Nou dat ziet er goed uit, huiselijk, gezellig. (Voelt zich gelijk thuis; hij houdt van huiselijkheid!) Alstublieft. (De counsellor zegt u, als de vertrouwensband sterker wordt, zegt ze je.) Dank je wel. (Door dit ritueel kunnen de counsellor en de cliënt aan elkaar wennen en op elkaar afstemmen. Hij zegt je, normaal zou een counsellor dan ook je kunnen zeggen, maar bij een president ligt dat wat moeilijker.) Suiker en melk staat ernaast. (Voor het geval de cliënt die gebruikt.) Nou, dat hebben we allemaal niet nodig. (Hij houdt van puur.) De heren zijn klaar? (Vraag, om aan te geven dat het counselgesprek wat serieuzer gaat worden.) © Academie voor Counselling en Coaching (ACC) - CD-Boek V3.0 - www.counselling.nl - 7

Ja, jullie kunnen wel gaan. Jullie kunnen zelf wel een kopje thee zetten hè. (Hij voelt zich al zo op zijn gemak, dat hij zijn bescherming naar de keuken durft te sturen.) Prima, nou meneer Clinton, welkom in Nederland, ik ben heel vereerd dat u hier in Nederland bij mij bent terechtgekomen, waar Amerika toch eigenlijk het Mekka van de counsellors is. (Officieel welkomstwoord, en proberen uit te vinden, waarom de cliënt juist bij Judith / jou langs komt. Wat verwacht de cliënt? Dit is van belang om te kijken of je aan die verwachtingen kunt voldoen, of dat het misschien beter is om de cliënt door te verwijzen.) Ja kijk,vertrouwelijkheid is erg belangrijk, je weet van mijn vorige problemen af. (Geeft aan dat hij juist bij jou komt, omdat hij verwacht dat je te vertrouwen bent. Soms nemen mensen liever een counsellor uit een andere stad, voor extra zekerheid.) Ja. (Bevestiging, laten merken dat je echt luistert en ‘t nodigt uit tot verder vertellen.) En Nederland, dat is toch Wim Kok, en KPN, en zelfs de CIA die is onder de indruk hoe dat met het telefoonverkeer geregeld is. Je ziet toch nooit iets van afluisterschandalen en dergelijke, zoals dat in Amerika het geval is. (Algemene indruk van Nederland is goed, is bang voor afluisteren, wil geen bekendheid geven aan zijn probleem, er is dus iets wat de media nog niet weet.) Inderdaad, dus dat is een complimentje eigenlijk voor ons hier in Europa? Ben zelf trouwens ook in Amerika geweest vorig jaar. (Vat compliment goed op, zelfonthulling, om de vertrouwensband sterker te maken.) Zo, waar ben je geweest? (Heeft hier wel oren naar.) Ik ben in Los Angels geweest. Zo wat heb je in die mooie stad gedaan? (Mogelijke incongruentie bij “mooi”,….is die stad nu wel zo mooi?) Nou, mooi, als ik heel eerlijk ben, dan was er wel heel veel smog op het moment dat wij er waren. Maar ik ben daar op een conferentie geweest van een Course in Miracles. Dat is een bepaald, ik weet niet of je het kent, een bepaald gedachteconcept, dat in elk geval uitgaat van het goede in de mens, ik denk dat ik dat op die manier het makkelijkste kan vertalen. Ik heb daar in elk geval op een opvallende manier gemerkt, dat ik aan counselling moest gaan doen. (Laat Clinton, L.A. in zijn waarde en stapt over op wat ze daar gedaan heeft. Zelfonthulling. Ga niet te diep in op al je persoonlijke belevenissen. Geef alleen de kern die voor de cliënt en de vertrouwensband van belang is weer. Door over jezelf te praten, leert de cliënt hoe hij over zichzelf kan praten.) Enne eh hoe ging dat dan? Hoe was dat? (Wil meer weten.) Nou dat was eigenlijk wel heel apart. Ik kwam daar op de eerste dag, kwamen we daar aan, en in de hal praatte ik daar op een gegeven moment in de pauze met een mevrouw, en dat blijkt iemand te zijn, die een retired stresscounsellor is. Dus dat was één. Toen keek ik nog wat rond, toen zag ik een foldertje liggen. Dat ging ook over stresscounselling. En nou, dat was de tweede keer, ik stond op dat moment nog een beetje te twijfelen, van nou moet ik dat wel gaan doen. En meteen daarop ging ik nog even naar het toilet en kom terug en staat mijn man, Joep, beneden,.. (Zelfonthulling, geeft aan waarom ze met counselling is begonnen, haar achtergrond. Noemt nog even haar man, zodat het duidelijk is dat Bill niet “iets” met haar kan beginnen. - Voor het geval dat.)


Oh, dat is je man? (Valt dat even tegen,….) Ja, dat is mijn man. eh, die staat te praten met iemand die bleek eigenlijk degene te zijn die die foldertjes had gemaakt van die stresscounselling, toen dacht ik nou, dit kan geen toeval meer zijn, het moet toch inderdaad zo zijn dat ik aan stresscounselling ga doen. En ik moet zeggen, het blijkt ook een goede keuze te zijn, ik ben erg succesvol met mijn huiswerk tot nu toe, dus eh ja dat ziet er goed uit. (Informatie, let ook op de metacommunicatie; vaak slaan dingen die mensen over iets zeggen ook op wat er in dat moment in hun communicatieproces plaatsvindt. “Goed” / “Mooi” etc. kan ook aangeven wat ze van elkaar vinden.) Een opvallend verhaal, dan moet het wel een goede keus zijn geweest. (Geeft aan dat hij vindt dat hij een goede keuze heeft gemaakt, om hier langs te komen.) Ja, dat denk ik ook. Aan de telefoon heb ik u uitgelegd hoe counselling werkt, wat de kosten zijn en de huishoudelijke regels, heeft u daar nog vragen over? (Zij gelooft ook wel dat het zal lukken en vraagt of er nog vragen zijn over de praktische zaken, zodat daarna met het counsellen begonnen kan worden. Als je die zaken nog niet eerder hebt besproken, doe dat dan nu.) Nee, dat is allemaal wel duidelijk. Kost gewoon een paar centen. Ja, misschien dat ik het van de belasting kan aftrekken, dat moeten we maar eens bekijken thuis. Hé, daar staat een bank, moeten we daar nog op? (Heeft het geld er wel voor over, zit er niet mee, geeft aan het wel weer terug te verdienen. Weer een opmerking met dubbele bodem, “moeten WE daar nog op?” Als ze niet oppast, komt er niet veel van het counsellen.) Nee hoor, die bank is voor mezelf, en als ik het zo bekijk is die zelfs te klein voor u. Bij counselling maken we geen gebruik van de bank, dat is een ander soort therapie, dat zijn de mensen die veel meer gaan graven in uw persoonlijkheid en uw verleden. Bij counselling kijken we meer toch naar de problematiek waar u op dit moment mee te kampen heeft en gaan we praktisch kijken hoe u daar beter mee om kan gaan. (Gaat niet in op de toespeling en legt het verschil uit tussen counselling en andere vormen van hulpverlening. Brengt Clinton weer terug in het heden.) Ja, met die belasting, ik laat anders de wet wel even wijzigen, dan kunnen we daar wel weer wat van aftrekken. Dat spaart weer de kosten. (Heeft nog wat aarzelingen om te beginnen.) Ik kan u daar inderdaad ook geen advies over geven. In Nederland is de wetgeving anders dan in Amerika, dus ik stel inderdaad voor dat u dat daar eventjes laat uitzoeken. (Sluit dat onderwerp af.) Ja. Maar goed, wat kan ik voor u doen meneer Clinton? (Uitnodiging tot praten over het probleem. Na de intro, zitten we nu in de fase van “probleemanalyse”. De centrale vraag is, wat zijn zijn problemen? Die worden hier in kaart gebracht.) Nou ik wilde eens praten over een precaire situatie. (Wil weten of het wel echt vertrouwd is.) Dat kan, vertrouwelijkheid is sowieso gewaarborgd bij een counsellor, misschien is dat goed om het nog even te benadrukken. Ik ben gebonden aan een beroepscode en die garandeert, dat alles wat u hier binnen deze kamer vertelt, ook binnen deze kamer blijft. (Geeft verzekering voor de geheimhouding.)


Maar ik hoor wel mensen vertellen dat je goed bent, in wat je doet. (Goede berichten gehoord, maar is dat wel zo?) Dat is prettig om te horen, maar dat komt dan wel door de resultaten hoor, maar niet doordat ikzelf heb rondgebazuind hoe ik dat heb gedaan, of waar iemand mee heeft gezeten. Dus het is niet zo dat ik ga vertellen wie ik heb gecounseld, wat zijn problemen waren en waar het over ging. Zeker niet. (Vat compliment goed op, geeft aan dat zij haar mond houdt.) Nee, dat is prettig, nou, ja waar gaat het over,..het gaat over al dat gedoe met sigaren. (Vaak begint een cliënt met een stukje van het probleem, een beginnetje, een omweg, schrijf dus niet gelijk een sigarentherapie voor, en zeg ook niet dat hij moet stoppen met roken, onderzoek eerst waar zijn werkelijke probleem ligt.) Mme, mme. (Ze geeft aan dat ze luistert en moedigt aan om verder te vertellen.) Ik heb problemen als ik sigaren zie, als ik erover praat. Ruiken niet, maar zodra ik ze zie eh, dan doet het me wat. (“Sigaren zien” roept bepaalde emoties bij hem op.) Hoe komt dat? (Open vraag om meer te weten te komen.) Ja, eh hoe komt dat? Het heeft allemaal in de media gestaan. (Heeft moeite om er zo over te praten, ontwijkt de vraag.) Ja? (Luistert en vraagt door.) En daar wil ik eigenlijk wel een beetje achterkomen wat hier allemaal aan de hand is, ik hoop dat je me daarbij een beetje helpt. (Vraagt om hulp, zodat hij zijn verhaal kan verwoorden en uitvinden wat er werkelijk aan de hand is.) Mme me, dus dat heeft een directe relatie zeg maar met datgene ook wat in de media, waar aandacht is aan besteed, sigaren in relatie tot vrouwen, laat ik het zo uitdrukken. (Parafraseert, helpt hem over een drempel heen,…pas op voor invullen.) Ja, het is ook erg lastig, vooral bij recepties en officiële gelegenheden. En als je dan handjes staat te schudden en staat te smoken met die dikke walmen, en iedereen die houdt me in de gaten, dus ik heb weinig, weinig kans om even met een stagiaire wat aan te rommelen. (Legt een verband tussen sigaren en “aanrommelen” met een stagiaire. De sigaren zijn er nog, maar de gelegenheid is door de “media” ontnomen.) U associeert sigaren met Witte Huis stagiaires, als ik het goed begrijp. (Parafraseert om te zien of ze het goed begrepen heeft.) Ja, dat lijkt me ook niet zo vreemd. Paul,.Paula deed wat en Monica en de anderen ook wel hoor, dus dat was eh.. (Heeft moeite om er direct over te praten.) Wat voelt u daar dan bij? (Open vraag, die in gaat op het gevoel.) Nou, ja, ik zei al, dat is gewoon erg lastig, als het zo verre eh, zoiets optreedt. (Heeft er moeite mee om zijn gevoelens te tonen of uit te drukken.)


Ik merk dat dit toch ondanks alle publiciteit een gevoelig onderwerp voor u is. (Toont begrip, empathie, door reflectie van zijn gevoelens.) Ja, dat klopt ja. Aan de ene kant is het natuurlijk kicken hè, dat zo’n hele natie zich met jou bemoeit, en daar ook belang in stelt, en dat daar veel geld aan uitgegeven wordt. Al die televisie erbij, dat heeft wat teweeg gebracht. Maar ja ieder die zich bemoeit met dat stukje van jezelf, maar dat wil niet zeggen, dat je daar dan zo makkelijk over praat, dat nou ook weer niet hè. (Er is een verschil tussen wat anderen zeggen en schrijven en het zelf verwoorden.) Mme, mme, ja, hoe ging u daar dan mee om toen u nog een relatie met deze dames had, want toen was u ook op recepties en had u al diezelfde gevoelens toen u in de omgeving, in de buurt van sigaren was, laat ik het zo zeggen. (Accepteert dat hij het niet direct kan verwoorden en zoekt een andere ingang.) Ja, toen was er nog niet zo de spotlight opgericht en toen was er altijd wel iemand in de buurt. Of Hillary was beschikbaar. Maar ja, die heeft nu ook haar eigen leven en haar eigen carrière. Dat speelt wel mee natuurlijk. (Geeft hij aan dat hij nu niet meer aan zijn “trekken” komt, door de veranderde situatie?) Op zich vindt u de relatie tussen sigaren en seks niet vervelend, maar nu er geen invulling meer aan gegeven kan worden, begint het vervelend te worden. (Parafraseert, geeft de kern van wat hij wil zeggen, in andere woorden weer, zodat ze kan controleren of ze hem begrijpt.) Ja, zo kun je dat wel stellen, het begint gewoon vervelend te worden, als er niets mee gedaan kan worden. (Bij het zien van sigaren en vrouwen, wil hij er wat mee doen.) We hadden het er net al over, er is veel publiciteit over geweest. Wat is de invloed geweest van de openbare vervolging op die reactie die u dan heeft? (Open vraag, exploratie van het probleemgebied.) Nou, dat is nog best een verhaal toen dat naar buiten kwam, ik weet niet of iemand dat wel eens te weten is gekomen, maar, ik kan het jou wel vertellen, want jij vertelt het toch niet door. Ik werd gebeld door Starr, maar ik dacht dat het Ringo was, van de Beatles, die belt wel vaker met me en dan hebben we het over muziek, de drummer van hem en alles wat erbij hoort. En hij vertelt me dan wat de laatste ontwikkelingen zijn, dan weet ik weer met wie ik op de foto moet en wie dat allemaal zijn. Maar toen bleek dat die kennis te zijn. Ja, Kennethh dus! Maar ja, ik had al lekker tegen hem zitten vertellen over mijn laatste stunt met Monica. Dat gedoe met die sigaar en dergelijke. De rest is geschiedenis geworden. (Controleert of ze wel te vertrouwen is, door haar reacties waar te nemen als hij zegt: “Jij vertelt het toch niet door.” Vertelt een “pikant” feit over zichzelf, wat misschien niet echt diep gaat, maar wel een begin is.) Dat is inderdaad breed uitgemeten in de publiciteit. Hoe heeft u dat ervaren? (Goed dat weten we, open vraag om te exploreren hoe hij zich hieronder voelt.) Nou, soms denk ik, was ik er maar impotent van geworden, dat was een stuk rustiger geweest. Maar eigenlijk vind ik het alleen maar spannender worden. Ik ben er ook niet helemaal van af, alleen kijk ik nu wel beter uit nu, zo’n circus wil ik niet nog eens mee maken. En verder, ja, ik zit er niet zo mee. Je ziet dat Amerika nog altijd een erg puriteins land is, en eigenlijk hoop ik dat dit ook een bijdrage levert dat we niet meer zo schijnheilig over dat soort zaken gaan doen. Ik heb wel eens gelezen dat meer dan de helft van de mannen wel eens vreemd gaat, en waarom moet de president daar dan een uitzondering op zijn. Het is of de president, of de vice-president en als je fifty - fifty doet zeg maar. Dan hoef je niet lang meer rond te kijken natuurlijk. Haha, laten we daar nou geen doekjes om winden. De één na de ander in het congres ging toch ook onderuit, dat hebben we gezien, laten we elkaar nou geen mietje noemen. Nou ja, als je daarover begint wordt het allemaal nog erger. (Geeft aan dat hij een “slaaf” is van zijn driften, houdt wel van spanning, probeert niet meer ontdekt te worden, met vreemdgaan zit hij niet. Heeft er ook een goed excuus voor. Er zijn wel ergere dingen.)


Goed meneer Clinton, even terug naar uw gevoelens rondom het hele gebeuren. U voelt zich daar niet onprettig bij, aan de ene kant, en er is ook een element van spanning dat het aantrekkelijk maakt. (Onmiddellijkheid, om hem naar de kern terug te brengen, reflectie van zijn gevoelens.) Ja, dat is inderdaad zo. Ik heb af en toe wel pijn in mijn rug dat ik ervan krijg, dat is minder prettig. (Bepaalde spanningen veroorzaken rugpijn.) Dus als u teveel spanning ervaart en die kan zich niet ontladen, waar u dus tegenwoordig wat meer last van heeft, dan gaat het vastzitten in uw lichaam. (Parafraseren.) Ja tegenwoordig is dat vaker, ja. (Bevestiging.) Waar komt die behoefte aan spanning vandaan, denkt u? (Verderreikende vraag, om meer te weten te komen.) Tsja eh. Misschien heeft dat wel wat met vroeger te maken. Dat zou best wel eens kunnen. Dat was toch niet zo gezellig allemaal, dat heeft ook allemaal in de pers gestaan. Ik moest toch wel hard knokken om te overleven. En eigenlijk ben ik niet anders gewend dan er tegen aan te gaan. (Door opvoeding is hij gewend om in spanning te leven en heeft het ook nodig om zich actief te voelen.) Vertelt u daar eens iets meer over. (Exploratie.) Tja, het heeft toch allemaal in de media gestaan. Kost allemaal maar geld als we dat hier uitgebreid weer moeten vertellen. (Heeft nog moeite om er over te praten, zoiets kun je weerstand noemen.) Ik denk dat er in Amerika meer aandacht aan is besteed dan in Nederland. Dus misschien kunt u daar dan toch even iets verder op doorgaan. (Respect en de vraag herhalen.) Hmpf. Ik moest altijd doen wat mijn oma zei. Dat is natuurlijk balen. Probeerde daar wel altijd onderuit te komen, was toen al een lefgozertje, branieschoppertje. En dat leverde ook spanningen op. En ik was daar goed in. Zij dacht dat ik alles deed wat zij wilde, en ik dan ondertussen alles doen wat niet mocht. En daar kreeg ik dan een kick van hè. (Geeft iets van zichzelf; stiekem doen wat niet mag, geeft hem een goed gevoel, dit is zo gebleven.) Daar zie ik ook wel een parallel met de huidige situatie. (Onmiddellijkheid, link leggen met huidig probleem.) Je bedoelt dat ik voor Hillary, zeg maar, iets moois voorspiegel, en dat ik dan eigenlijk ondertussen de beest uithang dat bedoel je toch he? (Komt tot een stukje zelf inzicht.) Ja, precies. (Bevestiging) Goh, dat had ik eigenlijk nooit zo gezien. Maar daar heb je wel gelijk in, ja. Goh, je bent echt goed zeg. (Geeft aan dat hij z’n geld er al uit heeft.) In je uw jeugd heeft u dat zelf ingevuld door dingen te doen die niet mochten, en in uw volwassen leven doet u eigenlijk precies hetzelfde. En een relatie buiten het huwelijk is nog steeds niet geaccepteerd, zeker in Amerika niet denk ik, maar het is wel relatief makkelijk te realiseren ook. (Parafraseren en informatie. De vertrouwensband wordt sterker en ze begint al je te zeggen.) © Academie voor Counselling en Coaching (ACC) - CD-Boek V3.0 - www.counselling.nl - 12

Tja, en maar wat nou? (Ok, maar wat moet ik daar nou mee? Hoe kunnen we verder gaan?) Als ik het zo bekijk dan zie ik eigenlijk dat je één vorm van spanning creëren die, heb je vervolmaakt. En het lijkt me belangrijk om straks vast te stellen of je op die manier wilt doorgaan, dus die ene manier, of dat je zegt, ik wil ook best wel andere manieren overwegen en ze eens gaan onderzoeken. Laten we eerst eens kijken naar die andere rode draad door je leven, dat is je huwelijk met Hillary. (Inschatten van zijn situatie / probleem en onderzoeken of er bereidheid is om te veranderen. Exploratie, mogelijk zijn er nog meer problemen, of liggen de diepere oorzaken ergens anders. Hier zegt ze meer je.) We kennen elkaar al heel lang, van onze studententijd. We zijn alle twee politieke beesten, erg ambitieus zijn we alle twee. Veel, heel veel bereikt natuurlijk. Ik ben ook trots op haar als first lady met, die het toch anders doet als alle andere first madammen. (Praat over uiterlijke zaken.) Ja inderdaad, een heel nieuwe aanpak. (Respect, vertrouwensband verstevigen.) Kijk maar, vooral naar beginjaren, met sociale hervormingen en dat heeft wel een stempel gezet. Maar ja, na al die jaren is het nieuwtje er wel af. En we zijn niet van die types die erg aan hun relatie werken, we weten wat de buitenwereld van ons verwacht en wil zien, en dat doen we wel, daar zijn we goed in om dat naar buiten te brengen. (Weet de schijn van een goede relatie voor de buitenwereld goed op te houden, voor de rest is er niet veel.) Wat zou een relatie voor u moeten brengen op gevoelsgebied? (Focussen op gevoel door open vraag.) Nou, daar heb ik niet zo’n behoefte aan als ik eerlijk ben. (Geen behoefte om er over te praten, of om die te hebben?) Mme, mme, nou zoekt ieder mens in zijn leven toch een bepaalde vorm van geborgenheid, hoe zit dat bij u? (Doorvragen en focussen op zijn gevoel.) Dat heb ik al heel snel toen ik klein was weggestopt, daarmee overleef je niet op de straat, als je geborgen wilt zijn. (Vroeger weggestopt, omdat het niet functioneel was, komt er nu ook niet bij.) Dat herken ik, alleen als je dat gevoel wegstopt, dan wil dat nog niet zeggen dat die behoefte ook is verdwenen. (Afstemmen, herkenning, doorvragen en focussen.) Snifsnif, dat is wel een gevoelige snaar natuurlijk. (Het zit wel diep, en wil er nog niet over praten.) Soms kom je tot de ontdekking dat je iets weggestopt hebt, maar dat je eigenlijk heel veel energie steekt om in het compenseren daarvan. Want wegstoppen is eigenlijk nooit goed, vooral niet op lange termijn. Het is eigenlijk een soort van schijnrust. (Informatie en een softconfrontatie. Het is goed te merken dat de counsellor steeds een stapje verder komt, ondanks zijn “weerstanden”, ze gaat er soepel mee om.) Maar wat doen we nou. Met dit soort dingen kan ik niet aankomen bij Hill. (Ok, kan wel zijn, maar…….volgende weerstand “Hill”. Geeft aan gelijk een oplossing te willen.)


Nee? Waarom niet? Wilt u trouwens ondertussen nog een kopje thee? (Doorvragen, vertrouwensband versterken, nieuwe impuls / “schok”.) Ja dat is lekker. Ja kijk eh,.. Alstublieft. Ja, dank je wel. Ja kijk die Hillary is natuurlijk net zo snoeihard als ik. Daar kun je niet mee aankomen met zulk soort dingen, diepere snaren. (Zegt eigenlijk, ik heb ze wel, maar Hillary niet,… Mogelijk bang om [door haar] gekwetst te worden.) Alleen nu merk je toch bij jezelf dat je die diepere drijfveren toch wel in je hebt, al heb je ze al die jaren toch wel weggedrukt. En het is ook een algemeen menselijke drijfveer. Ik kan me voorstellen dat als u daar open in bent, dat u daarmee Hillary ook de ruimte geeft om voor zichzelf te ontdekken dat ze niet alleen maar dat politieke dier is in een formele relatie met, met u. (Softconfrontatie, focussen.) Hmm tja, daar ben ik niet zo goed in, hoor. Kan jij dan niet eens gewoon met haar praten, dan. (Moeite met emoties in de relatie.) Als u dat alle twee wilt, dan kunt u zeker Hillary de volgende keer bijvoorbeeld meenemen, en dan kunnen we dit, en misschien ook andere punten die straks nog naar boven komen, met elkaar uitdiepen. Maar laten we daar straks naar kijken van hoe dat, als we dan bepalen hoe we doorgaan. Laten we toch nog wat verdergaan op de relatie met Hillary op dit moment. (Geeft aan geen “klusje” voor hem op te knappen, maar als het zo ver is, dan kan er later aan gewerkt worden. Directheid, en doorgaan waar ze gebleven waren. De counsellor leidt het proces met zachte aandrang en sluit ongemerkt alle “dwaalwegen” af, want anders wordt het een theekransje.) Tja, Hillary weet natuurlijk dat ik af en toe vreemd ga. Dat accepteert ze, want ze is toch wel erg gecharmeerd van het feit, nou ze is gewoon gecharmeerd van een machtige man. En ik als president van de United States is natuurlijk wel het toppunt van machtige man. (Kwestie van geven en nemen, het gaat haar om macht en liefde is wat anders.) Dat is waar. Hoe reageert ze daarop. (Respect, open vraag. Bekijk een cliënt altijd in samenhang met zijn / haar omgeving.) Dat is toch wat hatelijk, wat stekelig en wat opmerkingen af en toe. Maar verder houdt ze zich vrij rustig. (Ze vindt het niet echt leuk, maar kan er niet veel aan doen.) Voor zover ik het hier in de media kan volgen, werkt Hillary inmiddels actief aan een eigen carrière. Wat betekent dat voor uw relatie met haar? (Exploratie door een open vraag.) Nou, daar maak ik me ook wel zorgen over als ik het eerlijk afweeg. Kijk, die affaires hebben ons huwelijk natuurlijk niet echt goed gedaan. Ik was ook wel goed stom natuurlijk dat ik tegen haar gelogen heb, dat deed ik, dat deed ik vroeger nooit. En zij ziet natuurlijk ook wel dat het over een dik jaar afgelopen is met mij in het witte huis, en dat ik dan, dat het alleen maar minder wordt. (Ze houdt van hem om de macht. Hij heeft angst, dat als zijn macht minder wordt, haar liefde ook minder wordt. Ook een “verspreking” te horen, hij zei eigenlijk dat hij dan minder wordt i.p.v. de macht. Is dus erg geïdentificeerd met macht. Voelt: macht afgelopen, dan Clinton afgelopen, dan “impotent”?) U denkt dat als u straks minder machtig bent, dat Hillary dan ook minder belangstelling voor u heeft. (Parafraseren.)


Ja, dat denk ik wel. Kijk, ik ken d’r wel zo’n beetje. Aan de ene kant zal ze me wel nodig hebben. Als ex-president tel je natuurlijk nog wel mee voorlopig. Maar als ik haar dan help met haar eigen carrière, dan krijgt zij de macht, want zij kan nog meer worden, groeien, en dan ben ik bang dat ik een onderduck . . . . . underdog word en naar haar pijpen kan gaan dansen. Eigenlijk lijkt me dat niks. (Wil geen ondergeschikte positie innemen.) Hoe gerechtvaardigd is dat vermoeden? (Inventariseren.) Nou, ze is natuurlijk gehaaid hè, dat moet je d’r nageven. En ze heeft natuurlijk veel van me geleerd, maar eh en dat is ze nog niet vergeten hoor, en dat merk ik vaak genoeg aan zo die steken onder water. En ik heb laatst wel wel echt mijn best gedaan tijdens de State of the Union, maar ja, het valt me nog mee dat niet iedereen over me heen viel dat dat er te dik op lag. Het heeft nog nooit zo goed gegaan in Amerika en het zal ook nooit meer zo goed gaan. Dat was eigenlijk de boodschap. En dat heeft Bill dan toch maar goed voor elkaar gekregen. (Ik zit nu aan mijn top.) Ja, hoe ervaart u die ontwikkeling? De ontwikkeling van Hillary zelf dan? (Open vraag om te weten hoe hij de toekomstige ontwikkelingen ziet.) Ja, eigenlijk is dat eh, vind ik dat een beetje shit natuurlijk. En ik wou ook dat het omgekeerd was, dan kon ik lekker doorgaan met dit leventje. Maar ja straks willen die stagiaires me niet meer, en Hillary niet meer, en ja dan is het eh, dan kom ik in dat duffe lezingencircuit terecht. Ja, dat is eigenlijk geen prettig vooruitzicht als ik het zo zeg. (Angst om alles te verliezen, vrouwen, macht, spanning en uitdagingen.) U heeft nu een aantal problemen genoemd. U begon met de ongewenste reactie op sigaren. Daarna de toekomst na het presidentschap. En uw huwelijksleven met Hillary. Welke van deze drie is eigenlijk het meest belangrijk op dit moment voor u? (Samenvatten en ontdekken wat de kern van zijn probleem is - het voorlopige hoofdprobleem.) Eh. Uiteindelijk denk ik de combinatie van het huwelijk met Hillary en wat ik ga doen na het presidentschap. Want als ik aan mijn gerief wil komen, moet ik natuurlijk toch bij Hill in een goed blaadje terechtkomen. En dat kan natuurlijk gewoon door leuk aan haar carrière mee te werken. Maar ik wil ook niet alleen maar als man van bekend staan, en zo verder te moeten leven. (Wil wel verder met Hillary, maar niet als aanhangsel.) Laten we daar dan eens wat verder op door gaan. Hoe ervaart u de relatie met uw vrouw op dit moment? (Hier en nu, exploratie, doorvragen door open vraag. Het hoofdprobleem uitdiepen.) Ja, ja, je weet, we leven gescheiden.Zij in New York en ik een eind verder op Washington DC. We doen eigenlijk weinig samen, zij niet voor mij en ik niet voor haar. En omgang hebben we ook haast niet. Ik heb nog drie stagiaires waar ik wat mee kan, maar, en dat weet ze. Maar bij officiële gelegenheden zien we elkaar natuurlijk. dat wel. (Hebben ieder een eigen leven, voor seks heeft hij stagiaires.) Hoe voelt u zich daarbij? (Ingaan op het gevoel.)


Ik voel me prima natuurlijk. Ik krijg een kick van het gevaar. En dat zal ik missen als ik weer alleen met Hillary moet, daarmee moet doen. Ik vind zelf dat dat als je een vaste partner hebt, maar als dat niet voldoende is, dat je daar wat avontuurtje naast mag hebben, zeker als president. Je werkt onder enorme druk en spanning. De één gaat drinken, de ander roken, en de derde neemt een avontuurtje. Tja, zo zijn er nog wel meer dingen misschien. De ander gaat aan de hasj. Ja een beetje hypocriet om te denken dat je op zo’n hoogte kunt functioneren als heilige zeg maar. (Het gaat hem misschien meer om de spanning, dan de daad zelf, excuus; iedereen doet wel eens wat. Het lijkt erop dat het probleem meer in de toekomst ligt,….wat straks?) Deelt uw vrouw dat gezichtspunt? (Gesloten vraag. De cliënt staat altijd in relatie met zijn / haar omgeving, onderzoek die dus ook.) Ja, een beetje noodgedwongen natuurlijk. Geven en nemen. Zij getrouwd met de president en ik mag dan mijn pleziertje. (Nu heeft zijn vrouw geen keus, maar als hij straks geen macht meer kan bieden, dan is dat evenwicht verstoord.) Wat vindt u belangrijke zaken in het huwelijk?, en dan even naast seks. Want eerder in het gesprek hebben we gezien dat u aangaf in elk geval behoefte heeft aan geborgenheid. En als we daarop door gaan, dan komen we steeds op seksuele aspecten uit, met Hillary met anderen. (Exploratie en inventariseren van wat hij van belang vindt in een relatie, ook een stukje directheid.) Ik denk dat ik seks, dus lichamelijk contact, ja dat ik dat verwissel, associeer met geborgenheid. Dat moet haast wel, anders deed ik het niet zo vaak. Maar wat ik ook belangrijk vind is dat Chelsea, onze dochter, dat die er niet onder lijdt en het leuk heeft. Daar heb ik wel heel veel voor over natuurlijk. Ze is ook een leuke, evenwichtige meid aan het worden. Dat gaat wel goed. Maar inmiddels is die ook het huis uit, daarvoor was ze nog wel eens bliksemafleider en leken we toch een leuk gelukkig gezinnetje. (Gebruikt seks als substituut voor geborgenheid. Zijn dochter en het beeld wat mensen van hun gezin hebben vindt hij belangrijk.) En wat vindt u belangrijk tussen u en uw vrouw? (Doorvragen, door open vraag.) Mmm ja, Acceptatie en vertrouwen. Aan het begin hebben we ons naar boven geworsteld. En samen ons geloof belijden en uitdragen, ja eh godsdienstig en politieke visie. Want dat gaat wel goed samen gelukkig. (Hebben wel een verleden samen en hun geloof, visie komt overeen.) Heeft u wel eens overwogen om naar een toekomst te kijken zonder Hillary? (Inschatting maken, hoe mogelijke doelen eruit kunnen zien. Benadering van de andere kant, om uit te vinden wat hij wil.) Tja, dat heeft ook in de krant gestaan hè, als ik het wel heb, tenminste dat stond op die tape hè, dat ik na mijn presidentschap misschien niet meer getrouwd wilde wezen. (Vlucht weg van zijn emoties.) We zitten nu niet in de publiciteit, even van man tot vrouw. (Onmiddellijkheid.) Ik zou het niet weten. Ja, als ik er zo over nadenk, is het voor haar ook niet zo makkelijk geweest de laatste tijd. Is ook niet de makkelijkste. Ik denk toch wel dat ik met haar verder wil gaan. (Ziet geen reden om te scheiden.) Wat denkt u voor u zelf, want u heeft de afgelopen tijd, de afgelopen jaren toch vrij weinig aan uw huwelijk gehad als partners met elkaar. Als ik het zo beluister, dan heeft u aan de begin jaren van uw huwelijk, heeft u samen geknokt. (Parafraseren / reflecteren.) © Academie voor Counselling en Coaching (ACC) - CD-Boek V3.0 - www.counselling.nl - 16

Ja, dat was leuk. Dat schept ook een band, ik denk dat dat ook de kracht is, dat u ook met uw huwelijk bent ook tijdens het presidentschap heeft kunnen handhaven. Dat we zover hebben kunnen komen. Ja inderdaad, maar ja, als ik zo tussen de regels door luister bij u, dan is er toch de afgelopen jaren eigenlijk ook best wel afgekalfd, zeker ‘t cumuleert nou in het feit dat uw vrouw in een andere stad zit en in een ander huis. U zit nog in het Witte Huis en u drijft nog een beetje op . . . . (Uitdagen: is er nog wel iets van over?) Ik zit m’n tijd uit daar. (Is al aan het afbouwen, geen uitdaging meer.) Ok, ja, dus waar haalt u de energie en de motivatie vandaan, om te zeggen van nou oké, van ik vind het toch belangrijk om weer energie te steken in dat huwelijk. (Uitdagen, zoeken naar nieuwe mogelijkheden.) Mme, ja ik denk dat ik dat toch wel als positief zie, om dat te gaan doen ja. (Kan het wel als een doel zien.) Wat verwacht u daarvan? (Controle door een open vraag.) Ja, ja,…… (Heeft er nog niet over na gedacht.) Goed, laten we eens even terug gaan naar waar we het straks over hadden, wat u belangrijk vindt tussen u en uw vrouw en u zei toen, toen van nou een stuk acceptatie, vertrouwen, geloof, bezig zijn met geloof, daar heeft u in elk geval een klik mee samen. (Aandacht richten.) Ja dat zal het wel zijn, politiek hè. Ja, nou zijn we als mens altijd op zoek naar nieuwe ervaringen, met een grotere intensiteit dan daarvoor. En als president van de Verenigde Staten lijkt het eigenlijk, als ik u zo beluister,alsof u de top heeft bereikt van wat mogelijk is. En ik denk dat u qua functie ook helemaal gelijk heeft wat dat betreft. Maar nou zijn ervaringen niet alleen gebaseerd op gevoelens van macht of de topfunctie in de wereld. Er kunnen ook allerlei andere soorten gevoelens voor nieuwe impulsen zorgen. (Nieuwe informatie, samenvatten, bodem leggen voor nieuwe doelen, hoop geven.) Dat klinkt eigenlijk wel interessant, maar hoe bedoel je dat nou eigenlijk? (Heeft er wel oren naar, is er aan toe om naar nieuwe doelen te zoeken.) Als ik het in mijn eigen woorden samenvat, dan bent u iemand die door de grote spanning die het beroep met zich meebrengt, ook een grote behoefte heeft om die spanning weer weg te laten vloeien. En tot nu toe heeft u daar seks voor gekozen, vooral buiten het huwelijk, ook weer vanwege dat element van spanning wat daar dan toch weer bij zit vanwege de ontdekking. Als u nou geen president meer bent, dan zijn ook de spanningen die u heeft anders, en dan is ook de acceptatie voor uw gedrag anders. (Samenvatting, nieuwe informatie.)


Ja, dat is eigenlijk wel zo. Dus wat jij eigenlijk zegt is, dat mijn doel is om de combinatie van hoge spanning en ontspanning vast te houden. (Krijgt inzicht.) Ja, inderdaad. Maar dat kan op heel veel manieren. Seks is daar inderdaad eentje van. Maar intensief sporten bijvoorbeeld, dat kan ook een enorme kick geven. Of parachutespringen, het beroemde bungeejumpen, en wat ook erg in is tegenwoordig wildwaterraften… (Brainstormen, geeft wat voorbeelden van dingen die ook spanning kunnen oproepen.) Carjumpen enzo. (Doet mee.) ..extreme sporten, oh dat is hier in Nederland nog niet doorgedrongen, maar dat klinkt ook erg ruig. (Begrip.) Ja, dan bind je je auto aan zo’n elastiek vast. Oh, dat heb ik laatst gezien inderdaad, ja maar goed. Reizen naar afgelegen gebieden en daar bijvoorbeeld een project op poten zetten waardoor de bevolking in snel tempo tot een hoge levensstandaard komt, ja ook dat soort dingen, kunnen een heel grote mate van bevrediging geven en een heel ander soort dan wat u tot nu toe gewend bent eigenlijk. Ook heel onbekende gebieden, zoals creativiteit of spiritualiteit, dat kan ook voor intense gevoelens zorgen. (Echtheid, nieuwe informatie, andere opties die voor hem tot de mogelijkheden zouden kunnen behoren.) Tja gò, daar had ik eigenlijk niet zo aan gedacht, wel aardig dat je dat zegt. Ik keek alleen maar naar seks en dat duffe lezingencircuit en dat leek me nou helemaal niks eigenlijk . . . . Seks wel natuurlijk. (Ziet in dat hij meer mogelijkheden heeft.) Nou, ja, wat u noemt, dat heeft ook een bepaalde waarde, maar ik vermoed dat dat niet zal voorzien in uw grote behoefte aan intense gevoelens. Ik kan me voorstellen dat u daarnaast gaat zoeken naar dit soort activiteiten, die voor u wel een echte uitdaging zijn, en een ander soort emotionele bevrediging geven. Wat zou uzelf kunnen bedenken? (Respect, informatie en Clinton de gelegenheid geven om zelf met ideeën te komen, openstellen, aanmoedigen.) Valt me zo in, bemiddelaar in Tsjetsjenië of andere gebieden waar de spanning wat hoger oploopt. Ik was er tijdens mijn presidentschap maar matig succesvol in, maar dat was ook allemaal zo politiek gevoelig en dat speelde allemaal een rol. Ik kan me zo voorstellen dat dat in de luwte veel beter kan. Dat je dan veel meer voor elkaar krijgt, dan dat er alle schijnwerpers op staan. Nou, ik word daar best wel enthousiast van. (Ziet zelf ook mogelijkheden.) Ja, wat zijn uw talenten, waar bent u goed in. Wat zijn sterke uw punten. (Inventariseren, door een open vraag, bewust laten worden van zijn sterke punten, dingen die hij altijd meeneemt. Hier kijken ze niet naar een functie / rol, maar naar eigenschappen.) Ja, ik moet er even over nadenken hoor. Kijk, ik ben natuurlijk een politiek, een politiek dier hè. En een roofdier, want ik ben snel en laat niet gauw los. Ik ben wel sportief, maar als je eerlijk bent, die rondjes joggen is toch meer voor de publiciteit. Maar ik vind dat eigenlijk best wel lekker. Golfen, zou ik ook best wel eens goed willen leren. Trouwens goed voor de contacten. Al die ouwe oud-presidenten doen dat, dan zie je ze nog eens. En eigenlijk ben ik toch op mijn manier natuurlijk trouw en joviaal en loyaal natuurlijk. Kijk maar naar ach kijk maar naar mijn relatie met Hill, een lange relatie en Monica was toch ook een dik jaar. Verder zie ik dat, overzie ik het politieke veld goed, ik zie eigenlijk wel wat bij de UNESCO, dat ik me daar wat zie doen. (Verspreking “ouwe - oud presidenten”, ziet einde presidentschap als ouderdom.)


Is dat die wereldhandelsorganisatie? (Gesloten vraag, om verduidelijking.) Ja, ik had er laatst nog een presentatie, en ik vind dat het moderniseren van die inspraken van die afspraken, zeker nu met internet, dat is toch een mooie uitdaging eigenlijk, om daar wat mee te doen.) (Staat er wel positief tegenover.) Ik zag u trouwens van de week nog op de TV in verband met de beveiliging van internet. Een hele goeie zaak, mijn complimenten, maar dat even terzijde. Nou dat is toch een heel rijtje aan talenten wat u daar opnoemt. Hoe zou je dat nou in kunnen zetten, enerzijds in het huwelijk, anderzijds ook in een nieuwe loopbaan na het presidentschap. (Vertrouwensband versterken, Modelling met zichzelf (hij deed al nieuwe dingen!) Vragen hoe hij zijn innerlijke hulpbronnen kan gebruiken voor zijn doelen.) Tja, in mijn huwelijk weet ik dat niet zo hoor, daar heb ik niet zo de vinger achter. (Heeft hij niet in de hand, is er nog niet aan toe om daar aan te gaan werken.) Laten we ook eens kijken naar de relatie tussen u en Hillary. (Herhalen van een eerdere vraag..) Je mag ook wel jou zeggen hoor, of je. (Wil minder afstand, heeft vertrouwen,…maar geeft nog geen antwoord op de vraag.) Okè, dank je wel. Je gaf aan dat jij vindt dat jullie meer naar elkaar toe moeten groeien, en niet alleen om jouw seksuele behoeften te bevredigen. Maar je bent bang dat zij dan misbruik gaat maken van de situatie en macht over je krijgt. (Vat samen wat hij eerder heeft gezegd, reflecteert zijn emoties.) Ja, inderdaad. (Beaamt het.) Hoe kijk jij er tegenaan dat zij jou misschien ook nodig heeft? (Nieuw perspectief, door open vraag.) Je bedoelt eigenlijk, dat als ik de beest ga uithangen, dat zij daar ook last van heeft. (Ziet alleen een negatieve manier om “aandacht geven”?) Inderdaad. Dat zou bijvoorbeeld voor haar ook niet prettig zijn. Mmm, dat biedt wel perspectief. Maar ja, de pep is er wel een beetje uit hè. (Niet alles is hopeloos.) Ja, dat is een heel duidelijke constatering. Maar ik denk, dat als jullie alle twee gemotiveerd zijn om aan jullie relatie te werken, dan kan je ook opnieuw gaan onderzoeken wat jullie seksleven nieuwe impulsen kan geven. Maar ik denk dat je dan ook niet moet vergeten wat ik eerder zei over andere mogelijkheden om om te gaan met spanning en ontspanning, en gewoon verder ook op andere fronten werken aan je relatie. Het hoeft niet alleen van seks te komen. (Moddelling: Een relatie komt van twee kanten en er is meer dan seks. Ook kijken of het wel haalbaar is.) Ja, we zijn daar niet zo open in dat we daar veel over praten hoor, moet ik eigenlijk zeggen. (Is lastig om medewerking te krijgen.) Heb je er behoefte aan om dat te veranderen? (Gesloten vraag om verduidelijking te krijgen.)


Ach, we kennen elkaar al hè. Om iets te veranderen hoef je niet met elkaar te praten, maar het maakt het wel makkelijker. Maar het hoeft niet. Hoe komt dat, denk je, dat jullie daar niet over praten. (Verderreikende vraag.) We vinden dat alle twee een beetje gek. En Hillary is ook niet zo’n open typje. Tot nu toe deden we het zo, datte als één van de twee iets nieuws wilde, dan begon je gewoon met eh, ja eh dan deed je gewoon, en dan je dan merk je vanzelf wel of dat aanslaat of niet. (Doet het liever dan er over praten.) Dat is ook een manier, en als die voor jullie werkt, dan is dat prima. Laten we eens kijken hoe ver we tot nu toe gekomen zijn. Je hebt drie probleemgebieden genoemd, en we zijn ons gaan concentreren op twee ervan, met de nadruk op je relatie met Hillary, en een uitstapje naar je carrière na het presidentschap. Hoe zou jij nou je doel voor de komende periode omschrijven, je hebt nog een stuk te gaan met het presidentschap. (Acceptatie, respect, samenvatten, exploratie door een open vraag.) Ja, je bedoelt een levensdoel vinden voor na het presidentschap. Eh, ja, want dat is in feite het moment waarop ook voor jou de echte probleemsituatie begint, zeg maar. Wat betekent het?, hoe wil je je voelen na het presidentschap? (Uitleg, aandacht richten op de nieuwe doelen.) Eh. (Is hem niet geheel duidelijk, is logisch, want anders kwam hij niet langs.) Ik kan me voorstellen dat dat wat vaag overkomt. Laten we eens proberen het wat concreter te maken. Wat voor soort successen zoek je? (Toont begrip en geduld, herhaalt vraag op een andere manier.) Ja, datte, een rol in de wereldtop natuurlijk, in een wereldwijde organisatie. Die Unesco dat vond ik wel wat. Dat je toch meedraait. (Wil macht.) Ik vind het op zich een prima idee. Maar hoe realistisch is dat? En, dan kijk ik bijvoorbeeld naar mensen als Gorbachev, Bush, en hier in Nederland naar Ruud Lubbers. Die wilden misschien wel graag, maar die is het niet meer gelukt om echt aan de bak te komen na hun presidentschap. Hoe stel jij je dat voor? (Belonen, uitdagen, kritisch onderzoeken of het haalbaar is.) Ja ik ben natuurlijk toch beter dan zij hè. En dan ook meer politiek hè, politiek beest hè. Het is wel goed dat je dat zo zegt, het is niet echt vanzelfsprekend. Ik snap dat ik er ook mijn best voor moet doen, dat dat niet vanzelf komt. Maar dat is natuurlijk wel iets dat uitdaagt. (Als het moeilijk is, spreekt het hem meer aan.) Unesco is iets wat eigenlijk een soort invulling is van een doel. En je merkt dat je daarbij afhankelijk bent van andere mensen. Dus je weet ook niet zeker of het je gaat lukken om dat te doen. Het is makkelijker om je doel te formuleren in termen van een gevoel, een gewenst resultaat, en hoe je dat dan gaat invullen, oké dat kan UNESCO zijn, maar dat kan ook nog wat anders zijn, dat kan je dan goed toetsen, als je weet wat je eigenlijke doel is. (Er zijn meer mogelijkheden om het eigenlijke doel te bereiken. Unesco is een middel en geen doel op zich.) Eh.


Laten we eens wat brainstormen. Even los van alles. Welke woorden komen in je op als je denkt aan gevoel? En dan vooral gevoel dat je graag wilt ervaren. (Open vraag, brainstormen.) Spanning en Enthousiasme en Uitdaging, Applaus, Aandacht, zoiets? (Een bepaald soort gevoelens.) Wat nog meer, en denk bijvoorbeeld eens aan je privé-sfeer? (Doorvragen en aandacht richten.) Toch gezelligheid, toch wel eigenlijk een soort intimiteit, zoals je dat met kerst hebt een White Christmass en een open haard. Gekneutel onder de boom, dat eigenlijk. (Huiselijke sfeer, gaf hij eigenlijk ook al aan in het begin.) En..okè; dat zijn de gevoelens die je zelf graag wilt ervaren. Welke gevoelens zou je zelf graag willen uitdragen. (Gaat dieper in op gevoelens.) Mmm, dat is moeilijker. Een soort van evenwicht zou ik wel willen uitdragen. En ervaring,meer, in godsdienstig opzicht, van wat je geleerd hebt daarover, dat andere mensen dat ook kunnen leren voelen, meemaken. (Hij wordt al meer open.) Welke andere gevoelens zou je nog meer willen uitdragen. (Doorvragen, stop als counsellor niet te snel.) Toch wel iets van rust. En wat je zei van intimiteit, iets met liefde enzo. (Er is nog meer.) Het is eigenlijk opvallend hè, als je kijkt naar, van wat je zegt, de input kant, heb je eigenlijk heel actieve zaken, noem je; spanning, enthousiasme, applaus en aan de outputkant juist heel rustige, evenwichtige punten. Herken je dat ook? (Reflecteren, helpen blinde vlekken te zien, gesloten vraag ter verificatie.) Ja, dat is eigenlijk wel opvallend hè. Ik denk dat, ja, dat ook wel een soort van strijdpunt steeds is, voor mij, en als ik dat zo, ja zo, hoor nu, dan wordt me dat een stuk duidelijker opeens. Het lijkt wel of aan de ene kant, zeg maar, mijn ego enorm wil laten stimuleren, met al die activiteiten, actieve punten. Maar dat ik eigenlijk juist rust en evenwicht wil uitstralen, en dat is dan mijn meer spirituele kant, die nou erg ondergesneeuwd is, maar die ik wel vaak hoor roepen eigenlijk. (Door de voorgaande softconfrontatie begint Clinton meer contact met zijn eigenlijke zelf te krijgen, het is ook aan zijn stem te horen, dat hij tot inzicht komt.) Met dat wat je nu ontdekt, zou je goed kunnen gebruiken om het plaatje van, kijken naar je verdere loopbaan, verder in te vullen. (Verdere exploratie van nieuwe doelen.) Je bedoelt dat ik eigenlijk meer aandacht geef aan de spirituele kant. (Vraagt om verduidelijking.) Dat is inderdaad een mogelijkheid. Hoe zie je dat bijvoorbeeld voor je privé-leven? (Verdere verkenning.) Tja, eh beter voelen bij Hillary en zo. Dat van die geborgenheid dat lijkt me wel aardig. Daar moet ik nog eens over denken. Misschien dat ook zij daar toch ook een rol bij kan gaan spelen. (Dat is een optie.)


Dat lijkt me heel logisch als ik heel eerlijk ben. (Bevestiging.) Op het gebied van godsdienst en zo hebben we toch zo contact. Ja, dat had u eerder in het gesprek ook aangegeven. Oké, laten we eens kijken of we dat kunnen verwoorden in termen van resultaten, iets dat je ook kan meten. (Concreet maken van de vage plannen.) Ja, misschien kan ik me tot doel stellen om met Hillary samen te, door te nemen hoe we onze relatie in de komende paar jaar invullen, gaan zien. En daarbij rekening moeten houden met wat zij wil op carrièregebied, en wat we daar net allemaal al doorgenomen hebben. Kijk, het is voor mij is het al verrassend, dus dat zal het voor haar ook wel zijn. Dat moeten we eerst maar eens laten bezinken. (Is langere termijnplanning, wil de tijd nemen.) Dat kan ik me voorstellen, om dat ook met haar eens door te spreken. Toch eens even terugkijken naar gevoel, welk gevoel zou je je daarbij als doel kunnen stellen? (Focussen op het bijbehorend gevoelsdoel.) Behoud van, dat ik mijn eigen waarde hou, gevoel van eigenwaarde hou, respect en vrijheid binnen het huwelijk. Maar dan ook van alle kanten liefde, intimiteit en rust. (Weet welke gevoelens voor hem van belang zijn.) Ja, daar kan je ook gericht over praten, heel duidelijke issues. Is er nog een verschil tussen de korte termijn en de lange termijn? En dan denk ik gewoon even heel praktisch hoor. Want het komende jaar zijn jullie nog sterk gescheiden van elkaar. Hillary die blijft natuurlijk nog met haar carrière bezig en jij moet nog in het Witte Huis blijven zitten. (Laat Clinton onderscheid maken tussen lange en korte termijn doelen.) Ja, daar heb je wel gelijk in. Ik denk dat we op korte termijn iets aan de intenties kunnen doen zeg maar, en dat we voor de tussenliggende periode gewoon de afspraken maken. Dan weet je waar je dus naartoe werkt. Dus dat zij weet dat ik over een jaar niet meer met stagiaires aanrommel, maar ga wildwaterraften, bungeejumpen, noem maar wat. Dan is dat te overzien. (Wil zijn huidige pleziertjes nu nog niet opofferen, later misschien wel.) Hoe reëel is het om nog een jaar te wachten voordat je begint met iets te veranderen? (Open vraag, lichte confrontatie.) Bah, je bent wel goed hoor. Maar ja, ik heb verdraaid weinig tijd de komende periode. (Verandering kost tijd en energie, hij blijft “ondeugend”.) Wat zou je alvast kunnen oppakken denk je, ook als je weinig tijd hebt? (Doorvragen. Hij komt hier, om van zijn probleem af te komen en om het nu weer een jaar uit te stellen, is niet zinvol.) Tja, er is natuurlijk geen excuus om niet alvast iets op te pakken. Daar heb je gelijk in. Nou ja, laten we ‘t dan maar eens bekijken. (Ziet in dat hij “smoesjes” verzint om er onderuit te komen.) Laten we beginnen met het vinden van een nieuw levensdoel voor je loopbaan. Welke acties zou je moeten ondernemen om een nieuw doel voor jezelf, zeg maar ja hoe noem je dat te omarmen? (Zelfuitdagen stimuleren.)


Ha, ha, zo houden we het wel intiem, ja. Ik zou eerst moeten uitmaken, analyseren voor mezelf wat ik werkelijk belangrijk vind. Ik heb natuurlijk heel wat politieke uitspraken gedaan de laatste tijd, en ik zou nou wel eens gewoon helemaal mezelf willen zijn, de ideeën van Bill uitdragen, en niet van een partij die waar ik me aan verbonden heb. (Zichzelf zijn spreekt hem wel aan.) Hoe zou je dat aan kunnen pakken? (Open vraag om alvast een weg tot het doel te vinden.) Gewoon toch eens wat tijd reserveren in de agenda, en daar dan over na gaan denken. Wat ik vind van politiek, van wat ik denk van ja oorlog en vrede, honger, godsdienst, en welke rol daarin voor mij weggelegd is. Ja, of niet natuurlijk. (Zelfonderzoek.) Nou gaf je aan dat je het druk hebt de komende periode, is dat haalbaar? (Gesloten vraag ter controle.) Ja, daar maak ik dan wel tijd voor. Ik kan je eventueel wat literatuur aanbevelen die je daarbij kan helpen, want dit soort dingen op een rijtje zetten is, dat doe je meestal niet elke dag, dat kan wel handig zijn om daar wat tips voor te gebruiken. (Nieuwe informatie bronnen aanbieden.) Ja, dat hoef je niet allemaal zelf uit te zoeken, mail dat dan naar mijn secretaresse even, die schaft dat dan gelijk aan. Ja prima, doe ik dat. Welke stappen kan je nog meer bedenken om je, je nieuwe levensdoel vorm te geven. (Verder gaan met uitdagen en stimuleren om meer opties te vinden.) Ik kan een aantal gesprekken gaan voeren daarover. Met oud-collega’s, Carter, en Bush zie ik nog wel eens. Hoe die dat gedaan hebben. Misschien dat Nixon er nog wel wat over te zeggen heeft. Of is die al dood? (Ex-presidenten raken in de vergetelheid.) Daar moet ik het antwoord op schuldig blijven. Maar voor de rest vind ik dat een prima idee, dat noteer ik ook. Wat nog meer? (Echtheid, belonen, verder zoeken naar mogelijkheden.) Ik heb begrepen dat jullie hier ook zo iemand hebben die uit de politiek is gestapt en nu echtgenoot is van iemand die in het parlement zit, parlement noemen jullie dat ook. Neelie heet ze geloof ik ja. Misschien een babbeltje met haar ook wel op zijn plaats. (Nog een optie.) Haar echtgenoot, is op dit moment wat problematisch in het nieuws moet ik zeggen. Dus misschien geeft dat nog een extra dimensie er aan. Ja, jah, dat is wel leuk hè, spannend. Dat is inderdaad voor je andere doel interessant, je nieuwe rol van man-van. We hebben bijvoorbeeld ook onze prins-gemaal Claus Dat is ook iemand die daar veel ervaring in heeft. Hm, ja eens kijken voor het bepalen van je nieuwe levensdoel Wat kan daar nog meer toe bijdragen behalve denkwerk en gesprekken met excollega’s. (Nog steeds aan het brainstormen.)


Eh, ik heb even een black-out hoor, help me eens even. (Komt er nu even niet uit.) Ik kan me voorstellen dat je geloof daar een bepaalde rol in speelt. (Een voorzetje.) Ja, dat is een goede, voor inspiratie zeker ja. Daar heb ik goede ervaringen mee. En dan kan ik misschien ook wat gaan netwerken, om alvast eens te kijken wat ze, waar ze me zoal voor gaan kunnen gaan vragen, misschien brengt me dat ook op een idee. Audiëntie bij de paus, Rome gaan, incognito eens een keer, nieuwe ervaringen, omgevingen opzoeken. O, en over netwerken gesproken, ik hoorde van een goede bekende, de goedheiligman, die heet bij jullie sinterklaas geloof ik, nou hoe die er bovenop gekomen is. Fantastisch gewoon, op zijn leeftijd, zoveel enthousiasme, nieuwe markten heeft die opgezet, petje af hoor! (Draagt meer opties aan. Let op: de sint was een vroegere cliënt van haar. Mogelijk weet hij dit en kan hij nu aan het vissen zijn om haar betrouwbaarheid te testen. Kan ook toeval zijn, dat hij daar over begint.) Oh leuk dat u dat ook heeft gehoord. Goed, ik denk nu dat we op het punt gekomen zijn waarop we dit gesprek afronden. Ik weet niet hoe lang u nog in Nederland bent? (Goed, dat de counsellor niets laat merken. Begint met de afronding, specifieke vraag.) Nog een kwartiertje, dan gaat de jet weer hè. Dan gaat de jet weer. We hebben nu een eerste aanzet gegeven eigenlijk, tot het omgaan met uw situatie, normaal maak ik dan nu een afspraak voor een vervolgsessie, maar u merkt aan mijn stem, dat ik al een beetje aan het aarzelen ben, is dat inderdaad een optie dat u nog een keertje terug komt? (Herhalen. De counsellor heeft een beetje problemen met hoe ze het nou moet afronden, geeft het ook eerlijk aan - echtheid.) Nou, het was wel gezellig om nog een keer terug te komen. Zo ver is dat niet met zo’n concorde, hoor. Zet dat ding achter in de tuin en klaar is ie. (Het gesprek beviel hem wel.) Gezellig is één, zinvol is twee. Betekent ook, dat u een stukje huiswerk zult moeten doen in de tussenliggende periode. Mijn advies zou zijn; werk je nieuwe levensdoel uit. Ik mail dus de informatie over de boeken die je, dat je daarvoor kan lezen. Ik geef je ook een formulier mee daar kan je makkelijk gebruiken om wat op te schrijven, dat geeft dan houvast en structuur, stukje inspiratie ook, hoop ik. Goed en dan stel ik voor, dat we dadelijk even naar mijn assistente gaan en daar een nieuwe afspraak maken. (Huiswerk. Door het huiswerk wordt het gesprek geëcht en krijgt het counsellen meer waarde. Nieuwe afspraak.) Dat is goed. Nou dan hartelijk bedankt voor dit gesprek. Ja, u ook bedankt en tot de volgende keer weer. Dag, tot ziens. Doei. 6 - Met welke “beroemdheden” zou je graag een virtueel counsellingsgesprek willen voeren?


De kunst van het Counsellen 1 Inleiding (Track 1 - 1:47) Dit is de eerste oefen cd voor het leren van counsellingsvaardigheden. Mijn naam is Judith Hamerlinck en de voorbeelden worden ingesproken door mijn partner Joep. De cd is als volgt opgebouwd: Ik begin met een korte introductie tot counselling. Daarna volgen twee openingen van gesprekken, één van het eerste gesprek, en één van een vervolggesprek. Daarbij zijn geen reacties van de cliënt opgenomen, je hoort dus alleen de kant van de counsellor. Dan behandelen we een 5-tal counsellingsvaardigheden, in de volgorde: open vragen, parafraseren, reflecteren, samenvatten en tot slot evalueren. Na een korte toelichting volgen de oefeningen. Eerst kan je alles een keer afluisteren en later kan je je eigen reactie laten horen. Probeer steeds een andere reactie te bedenken. De reactie op de cd is slechts één van de vele mogelijkheden. Tot slot hoor je twee mogelijke afsluitingen van gesprekken, één waarbij er nog een vervolgsessie is, en één voor het laatste gesprek met een cliënt. Op het eind komen 25 situaties waarop je de vaardigheden kunt oefenen. Tussen elk voorbeeld in heb je ca. 15 seconden de tijd om jouw reactie te formuleren. Oefen hardop. Maak het zo echt mogelijk, door de intonatie van je stem en gebaren. Andere vaardigheden en thema’s zoals:….. Gesloten vragen - Verderreikende vragen - Exploratie Intuïtie - Herkenning - Focussing - Uitdagen - Omgaan met Weerstanden of Empathie staan op deel 2 en 3 van “De Kunst van het Counsellen.”


Introductie tot counselling (Track 2 - 2:37) In counselling help je mensen om hun verhaal te vertellen. Je kan heel verschillende mensen tegenover je krijgen. Sommigen komen over als een spraakwaterval, anderen vertellen het absolute minimum, en het hele scala ertussenin. Het verhaal dat mensen vertellen, is voor henzelf niet nieuw, dat hebben ze al vaak herhaald, hardop of in gedachten. Veel vertellen wil zeker niet zeggen dat iemand ook vertelt wat er werkelijk aan de hand is. En iemand die weinig spraakzaam is, kan in twee rake zinnen misschien wel de kern van zijn probleem raken. De situatie waarin de cliënt verkeert als hij bij jou komt, is meestal een tijdelijk doodgelopen weg. Doordat de cliënt emoties en gevoelens te weinig heeft toegelaten in zijn bewustzijn of er niet mee om kon gaan, is er spanning in hem ontstaan, want de energie die de emoties met zich meebrachten, moest toch ergens naar toe. Om daarmee om te gaan, heeft hij een gedragsrepertoire, dat kan varieren van boos worden, weglopen, tot vage lichamelijke klachten enzovoort en hij zal beginnen om daarover te vertellen. Wat je als counsellor wilt bereiken, is dat de cliënt zich bewust wordt van het verhaal dat hij vertelt, dus hem helpen om niet te blijven steken bij het afdraaien van het bekende bandje, maar de cliënt bewust helpen worden wie de regisseur is van die opname, en welke gevoelens een rol speelden bij de totstandkoming ervan. Met dat inzicht ziet de cliënt vaak al op eigen kracht wat hij kan doen om verder te gaan. Nou staat de cliënt ondanks alles niet te popelen om zijn gevoelens bloot te leggen, als hij ermee om kon gaan had hij ze immers niet verstopt. Het is dus heel belangrijk om een omgeving te creëren die veilig is voor die cliënt, en waarin hij erop kan vertrouwen dat als er emoties boven komen, die geaccepteerd worden, en dat jij er bent om dat waarvan de cliënt bewust of onbewust vreest dat het hem zal overweldigen, hanteerbaar te maken. Daarom zijn er een paar gouden regels bij counselling, die er allemaal op gericht zijn dat de cliënt jou moet kunnen vertrouwen als gesprekspartner. Jij wilt de cliënt helpen om beter om te gaan met zijn problemen. Daarvoor is het nodig dat je verder graaft dan de oppervlakte, waar vrienden en kennissen zijn blijven steken, of dat je het vertrouwen dat door andere hulpverleners is geschonden, herstelt. Het vertrouwen in jou dat daarvoor nodig is, moet je verdienen, en daar heb je maar weinig tijd voor.

7 - Hoe wek je vertrouwen?


Opening van het gesprek - Het eerste gesprek (Track 3 - 4:50) Laten we beginnen met de opening van het gesprek. De cliënt voelt zich niet op zijn gemak, en heeft hoogstwaarschijnlijk geen goed beeld wat hij van jou kan verwachten. Het beeld van een psychiaterachtige situatie leeft nog sterk bij veel mensen. Door het gesprek te beginnen met wat meer informatie uit te wisselen over elkaar, en over counselling, de afspraken en kosten, kan de cliënt alvast wat aan je wennen, en hij bevindt zich daarbij nog op voor hem veilig terrein. Bovendien worden eventuele onzekerheden en misverstanden meteen uit de weg geruimd. Hoe zou zo’n introductie eruit kunnen zien? Luister eens naar de volgende vragen en toelichtingen: -

Goedemiddag, komt u verder, ga zitten. Ik ben Judith Hamerlinck. Heeft u het makkelijk kunnen vinden? Kan ik u iets te drinken aanbieden? Bent u al eens eerder bij een counsellor geweest? Hoe bent u op het idee gekomen van counselling? Wat verwacht u van counselling?

Bij counselling bent u cliënt, en dat geeft al een beetje aan hoe de verhouding in een counsellingsrelatie ligt. U mag van mij verwachten dat ik samen met u uw situatie in alle rust ga verkennen. We gaan met name ook kijken naar hoe u uw situatie beleeft, welke gevoelens een rol spelen. Als dat allemaal duidelijk is, dan kunnen we gaan onderzoeken hoe u verder wilt. Hoe u zich wilt gaan voelen, en wat ervoor nodig is om dat te bereiken. We gaan daar dan ook echt actieplannen voor maken, en de eerste stap ervoor zetten om dat uit te voeren. Bij counselling gaan we d’r van uit dat u tijdelijk in een situatie zit waar u zelf niet goed uit komt, en hulp kunt gebruiken om alles voor uzelf eens goed op een rijtje te zetten. Normaal kunt u dat prima, maar de situatie waarin u nu zit, is bijvoorbeeld onbekend, of overweldigend, misschien krijgt u maar niet boven water wat de oorzaak is of hoe u het goed aan moet pakken. Of is het wel heel erg vervelend of bedreigend, en dat betekent dat er vaak veel emoties aan te pas komen. In het gunstigste geval bent u in een kringetje aan het lopen, maar de kans is groot dat u in een neerwaartse spiraal terecht bent gekomen, waar opmerkingen als “ach joh, dat gaat wel weer over” of “daar moet je niet zo zwaar aan tillen”, niet meer helpen. Een counsellor helpt u om de lijn weer te ontdekken, de draad weer op te pakken. Niet omdat er altijd een schitterende oplossing is, wel om u te helpen er het beste van te maken, en wat het beste is, dat bepaalt u zelf. Er zit een prijskaartje aan mijn dienstverlening, en dat is 50 euro per sessie. Een sessie duurt ongeveer een uur, en normaal gesproken maken we afspraken voor 1 sessie per week. Afhankelijk van uw persoonlijke situatie, maar vaak zijn we met vijf tot zeven sessies zo ver dat iemand klaar is om op eigen kracht verder te gaan. Het kan ook langer duren, en dan zijn twaalf tot vijftien sessies niet ongewoon. Maar daarover houden we met elkaar contact. U ontvangt maandelijks van mij een factuur, en het verzoek is om die binnen 8 dagen te betalen. Het is goed om meteen even een paar administratieve details door te nemen. Daarvoor heb ik een aantal gegevens van u nodig. Die neem ik op in uw persoonlijke dossier. De persoonlijke gegevens, samen met eventuele aantekeningen die ik maak tijdens onze gesprekken, die zijn strikt vertrouwelijk. Erkende counsellors zijn ook gebonden aan een geheimhoudingsplicht, dus wat u binnen deze kamer zegt, dat blijft ook tussen ons, tenzij u mij verzoekt om iets met die informatie te gaan doen. Om u zo goed mogelijk van dienst te zijn, is het belangrijk dat ik me de volgende keer dat u komt, goed kan inleven in uw situatie. Tenslotte, voor u is het allemaal heel bekend, maar ik hoor alles voor het eerst, en dan kan mijn geheugen wel wat ondersteuning gebruiken in de vorm van aantekeningen. Die zitten ook in het dossier. U kunt dit dossier te allen tijde inzien als u dat wilt. Heeft u nog vragen hierover? Dan stel ik voor dat we nu overgaan naar uw persoonlijke situatie. Vertelt u daar eens iets meer over.


Opening van het gesprek - Het volgend gesprek (Track 4 - 1:30) Bij een tweede en volgend gesprek is het van belang om een indruk te krijgen hoe de ontwikkeling van de cliënt verlopen is na de sessie. Wat is er veranderd in het gedrag van hemzelf en / of de reacties uit de omgeving, en hoe is de gevoelsbeleving daardoor beïnvloed. Welke inzichten heeft hij sindsdien gekregen.Vat in het kort het vorige gesprek samen, en begin met vragen naar mogelijke objectieve feiten, en ga daarna door naar de gevoelsbeleving. Schakel dan door naar de huiswerkopdracht als die gegeven is. Het tweede en volgend gesprek kan bijvoorbeeld op de volgende manier geopend worden. Kom verder, ga zitten, kan ik iets te drinken aanbieden? De vorige keer hebben we gesproken over.. En bent u voor uzelf tot de ontdekking gekomen dat u..? Hoe is het gegaan sinds ons vorige gesprek? Hoe voelt u zich sinds we vorige week bij elkaar gekomen zijn? Aan het einde van het vorige gesprek hebben we afgesproken dat u zou nadenken over…. Hoe is dat verlopen?

8 - Hoe zou je beginnen als er een cliënt bij je binnen stapt?

9 - Voor de eerste keer?

10 - Als je elkaar al goed kent?

11 - Als je geen tijd hebt?


Open Vragen (Track 5 - 6:11) Hierna nemen we een aantal hulpmiddelen door die je zullen helpen om de cliënt te helpen zichzelf te ontdekken. Om dat te doen, zoek je in het verhaal naar aanknopingspunten, waarmee je het verhaal duidelijker kunt krijgen. Je begint met vragen die de beschrijving van de situatie betreffen, en langzaam maar zeker schakel je over naar de gevoelens. Je wilt de cliënt stimuleren en prikkelen om zijn gedachten over de situatie gedetailleerder onder de loupe te nemen. Wat nodigt daar meer toe uit dan een open vraag, waar iemand zich niet makkelijk met ja of nee van af kan maken, maar echt een mening, een gevoel of een situatie onder woorden moet brengen, erover moet nadenken dus. Open vragen beginnen nooit met een werkwoord, maar met de woorden: wie, wat, waar, maar ook waarom, waarheen, waarvoor, waaraan, wanneer, sinds wanneer, hoe, hoeveel, hoe vaak, welke. Praktijkoefening: Goed, de eerste praktijkoefening. Gebruik elk van deze vragende voornaamwoorden om meer te weten te komen over de beschrijving van de onderstaande situatie, dus nog even niet over de gevoelens. Ik zie het niet meer zitten, ik zit er helemaal doorheen. Gisteravond was het weer helemaal mis met Janneke. Knallende ruzie, de kinderen huilend boven. Mogelijke open vragen zijn: Wie van jullie is begonnen? Wat is er precies gebeurd gisteravond? Waarover ging de ruzie? Wanneer merkte je dat het weer echt mis was? Hoe hebben jullie de kinderen opgevangen? Welke technieken heb je gebruikt om je te proberen beheersen? Doe nu dezelfde oefening en spits je vragen dan meer toe op de onderliggende gevoelens. De situatie is dus: Ik zie het niet meer zitten, ik zit er helemaal doorheen. Gisteravond was het weer helemaal mis met Janneke. Knallende ruzie, de kinderen huilend boven. Mogelijke open vragen zijn: Wie had het er het meest moeilijk mee achteraf? Wat betekent het voor jou, dat je er helemaal doorheen zit? Waarom ging het deze keer weer mis, terwijl je je zo voorgenomen had om tot tien te tellen? Wanneer merkte je dat het echt weer de verkeerde kant op ging? Hoe voelde je je toen dat gebeurde? Welke rol speelde het huilen van de kinderen? We doen nog een situatie. Maak een eigen mix van vragen naar de beschrijving en de gevoelens. Ach, mij maakt het niet zoveel uit hoor, maar ja mijn vrouw hè, die kan er zo over zitten doorzeuren. Mogelijke open vragen zijn: Wie zit daar nou het meeste mee van jullie twee denkt u? Wat wil zij aan u duidelijk maken denkt u als zij zeurt? Waar zit voor u de kern van het probleem? Wanneer zeurt uw vrouw het meest? Hoe ervaart u dat, als uw vrouw zo tegen u praat? Welke mogelijkheden ziet u zelf om daar verandering in te brengen?


Geef een cliënt ook de tijd om zijn gedachten te formuleren, en zijn eigen antwoorden te laten bezinken. Je helpt hem om zaken voor hemzelf te verhelderen, en dat is voor de cliënt vaak erg verrassend en kan ook emotioneel zijn. Voordat je aan de oefeningen begint, nog even wat mogelijke vragen ter inspiratie: Wanneer heb je het voor het eerst gemerkt? Hoe lang speelt het al? Hoe heb je dat ervaren? Hoe reageren de anderen op jou? Wat is je grootste angst? Wat verwacht je van je partner? Wat vind je daar zelf van? Met wie heeft u daarover wel eens gepraat? Je kunt de oefeningen op verschillende manieren doen: neem bij elk voorbeeld een vast openingswoord, bijvoorbeeld: Wat. Je kunt ook eerst vragen stellen op basis van verduidelijking en dan op basis van dieper ingaan op gevoel.

12 - Neem je dagelijkse conversatie waar. Wat voor soort vragen stel je?


Parafraseren (Track 6 - 4:03) Er begint zich dus een dialoog te ontspinnen. In het begin praat de cliënt vooral in beschrijvende zin over zijn situatie, en dat is ook goed, hij moet zich eerst meer vertrouwd gaan voelen bij jou. Concentreer je met je vragen dan ook op het van verschillende invalshoeken bekijken van de situatie. Naast het stellen van vragen, kan je dat ook doen door in jouw eigen woorden weer te geven wat de cliënt net zegt. Doordat de cliënt dan zijn eigen verhaal in andere bewoordingen terug hoort, moet hij even uit de routine van zijn standaard verhaal stappen, en interpreteren wat jij zegt. Dat helpt hem om beter zicht te krijgen op het geheel. Dit noemen we parafraseren. Wat je teruggeeft hangt natuurlijk sterk af van de context waarin iets verteld wordt. Kijk maar naar het volgende voorbeeld. Nou, toen ik nog thuis was ging het allemaal prima, maar nu ik op mezelf woon is het een puinhoop. Je ouders zorgden voor het huishouden, en nu je het zelf moet doen, valt het tegen. Maar zonder context is het net zo goed om op de volgende manier te parafraseren: Jij zorgde thuis voor orde en regelmaat, en nu je weg bent kunnen je ouders niet goed meer voor zichzelf zorgen. Heel praktisch, zorg er dus voor dat je niet te snel denkt dat je wel weet hoe het zit, want de leefwereld van iemand anders zit soms verrassend in elkaar. Aan de andere kant, het is geen verhoor, dus zoek alleen naar die informatie die nodig is om te begrijpen waarom de cliënt in de problemen is gekomen en wat hem kan helpen om daar beter mee om te gaan. We doen een paar oefeningen in parafraseren. Geef bij elke situatie minstens drie mogelijke parafraseringen. Ik wil me weer een volwaardig mens voelen, dat wil voor mij zeggen; iemand die niet alleen getrouwd is, maar ook midden in het leven staat, dus met een vriendenkring, normaal familieleven enzo. Je wilt weer normaal, met en zonder je vrouw met andere mensen om kunnen gaan. Je bent bereid om aan jezelf te gaan werken, om te leren met mensen om te gaan en relaties aan te knopen. Je bent nu zo ver dat je tegen je vrouw durft te zeggen dat jij ook recht hebt op een eigen stuk leven. Het volgende voorbeeld: Mijn chef is gewoon een jandoedel, hij weet niks van die producten. En ik maak me dus erg kwaad als zo iemand me opdrachten geeft. Voor jou is een chef iemand die ook veel moet weten van de techniek. Jullie liggen elkaar niet. Jij werkt liever voor iemand waar je respect voor kan hebben. Een paar mogelijke openingen van zinnen om te parafraseren: Je vindt dus dat.. Voor jou betekent.. Je denkt dat.. Je kan niet begrijpen waarom.. Je gelooft niet dat..

13 - Wat is het verschil tussen parafraseren en herhalen?


Reflecteren (Track 7 - 3:19) Nou is het zeker niet zo dat iemand meteen zijn gevoelens benoemt als jij ernaar vraagt, of dat hij zijn emoties herkent in wat voor hem een technische beschrijving van een situatie is geworden (het bandje afdraaien). Om hem aan te moedigen om zijn gevoelens verder te onderzoeken, kan jij verwoorden welke gevoelens jij herkent in zijn verhaal. Dat noemen we reflecteren. Hebben, vinden, zijn, maken, en voelen, zijn werkwoorden die hier goede diensten kunnen bewijzen. Geef per voorbeeld vijf mogelijke reflecties en gebruik zo veel mogelijk verschillende werkwoorden. Ik baalde als een stekker toen Renate me liet zitten en niet op kwam dagen. Je had het gevoel dat jij niet belangrijk voor haar bent. Je was je boos omdat je vond dat zij geen rekening met je hield. Je voelde je goed in de steek gelaten. Je was kwaad omdat je hele andere dingen had kunnen doen als je maar geweten had dat zij niet kwam opdagen. Je maakte je er druk over dat Renate misschien iets was overkomen. Het volgende voorbeeld: Wat moet ik nou, mijn vrouw dood, onze vrienden komen niet meer langs, ik heb met niemand meer contact. Je voelt je dubbel in de steek gelaten, niet alleen door je vrouw, maar ook door je omgeving. Je voelt je alleen, en je ziet daar geen makkelijk oplossing voor zoals vroeger. Je vindt het leven onrechtvaardig voor jou. Je bent gewoon ontzettend eenzaam en daar baal je van. Je maakt je zorgen dat je verder vereenzaamt. Een aantal korte voorbeeld-reflecties: Je bent teleurgesteld.. Je voelt dat je gefaald hebt.. Je vindt het een schande.. Je vindt het niet leuk dat ze het zich wel erg makkelijk laat aanleunen.. Je durft nog niet voor jezelf te kiezen.. De situatie baart je zorgen..

14 - Hoe kun je zo zuiver mogelijk reflecteren?


Samenvatten en evalueren (Track 8 - 3:01) Bij een samenvatting hoort de cliënt uit de mond van iemand anders een beknopte weergave van zijn verhaal, waarmee het voor hem duidelijk kan worden hoe ver hij op dit moment is. Een goede samenvatting is kort, en raakt de kern van wat er door de cliënt is gezegd. Er zijn een paar logische momenten om de samenvatting te geven van het gesprek. Dat is natuurlijk aan het begin en einde van een sessie. Maar ook tijdens het gesprek als een overgang naar een volgende fase van het counsellingsproces. In alle gevallen vervult de samenvatting een rol bij het evalueren van de situatie, en kan het de cliënt stimuleren om de geschetste interpretatie aan te vullen, te corrigeren of te veranderen. Ook kan het een positieve opsteker zijn voor de cliënt om te horen dat hij al zo ver is gekomen. Parafraseren, samenvatten en evalueren liggen in elkaars verlengde. Bij parafraseren geef je de kern van een aantal zinnen weer. Bij samenvatten van een verhaal, en als je evalueert, kan het van de hele sessie zijn, of zelfs van meerdere sessies. Je gebruikt het om vast te stellen wat de situatie is en kijkt samen met je cliënt hoe hij van hieruit verder kan gaan. Het is ook mogelijk om de cliënt zelf een samenvatting te laten geven van wat er besproken is. Dan zie je de visie van de cliënt, wat er is blijven hangen, wat er nu voor hem speelt of van wat hij juist “vergeet”. Bij de opening van een gesprek bijvoorbeeld: Henk, laten we eens kijken hoe ver we tot nu toe gekomen zijn. Je bent drie weken geleden bij me gekomen omdat je merkt dat je je niet meer kunt concentreren op je werk, en je bent bang dat je ontslagen zult worden. We hebben in onze gesprekken vastgesteld dat jouw relatie met je vriendin behoorlijk van invloed kan zijn op je prestaties op je werk. Want sinds jullie samenwonen is het best wel wennen geweest voor jullie alle twee. Wat zou je daaraan toe willen voegen? Een ander voorbeeld: Je hebt nu voor jezelf vastgesteld dat je je energie in de afgelopen jaren eigenlijk in hoofdzaak hebt gegeven aan het huishouden, waarbij je ook nog eens de zorg had voor je kinderen. Daar heb je ook veel voldoening uitgehaald voor jezelf. Maar sinds de jongste naar school is, heb je energie over, waar je geen uitlaatklep voor hebt, en je draait in een kringetje rond. Welke aspecten moeten we nog meer belichten voordat we overgaan tot het zoeken van nieuwe doelen? Nog een voorbeeld: Kees, we zijn al een heel eind gekomen. We hebben je problemen besproken. De kern hiervan is dat je wel aan veel begint, maar nooit iets afmaakt. Het doel dat je je toen gesteld hebt is: dat wat je begint af te maken, wat er ook gebeurd, zodat je de vruchten van je inspanningen kunt plukken. Daarvoor hebben we een actieplan opgesteld. Wanneer zou je hiermee kunnen beginnen?

15 - Waarom vat je samen? 16 - Waarom evalueer je? 17 - Wat is het verschil tussen samenvatten en evalueren?


Einde gesprek (Track 9 - 1:40) Hou voor jezelf onopvallend de tijd in de gaten, en reken vijf tot tien minuten voor het afronden van het gesprek. Zoek een natuurlijk moment in het gesprek om toe te werken naar een afsluiting. Een mogelijk einde gesprek ziet er zo uit: Dit lijkt me een goed moment om samen te vatten wat we in deze sessie hebben gedaan. Om het gesprek kort samen te vatten, u heeft verteld over. . . . . en bent voor uzelf tot het inzicht gekomen dat. . . . . ; Verder hebben we alvast een aantal mogelijke actiepunten verkend. Wat wilt u daar nog aan toevoegen? Hoe heeft u het gesprek ervaren? Ik stel voor dat u voor de volgende sessie nadenkt over . . . . . En voor uzelf op een rijtje zet . . . . . Dan kunnen we daar de volgende keer mee verdergaan. Goed, dan rest ons nog om een nieuwe afspraak te maken. Ik stel voor dat we volgende week weer bij elkaar komen. Waar gaat uw voorkeur naar uit, welke dag en hoe laat? De afspraak staat, dan zie ik u graag de volgende keer weer.

18 - Hoe rond je in het dagelijks leven gesprekken af? 19 - Wat zou je hieraan kunnen verbeteren?


Het laatste gesprek. (Track 10 - 1:07) Laten we eens kijken hoe ver u op dit moment bent. Vijf sessies geleden kwam u binnen omdat u . . . . We hebben uw situatie goed doorgesproken, en daaruit heeft u voor uzelf een paar nieuwe doelen ontwikkeld, en daar ook actiepunten voor opgesteld. U bent inmiddels ook gestart met het uitvoeren daarvan, en als ik u vandaag beluister, dan heb ik de indruk dat u de opgaande lijn weer aardig begint op te pakken. Hoe ziet u dat zelf? Ik heb de indruk dat u op dit moment goed in staat bent om op eigen kracht door te gaan met het uitvoeren van de actiepunten die u hier heeft opgesteld. Ik stel dan ook voor dat we geen nieuwe afspraak plannen, en dat u zelf doorgaat op de ingeslagen weg. Het kan natuurlijk zijn dat u zelf op een bepaald moment toch behoefte heeft om nog eens bij elkaar te komen, dan kunt u uiteraard altijd een afspraak maken. Bedankt voor uw vertrouwen, en heel veel succes.

20 - Hoe ervaar je het nemen van afscheid?


De Oefeningen 1 - 12 (Track 11 - 7:01) Nu volgen 25 oefensituaties die je kunt gebruiken voor elk van de drie gesprekstechnieken, er volgen geen voorbeeld-antwoorden op. Het gaat erom dat je ervaring opdoet in het gericht reageren op wat de cliënt zegt. (Open vraag, Parafraseren, Reflecteren. Doe de 25 oefeningen met alle 3 de vaardigheden.) 1. Een net gepensioneerde man: Tja, nou ja, als ik eerlijk ben dan had ik het me allemaal heel anders voorgesteld. Ik heb geen echte hobby’s, en loop de hele dag maar met mijn ziel onder mijn arm. En meestal ook nog mijn vrouw in de weg. Nou, dan kan je wel bedenken wat er gebeurt. 2. Een workaholic: Ikzelf vind het niet erg hoor, maar ja, mijn vrouw die zit er blijkbaar mee als ik later thuis kom. Ze zegt dan dat zij er altijd alleen voor staat om de kinderen naar bed te doen en zo, en daar heeft ze wel gelijk in, maar ja, ik vind dat dat het enige is dat zij hoeft te doen op een dag, en dat is toch anders. 3. Iemand met Multiple Sclerose: Ik ben zo bang dat ik straks niks meer kan, dat ik helemaal afhankelijk ben van andere mensen. En ik ben al zo geïsoleerd nu. Mijn leven bestaat alleen nog maar uit ziekenhuizen, fysiotherapeuten en slapen. Mijn familie weet ook niet hoe ze ermee om moet gaan en die blijft steeds vaker weg. 4. Deze godsdienstige persoon heeft problemen met zingeving: Op mijn werk kan ik me niet meer concentreren, ik vind het allemaal zo zinloos geworden. Waar doe ik het nog voor. Je verdient wat geld, je wordt oud, je gaat dood. Dan kan ik net zo goed nu dood gaan. 5. Deze cliënt wordt weggereorganiseerd: 15 jaar heb ik aan dat bedrijf gegeven, 15 jaar! Altijd hard gewerkt, niks was me teveel. En nou word ik afgedankt als oud vuil. Ze halen zo’n bureau binnen om het vuile werk op te knappen en vervolgens nou iedereen die ze niet aanstaat gaat eruit. 6. Student woont net zelfstandig: Kijk, verstandelijk kan ik het best wel beredeneren hoor, dat je zelf je best moet doen om nieuwe contacten aan te gaan. Maar ik moet alle zeilen bijzetten om te studeren, en dan nog je kamer bij te houden, boodschappen doen, er blijft gewoon geen tijd over voor andere dingen. En dan zijn alle groepjes al gevormd, en lig je overal buiten. 7. Iemand die al heel wat therapeuten heeft versleten en relatieproblemen heeft: Ach, dat hebben al heel wat mensen voor u geprobeerd, daar hoeven we het niet te zoeken. Volgens mij ligt het gewoon aan het feit dat mijn partner zich niet wil aanpassen, misschien moeten we haar d’r eens bij uitnodigen. 8. Een leerkracht op een basisschool: Dat werken met kinderen vind ik heerlijk, maar al die rompslomp eromheen, dat is killing joh. Daar knap ik helemaal op af. En het lijkt wel alsof ze steeds meer werk op mijn bordje schuiven, en niemand heeft er zin in natuurlijk, en ik zeg nooit nee. 9. Een man met straatvrees: Nee, ik kan gewoon niet meer de straat op. Het lijkt wel of het steeds erger wordt. Tja, heel vervelend, maar ja mijn vrouw heeft er nog maar bar weinig begrip voor tegenwoordig, en dat maakt het er ook niet makkelijker op. 10. Een tiener die niet meer wil studeren: Nee, daar zie ik het nut niet van in hoor. Nee, Ik vind het wel goed zo. Ik hang liever met mijn vriendjes bij de friettent, en straks krijg ik lekker een uitkering. Prima toch. 11. Man met agressieve partner: Ja en als zij dan weer in zo’n bui is, dan zitten de handjes erg los. Gelukkig houdt ze zich koest tegenover de kinderen. Maar ik ben al een paar keer naar de eerste hulp geweest om hechtingen te laten zetten, ja. 12. Partners met seksuele problemen: Tja, nou ja, ik vind het wel lekker spannend als ze van die lingerie aantrekt. Maar zij vertikt dat. Ik heb het zelfs wel eens cadeau gegeven. Nou, volgens mij heeft ze gewoon niks voor me over, en daar kan ik me enorm over opwinden. Kijk, we zijn een paar jaar getrouwd nu en dan is voor mij het nieuwtje er ook wel af hoor. © Academie voor Counselling en Coaching (ACC) - CD-Boek V3.0 - www.counselling.nl - 36

De Oefeningen 13 - 25 (Track 12 - 8:25) 13. Gezinsproblemen: Ruzie, die twee hebben elke dag weer ruzie. Om niks. Om de meest lullige dingen. Ik word er zo moe van. En elkaar maar zitten jennen. En dan gek op kijken als ik op een gegeven moment uit mijn vel spring en er een paar naar boven stuur. En dan zij nog een keer erover heen dat ik niet tolerant genoeg ben. Nou vraag ik je! 14. Cliënt hecht veel waarde aan astroloog: Wel aardig dat u dat zo zegt hoor, maar die astroloog die zei dat het over een paar maanden vanzelf veel gunstiger voor mij zou worden. Het heeft te maken met de samenstand van Saturnus, Mars en Jupiter, nou die zijn nu erg ongunstig voor mij. Ik moet alleen die tussenliggende periode zien door te komen. 15. Iemand wiens huis moet wijken voor een nieuwbouwwijk: Mevrouw, mijn hele leven heb ik daar gewoond, het is het huis van mijn opa geweest. Het staat daar prima. Van mijn part bouwen ze me helemaal in. Maar slopen, dat is voor mij of ze mijn leven kapot gooien. Ik slaap er niet van, ik eet niet meer van, ik zit aan de valium. 16. Ouderwordende werknemer heeft problemen met jonge chef: En dan komt er zo’n jong knaapje, koud van school, en doet alsof hij de hele wereld in zijn zak heeft. Ik werk al 30 jaar bij dat bedrijf mevrouw, ken het van haver tot gort, weet waarom iets niet kan. En dan zo’n knulletje MIJ komen vertellen dat het toch anders moet. En luisteren, ho maar. 17. Cliënt die sinds kort voorgevoelens ervaart: En dan weet ik het gewoon. Hoe snap ik niet, maar dan weet ik bijvoorbeeld dat Lia vanavond zal bellen. En dan gebeurt dat ook. En ik kan het ook niet uitzetten. En ik heb het geprobeerd hoor, met pillen, met drank, met hard werken. Maar dat kan toch helemaal niet. En ik durf het ook niet te vertellen, dan sluiten ze me straks nog op. 18. Partner met alcoholprobleem: En dan eet ze ook haast niet meer. En terwijl ik de lege flessen in de container tegenkom, en dan maar stug volhouden dat er niks aan de hand is. Kijk, gaf ze het nou maar toe, dan konden we eraan werken, daar wil ik best voor gaan. Maar op deze manier merk ik gewoon dat ik steeds verder op haar af knap. 19. Moeder ernstig ziek: Ja, ze gaat hard achteruit de laatste weken, ze weegt nog maar 50 kilo. En vroeger was het een forse vrouw hoor. Ik herken haar niet meer. En zij herkent ons ook vaak niet meer. Dan ga je, wel, maar met lood in je schoenen. En ik vraag me ook wel af waarom, dit is toch zinloos. Dat mensje is altijd goed geweest voor iedereen, en dan zo’n lijdensweg. Ik lig er nachten van wakker. 20. Relatieproblemen: Kijk, die eh, die kinderen van ons worden groot, die kosten handenvol met geld. En ik verdien echt niet meer omdat de kinderen groter worden. Dat heb ik zo vaak geprobeerd uit te leggen, dat we anders met ons geld om moeten gaan. Of dat ze een baantje zoekt. Maar madam zit lekker thuis met haar vriendinnen, koopt wat ze wil en de schulden die lopen torenhoog op. En als ik erover wil praten, dat mag, maar dan kan ik een week lang omgang wel weer vergeten. 21. Activiteitenstress: Ik voel mezelf soms net een raceauto soms, ‘s morgens het circuit op gaat en ‘s avonds met gierende banden voor de garage stopt. En daartussenin maar racen, racen. Geen seconde voor mezelf om even op adem te komen. Als je al even zit, denk je aan wat je straks moet zeggen, of ik zit te herkauwen wat ik in het vorige gesprek gedaan heb. Ik doe ook vaak drie dingen tegelijk, want anders krijg ik het helemaal niet af. 22. Zelfmedelijden: Ik doe toch mijn best, maar het lijkt wel of ze dat niet willen zien. Ze hoeven maar te kikken en ik sta voor ze klaar. En dan krijg ik nog vaak stank voor dank ook, en als puntje bij paaltje komt maken ze nog misbruik van me ook. En ik bedoel het zo goed, ik wil graag dat zij ook gelukkig zijn.


23. Overlijden goede vriend: En toen Igor net overleden was, had ik dat niet echt in de gaten, alles ging gewoon door. Maar toen begon dat, slapeloze nachten. En dan maar liggen woelen over Igor. Waarom hij. En waarom ik niet? En wat als ik nou ook binnenkort zelf aan de beurt ben, hoe moet dat dan met Eefje en de kinders. Op mijn werk kan ik het ook niet meer van me af zetten, en toen ik steeds meer fouten begon te maken heb ik me maar ziek gemeld. 24. Kind heeft verkeerde vriendjes: Hij gaat om met die jongens, en die staan erom bekend dat ze rottigheid uithalen. Maar als je er dan wat van zegt, lacht hij je in je gezicht uit. Je ziet dat gewoon afglijden, zijn huiswerk lijdt eronder. Hij zwerft vaak ‘s avonds over straat. En ik geneer me ook voor de buurt, want ik heb het ook liever niet, maar ik heb dat niet in de hand. 25. Ex-sporter: Voetballen was mijn lust en mijn leven. Drie keer per week trainen, in het weekend de competitie, en als het seizoen voorbij was, dan gingen we met de club leuke dingen doen. En nou na die knieoperatie mag het gewoon niet meer en zit ik thuis. Dat vreet aan me, dat mag u gerust weten. Wat hangen voor de tv, meer doe ik niet. Ik rook me te pletter, maak ruzie met mijn vrouw, en gaan kijken naar de jongens, dat kan ik niet opbrengen. Nog even en de bom barst.

21 - Welke cases zou je zelf kunnen verzinnen? Gebruik de kranten, TV, Internet, de straat, je werkplek als bron van inspiratie.


De kunst van het Counsellen 2 Inleiding (Track 1 - 0:41) Dit is de tweede oefen cd voor het leren van counsellingsvaardigheden. Mijn naam is Judith Hamerlinck , de voorbeelden worden ingesproken door mijn partner Joep. Op deze cd komen de volgende vaardigheden aan bod: Gesloten vragen - Specifieke vragen - Verderreikende vragen - Exploratie - Inventariseren - Intuïtie - Inschatten van een probleem - Herkenning - Aandacht richten - Focussing Informatie geven - Nieuwe informatie - Brainstormen.


Gesloten vragen (Track 2 - 3:29) In tegenstelling tot een open vraag, kan je een gesloten vraag gebruiken om wat verder in te gaan op een bepaald aspect. Bijvoorbeeld om een cliënt gericht een bepaalde invalshoek te laten onderzoeken, zoals in situaties waar de cliënt er niet toe kan komen om dieper in te gaan op het probleem. In gewone gesprekken zijn we vaak geneigd om meer gesloten vragen te stellen dan open vragen, voor counselling gesprekken waarin je juist probeert om de cliënt zijn verhaal te laten verduidelijken, zou je door het gebruiken van gesloten vragen kansen laten liggen om de eigen invalshoeken of onderliggende gevoelens te ontdekken. Als je het gesprek te veel stuurt, is het resultaat meer jouw verhaal, en niet meer de ontdekkingstocht van de cliënt naar zichzelf. Gebruik gesloten vragen dus spaarzaam, en als je ze gebruikt, doe dat dan in een context die toch uitnodigt om meer te vertellen of om iets te controleren. Gesloten vragen beginnen meestal met een werkwoord. Praktijkoefening: Gebruik het genoemde werkwoord om een gesloten vraag te stellen, die de cliënt aanmoedigt om meer te vertellen. Ja nou ja, dat gedoe met die kinderen altijd, ik ben blij dat ik naar mijn werk kan ‘s morgens. Ik benijd mijn vrouw niet hoor. Maar ja, dan ben ik op mijn werk en dan heb ik die concentratieproblemen. Heeft Heeft u wel eens overwogen dat de situatie thuis van invloed zou kunnen zijn op uw werk? Jeanet is er niet, ik zit in mijn eentje thuis, en ik zie er geen gat meer in. Ik kom hier nooit meer uit. En voor de kinderen is het ook geen leven zo. Heb Heb je problemen thuis gehad, is er iets tussen jou en Jeanet gebeurd? Ik zie het helemaal niet meer zitten, ik stap eruit. Is Is het echt zo erg? Mijn baas is niet te pruimen, we werken ons uit de naad, maar het is echt nooit genoeg. Is Is het de hoeveelheid werk, of meer de manier waarop hij het brengt? Het lukt allemaal van geen kanten, ik voel me een mislukkeling. Kan Kan je er wel wat aan doen? Nogmaals, gebruik gesloten vragen heel spaarzaam.

22 - Laat iemand je een reeks gesloten vragen en een reeks open vragen stellen, ervaar het verschil: Hoe voelt het? Wat zijn de resultaten?


Specifieke vragen (Track 3 - 4:52) Soms kan het wenselijk zijn om heel gericht op een bepaald stukje van het verhaal in te gaan. Details kunnen een plaatje compleet maken. En in de details kan soms de kern van het probleem liggen. Ook kunnen specifieke vragen gebruikt worden om een gebied dat de cliënt voor zichzelf heeft afgesloten, of waar hij niet graag over praat, weer te ontsluiten. Gebruik specifieke vragen spaarzaam, net als alle technieken zijn ze bedoeld om de cliënt in zijn eigen tempo te helpen om naar zijn problemen te kijken. De cliënt zal ook alleen bereid zijn om er goed op te antwoorden als de vertrouwensband sterk genoeg is, je gaat immers diep op de materie in. Op een specifieke vraag is altijd een concreet antwoord gewenst, dus informatie over iets. Een specifieke vraag gaat verder dan een gesloten vraag waar alleen met ja / nee op geantwoord kan worden. Maak een specifieke vraag van de volgende onderwerpen: Kinderen Heeft u kinderen? Huwelijk Bent u getrouwd? Opleiding Welke opleiding heeft u? Huisdier Welk huisdier zou u het liefste willen hebben? Gepest worden Door wie wordt u op uw werk gepest? Leeftijd Hoe oud bent u? Overeenkomstige situaties Waar speelt die situatie nog meer? Muziek Van welk soort muziek houdt u? Hobby’s Wat zijn uw hobby’s? Karaktereigenschappen Hoe waren de karaktereigenschappen van uw vriendjes? Pijn Waar heeft u het meeste pijn? Medicijnen Welke medicijnen gebruikt u?


Reageer op de cliënt met een specifieke vraag: Natuurlijk drink ik wel eens een borrel, maar dat doet iedereen, ik drink niet meer dan mijn vrienden hoor. Wat is het gemiddelde van de laatste tijd? Ik ben te oud voor kinderen.

Hoe oud bent u? Ik wil op vakantie, om alle stress van me af te schudden. Waar zou u graag naar toe willen? Ik wil gewoon de beste zijn in hardlopen. De beste is een ruim begrip. Hoe snel wilt u de 5000 meter lopen? Volgende week ga ik minder eten. Hoeveel gram of calorieën wilt u dan per dag eten?

23 - Waarom stel je specifieke vragen?


Verderreikende vragen (Track 4 - 2:33) Een verderreikende vraag of reactie is bedoeld om binnen het algemene gesprek de cliënt te stimuleren om zijn verhaal verder te vertellen. Met een verderreikende vraag stimuleer je iemand om meer in te gaan op bepaalde feiten en gebeurtenissen. Het zwaartepunt ligt dus meer op het fysieke of verstandelijke deel van het verhaal. Soms gebruik je een reeks verderreikende vragen achter elkaar, zoals in het volgende voorbeeld waarin de verderreikende vragen worden gebruikt om dit gevoelige onderwerp voor de cliënt bespreekbaar te maken: Nee, het was geen leuk gesprek. Maar ach, het doet me niet zo veel, hoor. Geen leuk gesprek? Ik zie het niet meer zitten met Karin. Karin? Ja, mijn vriendin. Wat zie je niet meer zitten met je vriendin? Niets. Niets? Ja, nee, we hebben nu al 2 maanden geen seks gehad, ik hou het niet meer. Dat is best lang, wat hou je niet meer? De hele dag lopen er van die leuke vrijgezelle collegaatjes rond, ik hoef maar met mijn vingers te knippen en hoppa. Wat versta je onder “Hoppa”? De bezemkast in en effe van dattum, een mens moet zijn hormonen toch kwijt, ben nog niet impotent. Dus als ik je verhaal samenvat: is de verleiding om een leuke dame aan de haak te slaan nu wel erg groot geworden, omdat je met je vrouw al 2 maanden geen seks meer hebt gehad? Nou, jij begrijpt me helemaal.

24 - Wat is het verschil tussen een specifieke vraag en een verderreikende vraag?


Exploratie (Track 5 - 4:55) Exploratie, verkenning of verheldering zijn in zekere zin het tegengestelde van focussing of het stellen van specifieke vragen. Bij exploratie ga je samen met je cliënt juist de omgeving verkennen. Dit kan zijn het probleem in een groter verband, welke gevoelens er nog meer spelen, maar bijvoorbeeld ook: - Mogelijke doelen die een cliënt wil bereiken…. - Welke innerlijke hulpbronnen hij of zij heeft…….. - Welke steun de hulpvrager van buitenaf kan krijgen……. - Diverse wegen die hem kunnen helpen zijn doel te bereiken…….. - Om uit te vinden wat een cliënt ergens mee bedoeld…… Een paar voorbeelden. Wat bedoelt de cliënt: Ik moet eerlijk zeggen, als ik daar dan mee bezig ben dan voel ik me schuldig. Waarom voel je je schuldig? Wat betekent dat voor jou, je schuldig voelen? Hoe ga je ermee om, met dat schuldgevoel? Als Anneke weer zo doet, dan kan ik er zo ongelofelijk kwaad op worden! Waarom word je kwaad? Hoe voel je je, als je kwaad bent op Anneke? Wat doe je met die gevoelens, hoe uit je dat? Ik voel me altijd depressief. Depressief is een groot woord en veel mensen verstaan er wat anders onder. Hoe ziet u uw depressie? Ik heb nergens zin in. Welke kenmerken heeft uw depressie nog meer? Nou,. . . eh dat ik veel eet, voor de tv in slaap val en mijn huis al 3 maanden niet meer heb gepoetst. Voorbeelden waarbij we mogelijke doelen onderzoeken. Ik wil me graag goed voelen. Dat is een prima doel Joep. Wanneer zou je je goed voelen? Als ik mijn diploma heb, als ik een leuke vriendin kan versieren, en een goede baan spreekt mij ook wel aan. Voorbeelden van Innerlijke Hulpbronnen Ik ben een hopeloos geval. Je spreekt jezelf niet veel moed in. Wat zegt de term: Innerlijke Hulpbronnen jou? Je hebt hier dan wel te maken met een uitgedroogde bron. Mmme, stel dat iemand die bronnen bij jou weer zou activeren, hoe zouden die er dan uitzien? Dan zou ik doorzettingsvermogen hebben, moed hebben en lief zijn voor de kinderen.

25 - Wat is het nut van exploratie?


Voorbeelden van steun van buitenaf Ik heb het gevoel dat ik het alleen niet kan. Daar kan ik inkomen. Er leven 5 miljard mensen op deze aarde, dus het is best mogelijk dat er iemand is die je zou willen helpen bij dat project. Wat voor soort mensen acht je het meest geschikt? Eh, . . . . . . Ik denk aan welzijnsmedewerkers, dominees, collectanten, vrijwilligers,. . . . . Een voorbeeld van diverse wegen. Stoppen met roken lukt me niet, ik heb alles al geprobeerd. Alles? Nou ja, niet echt, maar ik begin toch steeds weer. Roken is een zware verslaving, dat moet je niet onderschatten. Toch zijn er veel methoden die goed helpen en roken is een dalende trend. Hoe zou je rookvrij kunnen worden?

26 - Wat voor soort vragen gebruik je bij exploratie?


Inventariseren (Track 6 - 2:18) Inventariseren sluit aan op exploratie en verheldering. Je probeert een beeld te krijgen van de persoonlijke mogelijkheden en vaardigheden die de cliënt ter beschikking staan, of waar hij zelf grenzen ziet aan zijn kunnen. Ja, we moeten maar eens met de familie praten. Maar daar zie ik wel tegenop hoor. Want ik ken de antwoorden al van te voren. Hoe Hoe zou je kunnen omgaan met de weerstand die je verwacht? Natuurlijk, het is een leuke functie. Maar wel heel wat anders dan ik nu heb. Hoe Hoe zou je je kunnen voorbereiden op de eisen die die nieuwe functie aan je stelt. Ik wil wel hogerop komen, maar wie wil nu een man van 50 aannemen? Je zegt dus dat je 50 jaar levenservaring hebt en je hebt 30 jaar werkervaring. Je vraagt je af wie van jouw kennis en ervaring gebruik wil maken. Hoe zou je het vinden om al die knowhow eens op een rijtje te zetten?, zodat je het concreet kunt maken, gerichter zoeken en jezelf ook doeltreffend aanbieden. Counselling is best leuk en aardig, maar ik ben nog maar een jaar in Nederland en ik voel me gediscrimineerd. In mijn eigen land was ik advocaat en nu kijken de mensen naar me alsof ik een junk ben, ja gewoon omdat ik de taal nog niet zo goed spreek en nog geen geld heb voor een net pak. U mist een aantal dingen, zoals geld, kennis van de Nederlandse taal en een net pak. Uw huisvesting is ook niet optimaal in die barakken. Dat zal later wel veranderen. Laten we nu eerst eens gaan kijken naar wat u wel kan helpen.

27 - Wat is het belang van inventariseren? 28 - Welke dingen kun je met de cliënt inventariseren?


Intuïtie (Track 7 - 1:55) Het is vaak mogelijk om dingen te weten of aan te voelen, zonder dat er concrete aanwijzingen voor zijn. Een gevoel, een indruk. De counsellor kan die intuïtie onder woorden brengen. Doe dat voorzichtig, omdat een cliënt zich hier nog niet van bewust is en het in het begin moeilijk is om te weten of je intuïtie klopt. Intuïtie kan het bij het rechte eind hebben. Hou er echter rekening mee dat je het gevoel dat je krijgt bij de cliënt, interpreteert op basis van jouw eigen ervaring, en dat hoeft niet overeen te komen met de beleving van de cliënt. Voorkom ook dat de cliënt het gevoel krijgt ontmaskerd te worden. Doe het in de vorm van een “balletje opwerpen”, “tussen neus en lippen door”. Nee, na het overlijden van mijn vrouw, zie ik het niet meer zitten, wat moet ik hier nog. . . . . samen was het leuk, maar ja. Jij kan d’r ook niet terugbrengen, dus laten we het maar afronden. Het blijft verschrikkelijk om na 40 jaar je vrouw te verliezen. Daar kom je ook niet in een paar maanden overheen. Zoals ik je nu hoor, lijkt het wel alsof het allemaal niet meer voor je hoeft. Ik? Neh, ben je mal, ik heb de laatste weken geen enkele site meer gehacked, zelfs geen illegale zachte waren gekraakt en verkocht. Ik studeer nu voor netwerkbeheerder en ga het helemaal maken. Klinkt prima, maar een klein stemmetje fluistert mij in dat je nog steeds een beetje ondeugend bent? Je weet dat ik aan absolute geheimhouding doe en wat wij bespreken nooit verder komt. . . .

29 - Hoe weet je het verschil tussen je intuïtie, je denken of je gevoelens? 30 - Hoe kun je weten welk deel het bij het rechte eind heeft?


Inschatten probleem (Track 8 - 2:43) Vooral in het begin is het nodig om snel te kunnen inschatten wat er speelt. Door de omvang van het probleem te kunnen inschatten, kun je snel besluiten of het misschien beter is om een cliënt door te verwijzen naar een specialist. Als counsellor hoef je niet alle problemen van iedereen te kunnen oplossen. Een goede counsellor is hierin oprecht en verwijst liever een keer te snel door dan te weinig. Voor een cliënt is het niet leuk om steeds een andere hulpverlener te hebben, daarom is een snelle inschatting van belang, zodat er eventueel al tijdens het kennismakingsgesprek doorverwezen kan worden. Hoewel er nooit garanties gegeven kunnen worden, is het door ervaring en een goede inschatting mogelijk om aan te geven hoe lang het ongeveer gaat duren. Ik heb al zoveel jobjes gehad, . . . . . ik kan gewoon niet met mensen samenwerken. Als ik je verhaal zo beluister, schat ik in dat je een goede kans maakt om te vinden wat je zoekt. Aan kennis en ervaring ontbreekt het je niet. Oké, je bent geen teamplayer en al je baantjes, tot nu toe, waren in een team. Wat zou je ervan vinden als we naar werk gingen zoeken dat je als solist kan doen. Je zal dan beter tot je recht kunnen komen. Ik heb geen puf meer, ik kan niet meer, wordt er helemaal gek van, werken? . . . ze hebben me grondig uitgeknepen en daarna weggegooid, de smeerlappen. Het leven is bijzonder hard voor u geweest en uw baas nog harder. U voelt zich uitgeblust. Wat doet het u als ik de term “Burn-Out” noem? Mij krijg je met geen mogelijkheid meer in de lift. Ik ontwijk ze systematisch en verzin steeds smoesjes, zoals: traplopen is goed voor de conditie. Maar laatst hadden we een vergadering in zo’n skyscraper, we waren al laat, toen viel het toch wel op dat ik als enige de trap nam en na 5 minuten doornat aankwam. Met een duur woord heet dat claustrofobie. Wat ik zou willen voorstellen, is dat ik u doorverwijs naar een collega van mij. Die helpt, meestal met succes, mensen van hun fobieën af via NLP. Hij is ook een afgestudeerd counsellor, en verkent altijd grondig mogelijke oorzaken, zodat het geen symptoombestrijding wordt.

31 - Wat is het verschil tussen inschatting van een probleem en de diagnose?


Herkenning (Track 9 - 2:00) Hoewel ieder mens uniek is, zijn er ook vaak algemene patronen in het leven van mensen te herkennen. Bepaalde problemen zijn gerelateerd aan de leeftijd, geslacht, maatschappelijke status, de tijdsgeest of het geloof van de cliënt. Door de kennis van deze algemeen menselijke patronen kan de counsellor gelijkenissen zien of juist punten waarop de cliënt afwijkt van het standaardpatroon. Door levenservaring en kennis van dit soort fases, kan de counsellor de problemen van een cliënt vaak sneller plaatsen. Dit kan ook een vorm van geruststelling inhouden voor de cliënt, dat het logisch is dat hij in een bepaalde levensfase te maken krijgt met een bepaald soort problematiek. Ik ga uit huis en werken, school hoeft echt niet meer voor mij, ze kunnen de pot op. Je bent jong, opstandig en weet wat je wilt. Vroeger was ik ook zo, misschien nog wel erger. Het blijft een nadeel om met een halve havo een goed betaalde baan te krijgen. Toiletten poetsen is voor een paar jaar leuk, maar daarna gaat de lol er wel af. Wat zou je ervan vinden als we samen gaan onderzoeken waar je hart werkelijk naar uitgaat? De arts zegt dat ik depressief ben en schrijft pilletjes voor om van me af te zijn. Mag een mens tegenwoordig niet meer verdrietig zijn om het verlies van zijn vrouw? Vaak wordt normale rouwverweking voor een depressie aangezien. Zoals ik het inschat heeft u veel verdriet en zal een pilletje u niet helpen dat verder te verwerken. Vroeger mochten mensen 2 jaar in rouw leven, tegenwoordig is de maatschappij zo snel, dat je een paar weken na een begrafenis al weer vrolijk zou moeten zijn. Maar dat kan gewoon niet, u heeft veel meer tijd nodig.

32 - Hoe kun je goed worden in herkenning, zonder in te vullen voor je cliënt?


Aandacht richten (Track 10 - 2:56) In het verhaal van een cliënt zijn vaak meerdere verhaallijnen te ontdekken. Zo kan het gesprek van lichamelijke klachten via ruzie met de partner komen tot onvrede op het werk. Het zijn allemaal ingrediënten van het totale probleem waar de cliënt mee komt. Het probleem kan begonnen zijn in de relatie, en de daar opgekropte spanningen kunnen zich uiten via het lichaam of op het werk. Soms ook is onverenigbaarheid van meerdere doelen een probleem, en dat de cliënt geen keuze kan maken. In dat geval is aandacht richten en beginnen met één van de problemen, al een hele stap op weg naar een oplossing. Als je de indruk hebt dat alle verhaallijnen aan de orde zijn geweest, dan kan je, eventueel na een korte samenvatting komen tot een keuzemoment voor de cliënt welke van de lijnen voor hem het meest belangrijke is. En vervolgens ga je dieper in op de door de cliënt als belangrijkste bestempelde richting. Silvia is een schat van een meid hoor, maar ze werkt me af en toe behoorlijk op de zenuwen de laatste tijd. Vroeger hadden we dat nooit. Maar sinds ik met die knie zit, lijkt het wel alsof dat steeds erger wordt. En ik zit hier ook niet voor mijn lol, ik doe ook liever andere dingen. Wat is voor jou het belangrijkste, je relatie die onder druk staat of je behoefte om een zinvolle daginvulling te vinden? Ik wil graag die promotie, maar ik kom door alle beslommeringen thuis niet aan studeren toe. Kijk, we willen allemaal een goede oplossing voor Joanie, maar op dit moment vraagt ze nog zoveel aandacht. Waar zou je het eerst aan willen werken, aan je promotie of aan een goede opvang voor je dochter? Ik zie door de bomen het bos niet meer, zoveel problemen, onafgemaakte zaken, het is een puinzooi thuis en dan nog 3 krijsende kinderen, waarvan er 1 ADHD heeft, en dan moet ik nog gaan werken van de sociale dienst, het is gewoon niet te doen. Je hebt meer problemen dan je aankan. Met welke zullen we beginnen? Ja en mijn buurman deed ook al zo vreemd. Sinds hij een nieuwe vriendin heeft wil hij niet meer langskomen. Net zoals in die soapseries op de tv. Gisteren nog naar voetbal gekeken, was ook al waardeloos. En al die politie op straat, waar gaat het toch naar toe? Er gebeurt inderdaad heel veel in de wereld. Zullen we ons nu concentreren op uw hoofdprobleem? U gaf al aan dat u zich eenzaam voelde.

33 - Hoe richt je je eigen aandacht? 34 - Hoe richt je de aandacht van anderen?


Focussing (Track 11 - 4:00) Na aandacht richten, zal je op een gegeven moment wellicht over kunnen gaan tot focussen. Je zit op het spoor van het probleem dat door de cliënt nu als meest belangrijk wordt ervaren, en dat ga je verder uitdiepen. Focussen is een soort van meertrapsraket. Je gaat door het stellen van gerichte vragen steeds dieper in op de gevoelens die aan de ervaring ten grondslag liggen. Om te voorkomen dat de client zich daardoor in het nauw gedreven gaat voelen, is het belangrijk dat je door je houding, woordkeus, stem, je uitstraling laat merken dat het veilig is om dieper op de situatie in te gaan. Geef een cliënt ook de tijd om de emoties die hij zelf benoemt, te herkennen, je komt immers op het terrein dat hij zo zorgvuldig heeft ontweken. Probeer mee te doen met de volgende dialoog: Ik kom er niet meer uit, het is zinloos. Ik zie aan je dat je er erg mee zit. Hoe voelt die hele situatie nou voor jou? Niet echt best. Het voelt niet best voor je. Wat moet ik er verder nog op zeggen? Je vraagt je af hoe het wel voelt? Alsof ik gestraft wordt. Gestraft? Ja, door mijn ouders werd ik ook altijd zo onder druk gezet. Mijn knie deed toen al zeer, maar ik moest wel iedere week naar voetballen en als ik klaagde, zei mijn vader dat ik me niet zo moest aanstellen. Wat ging er toen door je heen? Boosheid, onrechtvaardigheid, ik vond het gewoon gemeen, dat ik last had van mijn knie en die andere jongens niet en als je ouders dan geen begrip op kunnen brengen, dan voel je je helemaal alleen staan. Welk gevoel overheerste er toen? Gewoon onbegrip, ze konden toch wel weten dat ik het niet kon. Onbegrip? Ja, ik voel me helemaal onbegrepen. Helemaal? M’n ouders toen en nu mijn vrouw,..... Je voelt je helemaal onbegrepen, door je ouders,...je vrouw? Ja, nee, ik weet het eigenlijk niet. Wat weet je niet? Dat van mijn ouders heb ik jaren niet meer aan gedacht en dat was eigenlijk stukken erger dan wat ik nu heb. Dat was gewoon een hel. Hoe is het nu dan? Gerda heeft eigenlijk best wel begrip, alleen als ze me pushed, voel ik me weer net zo in de steek gelaten als toen.

35 - Wat is het verschil tussen focussing en exploratie?


Informatie geven (Track 12 - 3:31) Soms ontbreekt het een cliënt aan relevante informatie. De informatie die je als counsellor geeft is geheel vrijblijvend en het is dus geen advies in de zin dat de cliënt het zou moeten gebruiken, maar het mag wel als de cliënt vindt dat het bij hem of haar past. Geef bij de volgende voorbeelden de client gepaste informatie: Mijn vriendin is nu al 3 maanden zwanger, als d’r vader er achter komt, . . . . ze kan zelfs niet naar de huisarts, want dan krijgen haar ouders de rekening. Ik zal jullie natuurlijk zo goed als ik kan helpen, maar wist je dat er ook instanties zijn die jonge meisjes geheel gratis helpen bij allerlei praktische problemen. Als het moet, kunnen ze Anita zelfs onderdak bieden. Ze respecteren het ongeboren leven, het maakt niet uit of die vrouw die zwanger is nu 14 is of 40. Hier heb je het adres. Ik zie het niet meer zitten, het lijkt wel alsof ik alleen maar verder in het moeras zak, hoe harder ik mijn best doe, des te dieper zak ik. Ik denk dat je op dit moment in een heel moeilijk deel van het proces zit. Je bent aan het onderzoeken hoe je in die situatie terecht bent gekomen, nog zonder dat je een uitkomst ziet. Dat betekent dat je nu heel veel energie investeert om vooruit te gaan, maar ook dat het niet onmogelijk is om vooruit te gaan. Ja, want die iriscopist die zei dat het door het overlijden van mijn moeder kwam. Een iriscopist kan inderdaad in uw ogen de weerslag zien van onbalans in je lichaam. Naar de oorzaak van die onbalans kan hij op basis van uw verhaal een aanname doen, die kan hij niet lezen uit uw ogen. Ik sta machteloos. Volgende week wordt ik mijn huis uitgezet. Als huurder heb je heel wat rechten, zelfs al kun je de huur niet betalen. Voor de details zou je contact op kunnen nemen met het bureau voor rechtshulp, die helpen mensen met weinig geld bijna gratis. Het eerste gesprek is zelfs helmaal gratis. Ik vraag me af waarom hij nou juist bij mij moest inbreken, ik ken die man niet eens, heb hem ook niks misdaan, ik verdien het gewoon niet. Goede vraag. Het lijkt me dat het een toevalstreffer is. Hij is een goede bekende van de politie en heeft al meer dan honderd inbraken op zijn naam staan. Hij gebruikt veel drugs. Hoewel het je diep raakt, was het toch niet iets persoonlijks. Ik weet dat ik moet sporten, maar als ik ga hardlopen, dan krijg ik last van mijn knieën. Hardlopen belast de knieën behoorlijk, maar er zijn vele sporten die je zou kunnen doen, en blessure vrij blijven. Je moet ervan houden, maar bijvoorbeeld zwemmen zou een optie kunnen zijn.

36 - Waarom hebben we steeds nieuwe informatie nodig?


Nieuwe informatie - Brainstormen (Track 13 - 3:45) Brainstormen is eigenlijk exploratie in het groot. Een soort superexploratie waarbij je niet alleen kijkt wat mogelijk is, maar juist ook de creatieve fantasie er heerlijk op loslaat. Je gaat dus een dimensie verder. Dingen die er nog niet zijn kunnen later altijd nog gevormd worden. Er bestaan honderden brainstormtechnieken en je kan ze combineren er zelf weer nieuwe variaties op verzinnen. Bij brainstormen gaat het erom om zoveel mogelijk opties per minuut op te sommen. Het doet er niet toe hoe relevant de opties zijn, daar wordt later naar gekeken. Meer een soort kwaliteit door kwantiteit. Stimuleer de cliënt om de meest uiteenlopende oplossingen te bedenken. Laat het ene idee het andere uitlokken. Sommige zullen bij de evaluatie meteen afvallen, maar hoe meer er staan, des te groter is de overtuiging voor de cliënt dat van alle mogelijkheden die hij kon bedenken, diegene die overblijft ook inderdaad de ware voor hem is. Om creativiteit te stimuleren is het handig om wat hulpmiddelen bij de hand te hebben, zoals een groot vel papier, een wandbord of iets anders, waar je kort de zaken op schrijft. Je hoeft het nog niet te ordenen, dat komt later wel. Ik ga binnen een week bij mijn vriendin weg, maar ik weet niet hoe ik aan een huis kan komen, bij de woningbouwvereniging moet ik nog jaren wachten. Ja en je bent nou ook niet het type dat graag onder een krant in een park slaapt. . . . Wat zou je ervan zeggen om te gaan brainstormen, zodat we misschien betere mogelijkheden vinden? We zouden kunnen beginnen met een paar”Wild(w)est ideeën” Hoe gekker hoe beter, noem maar eens wat: Miljoen winnen. Chantage, medewerkers omkopen. Pandje kraken. Rijke weduwe versieren en op straat zetten. In mijn auto gaan wonen, of een volkswagenbusje kopen, ombouwen tot huisje. Ja en kamperen is misschien ook nog wel een idee. Voor mensen die op vakantie zijn op de woning passen. Ja, je kan ook bij vrienden op bezoek gaan en steeds nieuwe vrienden maken. Rollen omdraaien en mijn vriendin het huis uitzetten. Of misschien wat lotgenoten zoeken en daar samen een huis mee huren. In een verlaten bos een boomhut bouwen, of onder de grond. Ja, dat is ook een idee, je zou ook op een schip kunnen gaan werken als barman. Adverteren, briefjes bij de Albert Hein ophangen. Ja je kan ook mensen vragen. Aan je familie. Of anderen in je netwerk. Een tuinhuisje bij me moeder. Of in de garage. Of in een andere stad. Je zou zelfs Au Pair kunnen gaan werken. ‘t schuurtje. . . Tjonge ik heb toch nog meer mogelijkheden dan ik dacht en ik me maar blindstaren op die stomme woningbouwvereniging. Valt inderdaad niet tegen, laten we de 10 meest realistische eruit pikken en kijken wat we ermee kunnen doen.

37 - Wat is het verschil tussen brainstormen en wat ideeën opnoemen?


Abstractie techniek (Track 14 - 1:34) Bij de Abstractie techniek veralgemeniseer je het probleem. Het lukt me niet om Helena te versieren. Dat lukte die mensen uit de Trojaanse tijd ook niet één, twee, drie. Om het probleem te analyseren kunnen we gaan brainstormen, zodat we het heel algemeen kunnen gaan bekijken. Oh. . . . . Klinkt moeilijker dan het is. We kunnen eerst Helena abstract maken. Dan zeg je bijvoorbeeld: “het lukt me niet om een vrouw te versieren.” En dan,.. het lukt me niet om in contact te komen met een vrouw. Het lukt je niet om in contact te komen met een mens. Het probleem is dus eigenlijk dat ik denk dat ik geen relatie met iemand kan aangaan. Zie je dat het dan anders aanvoelt. Daarom is het ook makkelijker om oplossingen te vinden. Nou kan je je afvragen van: Hoe kun je in contact komen met iemand? Dat geeft je een veel ruimere keuzevrijheid van mogelijkheden. We kunnen de cliënt ook helpen door de kernwoorden van het probleem om te draaien: Het probleem wordt dan: “Het lukt Helena niet om mij te versieren.” Het doel wordt: Versierd worden door Helena. En je gaat brainstormen over de weg om dat doel te bereiken. Hoe laat ik me door Helena versieren. Mmme, best leuk om door iemand versierd te worden……… Kijk of je 20 manieren kan uitdenken om dat te laten plaatsvinden,. . . . . .

38 - Onderzoek een groot aantal brainstormtechnieken, en kijk welke het beste bij je passen. 39 - Hoe reageert je cliënt erop? 40 - Welke techniek past bij welke cliënt?


Oefeningen Brainstormen (Track 15 - 0:20) Probeer dezelfde cliënten van deze track (moet zijn: vorige track.) te helpen met “Wishful thinking” als brainstorm techniek. De vraag is dan: “hoe zou je het liefste je doel bereiken, de makkelijkste weg”. Ga ook eens brainstormen over brainstormtechnieken. Alles is mogelijk van woordenboeken, I Ting tot Surfen……………

41 - Probeer ook eens met groepen te brainstormen, fysiek of via e-mail. 42 - Naast een sessie, kun je ook gedurende lange tijd over één onderwerp brainstormen. Iedere dag kun je wat aan je lijstje toevoegen…….. 43 - Leg bijvoorbeeld een boekje aan voor marketingstrategieën, die je kunt gebruiken voor je eigen praktijk. Laat je door honderden bronnen beïnvloeden.


Oefeningen (Track 16 - 8:57) 1. Oude man die eenzaam is en zich verveeld: Sinds mijn vrouw dood is, zie ik bijna niemand meer. Het heeft allemaal geen zin meer. Wat moet ik hier nou nog? M’n schoonfamilie komt niet meer langs en de mensen hier in deze flat spreek ik ook nooit. Vroeger ging ik nog vaak wandelen, maar mijn benen willen niet meer zo. Lezen gaat ook niet meer, mijn ogen slechter zijn geworden. 2. Een IT’er met een muisarm: Ik weet nu waar het door komt, ik heb nu ook een serie oefeningen en regels waar ik me aan moet houden, en dat zorgt ervoor dat het geneest, maar het lukt me niet om me eraan te houden. Als ik aan het werk ben, dan wil ik het afmaken. In mijn achterhoofd hoor ik wel dat ik moet pauzeren, maar dan verlies ik weer 5 minuten. 3. Een docent die een burn-out heeft: Ik heb van de GAK-arts te horen gekregen dat ik het eerste half jaar nog niet aan het werk mag. Maar van de hele dag bij moeders op de lip zitten daar word ik ook gek van. Het is nu al zo erg dat ik ‘s morgens de TV aandoe en alle zenders afzap uit verveling. 4. Een manager van 55: Ik geloof dat we er wel uit zijn. Je hebt me fantastisch geholpen. Ik weet niet hoe ik je moet bedanken. Toen ik een maand geleden binnenkwam zag ik er geen gat meer in. Maar nu heb ik alles weer onder controle, hoor. 5. Een scholier van 16: Ja, sorry hoor. Ik weet ook niet wat ik hier moet. Ik ben gestuurd door het hoofd, omdat ik de klas uitgestuurd ben. Ik heb helemaal geen problemen, het is die leraar zijn schuld. Die moet me altijd hebben. Waarom moet die niet gecounseld worden? 6. Een helpdeskmedewerker: Ik ben dus niet assertief genoeg. Hoe zou ik dat kunnen worden? 7. Een beginnend counsellor die supervisie krijgt: Ligt het nou aan mij of krijg ik nu steeds van die lastige cliënten? Twee van de drie komen niet meer terug na het intakegesprek. Sommigen melden zich niet eens af en ik maar wachten. Degene die wel blijven, die willen gewoon niets doen, ik kom er niet verder mee. Soms denk ik wel eens dat ik het verkeerde beroep heb gekozen. 8. Een 12-jarige bij het HALT-project: Het spijt me dat ik een telefooncel heb opgeblazen met vuurwerk, maar die werkstraf helpt me niet om mijn problemen op te lossen. 9. Een nieuwe cliënt: 50 euro per sessie is nog al wat. Hoe weet ik of het wel helpt? Ben al bij zoveel wonderdokters geweest, heb klauwen geld uitgegeven hè, waarvoor eigenlijk? 10. Een personeelsmanager: Als het zo doorgaat stap ik zelf ook maar op. Van de directeur krijg ik de schuld van het grote personeelsverloop. Maar het is de schuld van het bedrijf en dat kan ik niet veranderen. Als de vestiging in Polen gaat draaien, dan kunnen we de poorten hier wel sluiten. 11. De eigenaar van een computerzaak: Die therapie die ik zou proberen, heeft niets geholpen. Ik krijg nog steeds angstaanvallen, als ik de kassa moet opmaken. Ik ben gewoon bang dat ik ooit eens overvallen wordt. Zeker als ik van die vage figuren in de zaak heb gezien. 12. Iemand met een ongeneselijke ziekte: De arts heeft vandaag gezegd dat ik nog hooguit 2 maanden te leven heb. 13. Iemand met kinderen: Het gaat nou gelukkig beter met mijn zoontje. Hij wordt niet meer zo gepest op school. Het leren gaat hem nu ook veel beter af. Maar ondanks dat mijn problemen zijn opgelost heb ik nog vaak hoofdpijn. Maar om nou mijn hele leven medicijnen te slikken gaat me toch echt te ver.


14. Een kleptomaan: Deze week deed ik het weer. Ik was bij de HEMA en voor dat ik het wist had ik die oorbellen van 3,95 al in mijn zak zitten, het ging gewoon vanzelf. Waarom denk je dat ik dat doe? Het lijkt wel alsof ik het spannend vind om spullen voor mijn vrouw mee te nemen. Ik wil het niet doen, dat is het gekke. 15. Een HEAO-er met examenvrees: Alle oefeningen hebben we nu wel gehad, maar hoe weet ik nu of het werkt. Ik ben nog steeds bang dat ik op het examen weer een black-out krijg. 16. Een politieagent die zich gediscrimineerd voelt: Ik ga ze gewoon aan de schandpaal nagelen. Ik heb de dingen die ze tegen me zeggen opgenomen en stuur het gewoon naar alle kranten, en dat, dat zal ze een lesje leren. 17. Slachtoffer van een inbraak: Hoe kunnen ze dat nou toch doen? Mijn hele huis overhoop, ik voel me niet meer veilig. Als ik ‘s nachts maar een geluidje hoor lig ik gelijk weer wakker. Mijn vrouw niet, die slaapt gewoon door, die vindt dat ik me maar aanstel.

44 - Bij counsellen stuur je het proces; van probleem naar het doel. De inhoud komt uit de cliënt zelf. Om het verschil te leren kennen, kun je tijdens een rollenspel, de ene keer het proces sturen, de andere keer de inhoud. Hoe ervaar je het verschil? Hoe is het voor de cliënt? Hoe is het als je geen van beiden stuurt? Wat is het effect als je beiden stuurt?


Oefeningen (Track 17 - 7:51) 18. Een medewerker arbeidsbureau: De lol is er gewoon af, de sfeer is om te snijden, nu komt de helft van ons op straat te staan, moet ik straks door een ex-collega in een FlexPool baantje worden ingezet. Nou, dat verdom ik hoor! 19. Het hoofd van een school: Ik vraag me af hoe we de docenten het beste kunnen begeleiden. Drie zitten er kompleet afgebrand thuis, de andere is aan de drank. Die Carla en Henk hebben iets met elkaar en nu zijn er weer geruchten over ontucht door een docent. Ik leg nu wel wat op je bordje hè. 20. Een verontruste buurtbewoner: Of ik het nog mag zeggen weet ik niet, maar ik erger me kapot aan dat tuig. Het hangt maar voor de deur. Op straat, draaien harde muziek, en blowen en zuipen. Als ik er wat van zeg, krijg ik een grote bek en de politie doet niets. Als praten en de politie niet meer helpt, kan ik toch alleen maar verhuizen? 21. Gescheiden man: Over mijn vrouw ben ik al over heen, maar dat ik niet eens mijn kinderen mag zien……… Maar ik kan wel bijna mijn hele leven aan blijven betalen. Kunnen we niets bedenken om daar onderuit te komen? 22. Een verliefde man: Ik weet gewoon dat zij ‘t is, dat zij de ware is, maar hoe kom je daar nu mee in contact? 23. Iemand met gewichtsproblemen: Het gaat prima, ik lig precies op schema. Nog een paar maanden en ik kan weer mijn oude pakken aan. Ik zit er wel nog over te twijfelen of ik die klerenkast met te grote kleren aan het Leger des Heils moet geven of dat ik ze toch maar even bewaar. 24. Iemand met een gemengd huwelijk: Mijn schoonfamilie heeft me nooit geaccepteerd. Die ontkennen dat ze discrimineren, maar vanaf het begin af aan dat ze dat ik er was, moesten ze me niet. Ik wil er ook helemaal niet meer komen, maar nu willen ze wel steeds HUN kleinkind zien en aan mij gaan ze dus helemaal voorbij. 25. Iemand in detentie: Zullen we maar alvast afscheid nemen. Volgende week ben ik weer vrij en dan heb ik je diensten niet meer nodig. Ik ga me eerst maar eens flink uitleven, gelukkig ben ik nog geen kasplantje geworden. 26. Een sporter: Het actieplan gaat prima; de trainingen, het dieet, de ontspanningsoefeningen, zelfs de NLP lukt me, ik geloof dat ik het nu eerst eens 2 maanden zelf ga proberen. 27. Iemand met steeds terugkerende nachtmerries: Zou het mogelijk zijn dat er duistere krachten aan het werk zijn? Ik voel me ‘s morgens helemaal leeggezogen. Net of er bepaalde krachten zijn die al mijn energie aftappen. Alsof ik een soort melkkoe ben. 28. Een ondernemer: Ik ben wel hoopvol gestemd, maar we draaien nog steeds geen winst. Maar mijn vrouw zit nog steeds in de stress. Die zou er het liefst gelijk mee kappen. Maar als ik stop, dan krijg ik gewoon geen uitkering, ik ben verplicht om door te gaan. 29. Een cliënt: Ik weet het niet hoor. Alles is zo vaag en ik kan er ook geen wijs uit. Vroeger ging het veel gemakkelijker, maar nu. Ik weet niet of ik nou gestoord ben of niet. Heb wel wat pilletjes van de dokter gehad, maar of dat nu echt helpt. Ik heb ook nergens geen lol in, joh. Nou hier zit ik dus. 45 - Hoe spontaan kun je reageren?


30. Internetverslaafde: Het enige wat zou helpen, is om mijn PC de deur uit te doen, maar op mijn werk zit ik ook als een gek te mailen en te chatten. Als je eenmaal midden in een discussie zit, kan je gewoon niet stoppen, dan vraagt iedereen waar je blijft en wat er aan de hand is. Het eerste wat ik doe als ik mijn bed uitkom, is die pc aanzetten. Toen ik een dag weg was, smaakte mijn ontbijt niet en ik had geen muis of toetsenbord, ik voelde me zo eenzaam. Mijn computer wegdoen helpt ook niet, maar ik heb er geen controle meer over. 31. Iemand die last heeft van ongewenste seksuele intimiteiten op zijn werk: Met die tik op d’r vingers bereikte ik eerder het tegendeel, zij begon te dreigen dat ik mijn baan zou verliezen, en dan ben ik veel verder van huis.

46 - Gebruik ook de oefeningen van de andere cd’s voor de hier behandelde vaardigheden. Oefen totdat het vlot genoeg gaat. Hou bij wat je doet en hoe het gaat.


47 - Observeer de gesprekken die je dagelijks voert. Kijk waar de aandacht ligt. Bij jou of bij de ander? 48 - Hoe kun je die aandacht laten wissellen?


De kunst van het Counsellen 3 Inleiding (Track 1 - 0:59) Dit is de derde oefen cd voor het leren van counsellingsvaardigheden. Mijn naam is Judith Hamerlinck en de voorbeelden worden ingesproken door mijn partner Joep. De volgende vaardigheden komen op deze cd aan bod: Zelfonthulling - Onmiddellijkheid - Directheid - Assertiviteit - Echtheid Uitdagen - Zelfuitdaging - Modelling - Motiveren - Omgaan met weerstanden - Confrontatie - Luisteren - Begrip - Empathie - Diepere Empathie - Huiswerk - Humor - Open staan - Respect - Echtheid Afstemmen - Acceptatie - Aandachtschenken - Vertrouwensband - Tijd, Ruimte en Stilte.

49 - Wat is de betekenis van de bovenstaande woorden?


Zelfonthulling (Track 2 - 3:35) Cliënten hebben vaak de indruk dat zij de enigen zijn met hun probleem. Hoewel ze misschien gelezen en gehoord hebben over soortgelijke gevallen, hebben die in elk geval onvoldoende herkenning bij hen opgeroepen om daarmee zelf tot verandering te komen. En omdat ze in een kringetje rond draaien, zien ze ook geen uitweg voor zichzelf. In zo’n situatie kan het soms helpen om uit eigen ervaring of mee-beleving te vertellen dat er oplossingen mogelijk zijn. Het doel is dus hoop geven op een andere toekomst. Zelfonthulling kan met mate ook gebruikt worden om de band met de cliënt te versterken, namelijk als het de cliënt zou helpen om te weten dat de counsellor ook iets dergelijks heeft meegemaakt. Het kan ook een zelfonthulling zijn op een ander gebied, om bijvoorbeeld het ijs te breken en te zorgen dat de cliënt je als counsellor niet op een voetstuk gaat plaatsen. Een gepaste zelfonthulling voorkomt dat de cliënt de indruk krijgt dat hij voor deze oplossing moet kiezen. Ook is de zelfonthulling zo zorgvuldig gekozen dat de cliënt niet de indruk krijgt dat blijkbaar iedereen met dit probleem om kan gaan behalve hij. Als je zelf het onderwerp nog niet emotioneel hebt afgesloten, doe dan niet aan zelfonthulling, de cliënt krijgt dan de indruk dat hij jou moet counsellen. Van de buitenwereld lijkt het wel alsof je na twee weken weer moet doen of er niks aan de hand is. En ik zit ermee. Het lijkt wel of er niks meer leuk is sinds mijn moeder is overleden, en ik zie alleen die laatste dagen maar voor me. Dat begrijp ik. Ik heb het er zelf destijds ook een hele tijd moeilijk mee gehad. Ik heb wel gemerkt dat na verloop van tijd ook de leuke herinneringen van vroeger weer boven kwamen en dat ik daar weer met plezier aan kon denken. Ik durf gewoon niet in het openbaar te spreken. De keren dat het moest, dreef ik gewoon van het podium af. Faalangst, plankenkoorts, spreekangst, ja dat is niet niets. Heel veel mensen hebben er trouwens last van. Ik kan u wel een geheimpje verklappen. Toen ik pas begon moest ik ooit een lezing houden in een groot bedrijf, over counselling, De hele directie zat voor mijn neus, 20 man strak in het pak, en heel dure pakken. Ik raakte compleet de kluts kwijt en ging af als 2 gieters, daar sta je dan als counsellor. Moet u maar niet verder vertellen hoor. Gelukkig kreeg ik van een collega een goed boek met tips en van een vriend heb ik een goeie training gekregen, zodat ik nu met gemak samen met Freek de Jonge zou kunnen optreden, dat snapt u. Shitter de shit, die domme trut heeft me gedumpt voor een stuk onbenul. Ik kom hier nooit meer overheen. Ach, dat kan de beste overkomen. Ooit is een vriend van mij het ook eens overkomen. Hij dacht dat hij er nooit meer overheen zou komen. Hij was nog steeds verliefd en heeft zeker maanden met zijn ziel onder zijn arm gelopen. Maar ondanks zijn gevoel van hopeloosheid is hij er toch weer bovenop gekomen. . .Nou is hij inmiddels getrouwd met een vrouw die veel beter bij hem past en ze hebben inmiddels al 2 kinderen. Ik moet zeggen, achteraf is hij blij dat het zo gelopen is.

50 - Hoe voelt het voor je om iets van jezelf te onthullen? Bij een vriend? Bij een cliënt? In een groep? 51 - Wat onthul je wel? en welke dingen zal je nooit aan iemand vertellen?


Onmiddellijkheid (Track 3 - 3:51) Een cliënt kan lang van stof zijn, of erg uitwijden. Tenslotte ben jij iemand die oprecht belangstelling voor hem heeft en bereid is om te luisteren. En voor de cliënt is het dan vaak prettig om zoveel mogelijk aan jou te vertellen. Nu gaat het er niet om dat de cliënt zoveel mogelijk vertelt, maar dat wat hij meldt, hemzelf helpt om meer inzicht te krijgen in de oorzaken van zijn problemen en waarom die nog steeds in stand blijven. Met onmiddellijkheid help je de cliënt om zich los te maken uit het verleden en zich te concentreren op het heden. Of je gebruikt de informatie uit het gesprek om de cliënt te helpen zich bewust te worden dat hij dat patroon bijvoorbeeld ook in de gesprekken met jou herhaalt. Het doel is om een vorm van impasse te doorbreken die ontstaat doordat de cliënt de huidige situatie niet of onvoldoende onder ogen wil of kan zien. Het is een soort spontaan de koe bij de horens vatten. Die IT-knapen hebben het voor het zeggen. Jochies van 20 zijn hier meester in het bedrijf, heb ik daar nou 30 jaar voor gewerkt? Alles heb ik opgeofferd voor dat bedrijf. Stank voor dank krijg ik nu. Moet ik nog leren e-mailen ook. Vroeger hadden we typistes voor het schrijfwerk en nu moet ik het als manager zelf doen, nou ik pas ervoor! Het valt inderdaad niet mee om te zien dat andere mensen iets beter kunnen. Wat let je om zelf een leuk IT vrouwtje aan te nemen voor je e-mails en je surfles te geven. Je vertelde me de vorige keer dat je van Japans koken houdt, ik heb gisteren voor je op het net gekeken, en geloof mij nou maar honderden sites met de beste recepten, tientallen uitgelekte sushigeheimen van de meesters om nog maar te zwijgen over de virtuele Geisha’s. Mme, lekker. Het sporten komt er gewoon niet van met dit weer. Het regent altijd. Hoe was het weer van de afgelopen week? Goed, maar ik heb nog geen sportschoenen. Dan heb je geluk gehad, omdat er morgen een uitverkoop is,. . . . 30% korting bij NetSport. Het is allemaal niets, ik heb al honderd maal mijn neus gestoten. Ik begrijp dat je in het verleden vaak slechte ervaringen hebt opgedaan. Maar hoe zijn je ervaringen op dit moment? Ik kan wel stoppen, met counsellen en de rest. Ze hebben me ontslagen. Jij hebt nu een ontslagbrief gekregen, en voor jou betekent dat dat er nu een einde komt aan je dienstverband. Wat zou je kunnen doen om daar actief op in te spelen? Ik maak hem af, wat hij me heeft geflikt is niet normaal meer, maar eh mijn wraak zal ik hebben. Afmaken is een optie,misschien zit daar enige rechtvaardiging in, maar hoe helpt dat je doel te bereiken? Hu? Je doel was businessman van het jaar te worden. Ik geloof niet dat je dat wordt als je zakjes moet plakken.

52 - Hoe kun je jezelf oefenen in onmiddellijkheid? 53 - Hoe kun je bewust spontaan zijn?


Directheid - Assertiviteit - Echtheid (Track 4 - 4:00) Wees open en eerlijk tegen een cliënt. Help hem op een prettige, onomwonden manier om zijn eigen probleempatroon bespreekbaar te maken. Een cliënt is er niet bij gebaat als je hem niet helpt ontdekken wat zijn probleem is en hoe hij daar uit kan komen. Soms is dat misschien pijnlijk voor hem, maar de manier waarop jij het brengt, kan het voor hem makkelijker maken om dat onder ogen te zien. Stem je aanpak af op het soort cliënt, en voorkom dat hij zich door jou te kijk gezet voelt en in de verdediging kruipt bij al te enthousiaste directheid of assertiviteit. Het doel is: de cliënt helpen, niet: assertief zijn. Wees als een vriend. Er is niemand die naar mij luistert, ik heb gewoon het nakijken, ik hang erbij als het derde wiel. Zeg nu zelf. Thuis, op kantoor, ik heb niets te vertellen. Ze denken allemaal het zelf zo goed te weten. Waarom kunnen ze nou niets van mij aannemen, ik heb al 40 jaar ervaring. U zegt dat mensen niet naar u willen luisteren. Tijdens onze gesprekken neemt u heel nadrukkelijk het initiatief voor het gesprek in eigen hand, en laat mij weinig kansen om er een wisselwerking van te maken. Ik kan me voorstellen dat sommige mensen dat niet prettig vinden. Denkt u dat het mogelijk is dat u daardoor de indruk heeft dat mensen niet naar u willen luisteren? Nou en . . . . ik weet het niet. Het valt me op dat u vaak met uw armen over elkaar zit en naar de vloer kijkt. Meneer van Ko. . . . . Nee luister jij nou maar eens naar mij. Misschien ligt het aan mij, maar iedere keer als ik iets probeer te zeggen, dan onderbreekt u mij. Hoe is dat in uw gezin, als bijvoorbeeld uw vrouw iets probeert uit te leggen? In het volgende voorbeeld zit er voor me een cliënt een soort overjarige hippie, die op zoek is naar werk. Ok, u bent voor die baan afgewezen, dat kan de beste overkomen. Ik weet dat u hier niet op een sollicitatie gesprek komt, maar als ik u zo zie,. . . hoe u gekleed bent, uw niet al te conventionele haardracht, de hele “lichte geur” die om u heen hangt, dan vraag ik me af hoeveel uw eventuele toekomstige werkgever hiervan meekrijgt en of hij op dat moment hier wel naar op zoek is? Ja hoor alle shit nog aan toe, ben je nou helemaal? die gore hufter moet dat nodig zeggen! Ik ben best wel wat gewend hoor, en je mag je uitten hoe je wilt, maar als ik je taalgebruik onder de loupe zou nemen, dan is het best mogelijk dat je docent een negatieve indruk van je kan hebben. Komt een blondine bij de kapper en vraagt ze,. . . . . Waar ik nu zomaar aan zit te denken, is dat iedere keer als we een beetje in de buurt van je doel komen, dat je een mop verteld. Ik kan er wel om lachen, maar ik zou je ook graag helpen uit te vinden welk doel je jezelf wilt stellen om uit de problemen te komen.

54 - Wat is het verschil tussen directheid, assertiviteit en echtheid?


Uitdagen (Track 5 - 2:45) Om een ingesleten patroon los te laten, moet een cliënt niet alleen de nodige moed en energie opbrengen, hij weet ook nog niet van tevoren of het allemaal wel de moeite waard zal zijn om voor in beweging te komen. Hij kan dus wel extra prikkels gebruiken als motivatie om te willen veranderen. Zoek in het verhaal van de cliënt naar datgene wat hem als “beloning” zal aanspreken. Stimuleer de cliënt om te denken in termen van durven kiezen van het doel en er ook voor te gaan. Een uitdaging helpt de cliënt om zich niet te laten afschrikken door alle moeilijkheden die hij onderweg tegen kan komen. Een goede uitdaging helpt de cliënt om zich te realiseren: dit wil ik, daar ga ik voor, en ik laat me bij tegenslagen niet uit het veld slaan om dat te bereiken. Zorg er wel voor dat de cliënt het als zijn eigen uitdaging ervaart, dus stimuleer dat hij zichzelf uitdaagt. Niet elke cliënt reageert trouwens even goed op uitdagingen, hou daar rekening mee. Als je voor een duppie geboren bent, dan wordt je nooit een kwartje. Het loont ook niet de moeite om een kwartje te worden. Wat dacht je van een inkomen van 1000 gulden per week? Ik moet er wel veel voor laten. Niet meer drinken, stappen. Vroeg naar bed, op dieet en trainen tot ik een ons weeg. En waarvoor? Ik weet het niet hoor, maar je bent nu al kampioen van Drente, dus als je nog maar 12 tegenstanders vloert, dan ben je Nederlands kampioen. Je bent nog jong, dus een Europees kampioenschap zit er ook wel in. Anthon Geesink is het ook gelukt, dus waarom zou het jou dan niet lukken? Volgens mij ben je als winnaar geboren. Ik durf niet zo naar de Anonieme Gokkers te gaan. Het blijft een gok hoe het daar zal zijn, maar misschien is het wel de beste gok van je leven. Ik weet niet wat ik aan moet trekken als zij komt. Ik heb al zo lang geen vriendin gehad. Ik bel d’r af. Afbellen is een optie, maar denk eens aan de leuke dingen die er kunnen gebeuren, als jullie bij kaarslicht dineren met een romantisch muziekje en elkaar diep in de ogen kijken.

55 - Op welke manieren kun je jezelf uitdagen? (Brainstorm hier over. Uitgangssituatie en doel dien je reeds te weten.)


Zelfuitdaging (Track 6 - 2:37) Bij zelfuitdaging, stel je als counsellor de vragen zo, dat de cliënt zichzelf begint uit te dagen. Je laat hem de stimulerende dingen verwoorden. Ik vraag me af, of het wel allemaal de moeite loont? Wat zou je stimuleren om door te zetten? Het is een zware opgave hoor. Verandering is nooit makkelijk. Welke dingen zouden je stimuleren? Om in actie te komen heb ik een uitdaging nodig. Aan welke uitdaging denk je? Bij anderen gaat het altijd zo gemakkelijk lijkt het. Hoe zou je het jezelf makkelijk kunnen maken? Het is een hele opgave hoor. Weet je nog welke beloning je jezelf in het vooruitzicht hebt gesteld? Ik kan eigenlijk niets bedenken, vroeger was ik vol fantasie, maar nou. Stel we gaan terug in de tijd, en je bent weer je vroegere zelf, wat zou je dan willen? Dit jaar zal het me niet lukken om kampioen te worden. Mmme, lijkt me “stinking thinking”, hoe kan je ervoor zorgen dat het je wel lukt? Ik heb geen zin meer in die fysiotherapie, ik kan wel bezig blijven. Natuurlijk krijg je geen garanties dat het honderd procent over zal gaan. Maar jij hebt nu de mogelijkheid om te kiezen om die uitdaging aan te gaan, en om jezelf en de wereld te laten zien dat je toch een volwaardig leven kunt leiden, ook met die handicap.

56 - Hoe kun je een ander leren zichzelf uit te dagen? 57 - Waarom is zelfuitdaging beter dan uitgedaagd worden?


Modelling (Track 7 - 6:09) Soms ontbreken er bij een cliënt bepaalde levensvaardigheden: gedrag, gevoelens, gedachten die hij of zij niet geleerd heeft. De meeste mensen zijn goed in het overnemen van dingen van anderen, denk maar eens aan bepaalde moppen, nieuwe uitdrukkingen of modeverschijnselen, die zich razendsnel verspreiden. Hoe de counsellor als mens is, heeft invloed op de cliënt. Een counsellor die echt is, congruent, eerlijk, oprecht, en positief ingesteld, zal dit op zijn cliënten overdragen. Al dan niet gewild ziet een cliënt de counsellor als een rolmodel. Het spreekt vanzelf dat een counsellor ook maar een mens is en niet de beschikking heeft over iedere denkbare eigenschap. Er zijn tal van mensen, al dan niet beroemd, die bepaalde eigenschappen in een sterke mate hebben. Een cliënt kan bijvoorbeeld een tekort hebben aan moed, doorzettingsvermogen, hoop, . . . . Om die eigenschappen over te nemen, kan het helpen om mensen te bestuderen die die eigenschap wel hebben. Een cliënt kan als het ware in de huid van die persoon kruipen en kijken hoe het voelt om moedig te zijn. Voor modelling kunnen, mensen gebruikt worden, maar ook dieren, planten, goden of objecten. Alles kan als model dienen. De kunst is om de juiste modellen te kiezen en te leren hoe je die het snelst kunt kopiëren. Het is niet nodig om een model in zijn geheel te kopiëren, je kunt er alleen die eigenschappen uitpikken die je op dat moment nodig hebt. Ik ben al een half jaar werkloos en niemand wil me hebben, bovendien hebben we een recessie, dus ik kan het wel schudden. Ja, het zijn zware tijden. Dat doet me denken aan de Amerikaanse recessie voor de 2de wereld oorlog. Toen was geloof ik half Amerika zonder werk en de uitkeringen daar waren nou ook niet optimaal. Bijna niemand durfde meer wat te ondernemen, omdat ze dachten dat het toch geen zin had. Wie wil er nou iets kopen, als mensen geen geld hebben? Toch waren er mensen die verder keken dan hun neus lang was. Die mensen gingen tegen de algemene negatieve trend in; juist heel veel investeren, dubbel zo hard werken en spaarden ieder dubbeltje, en achteraf bleek dat ze de juiste keuze hadden gemaakt. Je kan denken aan mensen zoals Paul Getti. . . . Je zou het misschien niet zeggen, maar deze miljardair stak ieder touwtje dat hij op straat vond in zijn broekzak, omdat een touwtje een zekere waarde vertegenwoordigt, bijvoorbeeld als schoenveter. Misschien zou het je helpen om zijn levensgeschiedenis eens te lezen, zodat je kinderen niet meer hoeven te werken later. Ik ben zwak, lelijk, heb een bril en word gepest, counselling heeft geen zin. Je situatie is inderdaad niet rooskleurig. Dat doet me trouwens denken aan Jean Claude van Damme. Een vriend van mij heeft vroeger eens bij hem in de karateklas gezeten, toen Jean zo’n jaar of 12 was, net zo oud als jij nu bent. Jean werd toen ook gepest en hij verloor van iedereen, en lelijk dat hij was. Ik geloof zelfs dat zijn karateleraar niet veel hoop had en hem liever maar naar huis stuurde. De vernederingen die hij dagelijks onderging gaven hem de innerlijke kracht om te komen waar hij nu is. Terwijl degenen die hem vroeger pestten nog steeds op dat niveau zijn blijven hangen. Ik kan gewoon geen goede vader zijn. Vaderschap is een vak apart en het vraagt veel. Je hebt het niet van huis uit meegekregen. Van welke mensen zou je de kunst af kunnen kijken? Ik ken eigenlijk niet zoveel vaders. Niet zoveel? Ja, nee eigenlijk. . . Ja mijn vroegere vriend, maar die heb ik al niet meer gezien sinds hij kinderen kreeg en dat is al 3 jaar geleden. Je vriend kreeg kinderen en toen heb je hem niet meer gezien? Ja, we konden niet meer stappen of andere spannende dingen doen Ik had het gevoel dat we niets meer gemeenschappelijks hadden, hij was steeds met de kinderen bezig, maar nu heb ik zelf ook een dochtertje. Dus? Ik zou kunnen proberen om de banden weer wat aan te halen en kijken hoe hij het doet.


Een ander voorbeeld: Ik vind je een waardeloze counsellor Ieder mens heeft recht op zijn eigen mening. Welke aspecten van mij vind je minder goed? Ik kom hier nu al 5 weken, maar de problemen met die trut zijn nog steeds niet opgelost. Trut? Ja, die vrouw van mij, die heeft nog steeds geen zin in seks. Dat is vervelend voor je. Hoe zou dat komen denk je? In dit voorbeeld gebruikt de counsellor zichzelf als een model. Hij reageert heel rustig en beleefd als de cliënt agressief aanvalt. Juiste manieren van communicatie en omgaan met conflictsituaties, kan een cliënt op die manier toch onbewust van een counsellor leren.

58 - Hoe kun je een model overnemen? 59 - Hoe kun je als model dienen? 60 - Hoe weet je of een model bij iemand past? 61 - Wat is het effect als je een niet passend model aandraagt?


Motiveren (Track 8 - 4:31) Zoals je al hoorde bij de uitdagingen, is een cliënt, ondanks het feit dat hij weet dat hij in de problemen zit en bij jou komt om eraan te werken, niet altijd gemotiveerd om ook daadwerkelijk aan zijn problemen te gaan werken. Ook kan hij tijdens de sessies tijdelijk de moed verliezen. Dan komt het erop aan om hem te motiveren. Bij motiveren moedig je je cliënt aan om door te gaan, om nieuwe invalshoeken te onderzoeken. Hier volgen eerst wat mogelijke motiverende zinnen en daarna de oefeningen: Wat spoort u aan? Hoe zou u tot actie kunnen komen? Welke krachten in u versterken de wil tot slagen? Hoe zou u dat sneller kunnen doen? Hoeveel tijd geeft u uzelf nog? Hoe eerder je er aan begint, hoe sneller je bij je doel bent. We kunnen nog wel een keer alles doornemen, maar wat zou je ervan denken om vandaag te beginnen. Zullen we dan maar overgaan tot actie? Iedere reis begint met de eerste stap. Soms zit er niets anders op als de kiezen op elkaar en gewoon doorgaan. Er is altijd hoop, denk maar aan Nelson Mandela, die is jaren lang vervolgd, in de gevangenis geworpen en daarna is hij president geworden. Ik geloof dat u zelfs een betere uitgangspositie heeft. We kunnen brainstormen over dingen die u motiveren om door te gaan. Ondanks het counsellen, zie ik het niet meer zitten, ik kan gewoon de week niet meer doorkomen. Volgens mij bent u al een heel eind op de goede weg, hou nog even vol. Laten we eens kijken wat we kunnen bedenken om de volgende week goed door te komen. Wat is daar volgens u voor nodig. Ik geloof dat ik maar van dat gesprek met mijn baas moet afzien. Het heeft toch geen zin. Kijk, als je dat gesprek met je baas hebt gehad, dan heb je tenminste duidelijkheid voor jezelf. Dat is misschien niet leuk, maar je weet wel waar je aan toe bent. En dan kan jij door en nieuwe plannen maken om je energie in te steken. Laten we eens kijken, hoe zou je dat gesprek het beste in kunnen gaan. Leuk plan hebben we opgesteld, maar ik kom er gewoon niet toe. Wat houdt je tegen? Ik vergeet het steeds. Hoe kun je het vergeten tegengaan? Op een briefje schrijven en dat op de binnenkant van de deur plakken, zodat ik het zie voordat ik de straat op ga. Dat is een goed plan,. . . . hier heb je een stuk papier,. . . . . Ik stop maar met leren, het lukt me nooit om te slagen. Dat is een mogelijkheid. Je hebt nu 4 jaar hard gestudeerd. Je moet nu nog maar een paar maanden. Eigenlijk ben je al bijna binnen. Die 4 jaar van inspanning wil je nu dus weggooien. Wel zonde he? Het is jouw inspanning en jij mag kiezen of je die weggooit of niet. Ik ben doodsbang dat ik het niet haal. Het is dus heel belangrijk voor je dat je het haalt. Ja, ik heb niet 4 jaar voor niets geleerd. Welke dingen motiveren je om die laatste paar maanden door te zetten?

62 - Wat is het verschil tussen uitdagen en motiveren?


Omgaan met weerstanden (Track 9 - 5:51) Soms lijkt een cliënt niet vooruit te willen komen. Hij kan een weerstand hebben bij het vertellen van zijn verhaal, het vinden van doelen, het opstellen van een actieplan, of het uitvoeren d’r van. In een aantal gevallen kunnen weerstanden ontstaan of versterkt worden door de houding van de counsellor. Een counsellor kan te vlug willen gaan, of er zelf niet echt in geloven of er niet bij zijn met zijn aandacht. Weerstanden kunnen ook ontstaan doordat een cliënt niet graag de vertrouwde situatie, hoe slecht die ook is, loslaat. Versterk daarom de vertrouwensband. Laat een cliënt kleine stapjes maken en veel kleine succesjes boeken, zodat zijn zelfvertrouwen toeneemt. Een cliënt kan ook gestuurd zijn en niet echt achter counselling staan, of secundaire winst uit het probleem halen. Sommige mensen willen ook bewijzen dat hun oplossing de beste is. Nou moet je maar eens ophouden hoor, met al je vragen, ik kan er ook niets aan doen! U heeft het er wel moeilijk mee om precies te vertellen wat er deze week gebeurd is. Ik ben dom geboren en heb niet veel bijgeleerd. Dat kan zijn, maar misschien kunt u zich wel herinneren wat u vorige week tegen haar hebt gezegd? Daar vraag je me nu wat. Je hoeft niet alle details op te sommen, maar zou je me een algemene indruk kunnen geven? Wat kan mij het allemaal schelen. Het lijkt erop dat u nu opeens uw interesse hebt verloren. De ene keer wil ik dit en de andere keer denk ik weer dat, ik val toch steeds weer terug. U wilt zo graag, maar ik heb het gevoel dat er nog iets is wat u tegenhoudt. Ik zou het echt niet meer weten wat er zich toen afgespeeld heeft. Het valt u niet mee om deze dingen weer in herinnering te brengen. Kan wel zijn, maar de ene zegt dit en de andere zegt dat, dan is het toch logisch dat ik het ook niet meer weet. Het is altijd fijn om raad te krijgen van anderen, maar het maakt het er niet makkelijker op om te kiezen voor een oplossing die bij u past. Ik wil er best vanaf komen, maar ik kan de verleiding niet weerstaan. Hoe zou u het vinden om te zorgen dat u niet meer in de verleiding komt? Och, problemen, ha wat heet. Nee, ik geloof niet dat ik echte problemen heb. Dat is fijn, maar er was geloof ik toch wel iets wat u met me wilde bespreken. .. . . .nou en toen kwam ik Karel tegen, geweldige gozer, altijd vrolijk, goeie baan, leuk vrouwtje,. . .weet je die is vroeger trouwens nog model geweest, ze wonen nu 2 straten verderop, vlak bij de supermarkt. Vorige week was de koffie daar in de aanbieding en kwam ik hun zoontje daar tegen en. . . . . . U heeft heel wat meegemaakt, maar daar zijn we nu niet voor bij elkaar. Wat denkt u dat de kern is van uw probleem? Ik heb het probleem vanuit veel invalshoeken bestudeerd en ben tot de conclusie gekomen dat de wetenschap er nog niet uit is, dus ik weet niet of u het allemaal wel weet. Het klopt dat er nog geen genezing voor is. Maar hoe zou u het vinden als we dieper ingaan op uw gevoelens, zodat u er in elk geval beter mee om kunt gaan? In de hele wereld is het een rommeltje, wat kan ik er nou aan doen? De wereld zit inderdaad vol met problemen. Hoe zou u het vinden als we eerst met uw problemen beginnen?


Mijn broer is er nog veel erger aan toe dan ik, die is blijvend verlamd. Dat is inderdaad sneu voor uw broer, goed dat u zo meeleeft. Zullen we kijken hoe u beter met uw situatie om kan gaan? Oh, nee zeg, begin je daar nu al weer over, we kunnen toch niet altijd bezig blijven. Je zit er nog erg mee zo te horen. Ik kwam er niet toe om het huiswerk te doen. Het is best lastig voor u om de opdrachten die we samen afspreken uit te voeren. Hoe zou dat komen?

63 - Hoe kun je omgaan met weerstanden? 64 - Wanneer vertoon je weerstanden? 65 - Op welke manier zou je daarmee geholpen willen worden? 66 - Hoe zou je je eigen weerstanden voor iets kunnen wegnemen? 67 - Wat is het nut van weerstanden? 68 - Hoe kan je er optimaal gebruik van maken?


Confrontatie (Track 10 - 5:47) Een cliënt is cliënt, omdat zijn huidige aanpak niet goed werkt. Er zal dus iets moeten veranderen bij hem, maar niemand geeft graag toe dat hij fout zat. Help de cliënt om nieuwe inzichten te zien als een groeiproces, dus niet als iets anders te moeten doen omdat het vorige fout was. Maak het aantrekkelijk om een nieuwe aanpak te zoeken. Voorkom gezichtsverlies. Maar als dat allemaal niet voldoende werkt, dan is het, in het belang van de cliënt, zinvol om hem te helpen onder ogen te zien wat hij steeds verbergt. Kijk goed of de cliënt eraan toe is om een confrontatie aan te gaan. Voor je het weet heb je het tegendeel bereikt en is de zo zorgvuldig opgebouwde vertrouwensrelatie weer een paar stappen terug. Blijf vooral respect tonen voor de houding van de cliënt, hij kan nog niet overzien wat er komt als hij het vertrouwde los laat, of hoeveel energie het hem gaat kosten om de nieuwe situatie te bereiken, en of hij daar wel in gaat slagen. Ja, ik weet het niet hoor, ik denk toch dat het beter is als ik toch maar voor moeder blijf zorgen. Ondanks alles wat u daarover gezegd heeft hoor, dat snap ik allemaal best. Maar toch. Wat zou u gaan doen met de tijd die u over had als u niet meer de hele dag voor uw moeder hoefde te zorgen. Ik begrijp dat het niet makkelijk is om de zorg voor moeder uit handen te geven. Maar u geeft aan dat u er zelf ook aan onderdoor gaat, en daar is niemand bij gebaat. Straks kunt u zelf helemaal niet meer voor haar zorgen. Wat zou er moeten gebeuren om dat te voorkomen? U heeft het er moeilijk mee om de zorg voor moeder uit handen te geven. Zelf voor haar blijven zorgen verandert niets aan de situatie voor u, en voor u is het nu al te veel, met uw eigen huishouden erbij. Waarom ziet u er tegenop om andere mensen te betrekken bij het verzorgen van uw moeder? Ik ben nu eenmaal te dik en kan daarom niet afslanken, het zal wel genetisch zijn. Je genen veranderen is niet zo makkelijk. Maar je kan wel zelf leren bepalen wat je eet. Het is niet mijn schuld dat ik zoveel drink. Overal waar ik kom wordt me drank opgedrongen, ik moet wel, het komt door mijn beroep, al die zakenlunches. Je kan toch niet verwachten dat ik stop met werken. Een goed zakenman houdt zijn hoofd erbij. Het klinkt misschien hard, maar je kwam bij me, omdat je geen promotie had gemaakt vanwege de orders die je misliep. Je liep ze mis doordat je teveel dronk.. . . . . . Het is me op dit moment niet helemaal duidelijk welke richting je op wilt. Zo’n vaart zal het niet lopen, ik weet wat ik doe. Misschien wel, maar wat zou je ervan zeggen om vanmiddag eens naar een alcoholkliniek te gaan. Daar kunnen we kijken naar andere mensen die “wisten wat ze deden”. Ik word steeds gebruikt door mijn vrouw en kinderen. Ik voel me net Assepoester. Het valt niet mee om iedereen op te vangen en alles voor ze te doen. . . . . Op de een of andere manier heb ik de indruk, dat je nogal snel toestemt als ze je iets vragen om te doen. Zie je wel het is me niet gelukt, dat loop ik je al weken te zeggen, ik kan het gewoon niet, en zal het ook nooit kunnen. Je bent blijkbaar een meester in visualiseren. Alles wat je zegt dat gebeurt, gebeurt ook. Wat zou je ervan denken, om te visualiseren wat je wel wilt dat er gaat plaatsvinden? Die baan wil ik wel, het geld kan ik ook wel gebruiken, maar wie ben ik dat ze me aannemen. Niet geschoten is altijd mis. In Nederland mag je niet boven het maaiveld uitsteken, want dan nemen ze je te grazen. Dus ik hou me maar liever rustig. Je wilt een ster worden, maar steeds als we met het actieplan willen beginnen, krabbel je weer terug. Hoe zou je het vinden om mij 5 euro te betalen voor ieder persoon die ik kan opnoemen die ruim boven het maaiveld uitsteekt?


Mijn vriendin wil me niet meer zien, alleen maar omdat ik zo af en toe cybersex heb, dat is toch niet hetzelfde als vreemdgaan? Zij ervaart het blijkbaar anders. Ze is hierin duidelijk geweest. Ze wil de enige zijn in je leven en je niet delen met andere vrouwen, of je nu met ze chat of in bed ligt. Dat zijn haar voorwaarden. Misschien kan je tot een keuze komen. Ik denk dat ik er zo wel uitkom. Ik weet mijn probleem en doel. Zullen we maar stoppen met die counselling? Mij lijkt het dat het nu pas begint. Je weet je probleem al jaren. Wat zou je ervan zeggen als ik je zou helpen om het daadwerkelijk op te lossen?

69 - Wat voor soorten confrontatie ken je? 70 - Wanneer heeft een confrontatie zin? 71 - Wat is het gevolg van een “gefaalde” confrontatie? 72 - Wat is er nodig om een confrontatie goed te laten verlopen? 73 - Wanneer is een confrontatie zinloos? 74 - Kies een onderwerp / case en confronteer op diverse wijzen. Ga van superhard naar subtiel soft en weer terug.


Luisteren (Track 11 - 2:57) Is veel meer dan het horen van woorden. Het opvangen van de strekking achter de woorden is minstens zo belangrijk, zo niet belangrijker. In de stem van een cliënt kun je tal van emoties horen. Naast de intonatie is het ook mogelijk om naar de metaforen in het verhaal te luisteren. De lichaamshouding, en andere signalen die het lichaam afgeeft, kunnen het verhaal versterken of juist afzwakken. En dan hebben we het nog niet eens over versprekingen, grappen, weglatingen of terugkerende thema’s. Tegenstrijdige signalen worden incongruenties genoemd en de counsellor kan die in zijn achterhoofd opslaan of er juist naar vragen. Zorg er wel voor om het voorzichtig te doen, want een cliënt kan zich anders betrapt voelen. Bij actief luisteren heeft de counsellor een wakkere open houding, hij is er helemaal voor de cliënt en spitst zijn oren. Empatisch luisteren wil zeggen, dat de counsellor begrip toont voor de gevoelens van de cliënt en ze voor een gedeelte meebeleeft of meevoelt. Dat meevoelen maakt hij aan de cliënt duidelijk. Ik snap niet waar mijn vrouw zich zo druk om maakt, ik ben nooit kwaad!!! Toch bespeur ik enige boosheid in uw stem. Mogelijk zou uw vrouw dat als kwaadheid kunnen ervaren. Als je denkt dat het helpt, wil ik het best wel doen hoor. U klinkt nog niet echt overtuigd, welke dingen houden u nog tegen? Ik wilde eigenlijk met de sessies stoppen, want het gaat een stuk beter met mij. U kunt altijd stoppen en beginnen wanneer u wilt. Het doet me een deugd dat het beter met u gaat. Aan de andere kant neem ik signalen waar, dat er nog dingen zijn waar u erg mee zit. Ik heb nu al weken niet meer gedronken, dat is toch een duidelijk bewijs dat ik geen alcoholist ben.(hik) Alcoholist is misschien een te groot woord, maar iets vertelt mij dat u toch nog wel eens een slokje drinkt. Ik weet eigenlijk niet hoe ik moet beginnen of wat er aan de hand is met me. We hebben hier alle tijd. U klinkt erg bedroefd, misschien zou u kunnen zeggen wat er gebeurd is?

Luisteren is een vak apart. Veel mensen houden hun mond af en toe dicht, maar zijn in gedachten bezig om te bedenken wat ze straks gaan zeggen. Dit is niet het echte luisteren. Als je vol bent van je eigen gedachten, dan is er voor de cliënt geen plaats meer. 75 - Hoe kun je echt luisteren en aanwezig zijn voor de cliënt?


Begrip, Empathie en Diepere Empathie (Track 12 - 4:57) Bij counselling wil je op korte termijn een vertrouwensrelatie opbouwen met de cliënt. De cliënt is door zijn omgeving vaak met dooddoeners als “het komt wel weer goed”, “maak je niet zo druk” en andere goedbedoelde opmerkingen, de mond gesnoerd. Bij jou mag, nee moet hij over de drempel heen die hij daardoor bij zichzelf heeft opgeworpen. Je wilt dus laten merken dat hij bij jou wel terecht kan met zijn verhaal, zijn emoties, en zijn eigen persoonlijke beleving. Door empathie te tonen, geef je een warm welkom aan zijn persoonlijke beleving, en dat nodigt uit tot verder verkennen van zijn eigen gevoelens. Empathie is niet een techniek op zich, vaak zit het vervat in parafraseren of reflecteren bijvoorbeeld. Je brengt het niet alleen over in je woorden, maar ook met je gevoel, je stemgeluid en hoe je het zegt. Begrip, empathie, en diepere empathie liggen in elkaars verlengde. Begrip gaat meer via het hoofd of onze fysieke intelligentie. Empathie gaat via gevoelens. Diepere empathie gaat een stap verder. Die duikt als het ware even met de cliënt onder in diens ervaringswereld, je verwoordt eigenlijk de emotie die je bij de cliënt merkt. Je kan empathie ook overdrijven, en niet elke cliënt verwacht van zijn counsellor een sterke emotionele reactie, dus maak met name van diepere empathie gepast gebruik. Toon bij de oefeningen achtereenvolgens begrip, empathie en diepere empathie. Moeder ligt dus aan allerlei slangen aangesloten, en ze kan niet veel meer zeggen. Ze zit ook zwaar onder de medicijnen trouwens. (Begrip) Dat is een vervelende situatie. (Empathie) Ik kan me voorstellen dat het heel emotioneel is om je moeder in zo’n hulpeloze toestand te zien. (Diepere empathie) Het is aan je te merken dat je er erg onder lijdt, je zou zo graag willen dat ze geneest, maar je staat machteloos. Hier vlakbij is nou een hangplek voor jongeren ontstaan. Veel lawaai, ruwe geluiden, en af en toe vechten. (Begrip) Best heel vervelend al dat lawaai en geweld. (Empathie) Dat lijkt me best bedreigend, zo vlak naast je huis, en dan nog elke dag ook. (Diepere empathie) Je emoties zijn sterk voelbaar. Je had zo gehoopt dat je in een leuke buurt zo komen te wonen met je kinderen en nou blijkt eigenlijk het tegendeel. Ik ben vorige week zomaar ontslagen. (Begrip) Nou dat zal wel als een schok gekomen zijn. (Empathie) Wat erg zeg, en je had nog wel gedacht dat je promotie zou maken. (Diepere empathie) Je voelt je wanhopig en verraden hierdoor natuurlijk. Ik zal je zo goed mogelijk proberen te helpen er weer bovenop te komen.

76 - Hoe kun je leren empatisch te worden?


Diverse ingrediënten (Track 13 - 7:53) Hier volgt een laatste serie met ingrediënten die bij het counsellen van belang zijn.

78 - Welke vaardigheden zijn nog meer van belang?

Huiswerk Een cliënt doet tijdens een sessie met jou nieuwe ideeën en inspiratie op, en hij krijgt langzaam maar zeker meer inzicht in zijn problematiek. Het zou jammer zijn om daar in de periode tussen twee sessies in niet gericht iets mee te doen. Ook is een huiswerkopdracht, een begin voor de cliënt om actief zijn problemen zelf op te pakken. Daarom verdient het aanbeveling om een cliënt meteen van het begin af aan, denken doe-werk mee te geven, zodat hij ook in zijn eigen omgeving gericht bezig is met zijn problematiek. Dit komt de snelheid en kwaliteit van het counsellingproces ten goede. Goede huiswerkopdrachten borduren voort op wat er in de sessie besproken is, en laten de cliënt niet helemaal vrij in het uitvoeren. Als de cliënt alleen moet nadenken, is de kans groot dat dat er niet van komt. Moet hij ook iets opschrijven, dan is de kans dat er in elk geval iets op papier komt, groter. En als je aangeeft dat je in de volgende sessie erop voort wilt borduren, is de vrijblijvendheid nog minder. Je zou een huiswerkopdracht bijvoorbeeld zo kunnen brengen: We hebben het vandaag gehad over uw jongste dochter, en de problemen die er op dit moment zijn in relatie tot haar pubertijd. Ik stel voor dat u thuis voor uzelf eens op een rijtje zet met welk gedrag van haar u werkelijk problemen heeft. En het zou helemaal mooi zijn als u voor uzelf daar uw eigen opvatting en die van uw dochter naast kon zetten. Op die manier krijgt u voor uzelf een overzicht van uw normen en waarden, en ziet u daarnaast welke normen en waarden uw dochter hanteert. Ook helpt het u om inhoudelijk te luisteren naar de discussies die u met haar heeft. Het lijstje hoeft niet compleet te zijn hoor, het gaat om de gedachten die u op het spoor komt. Dan gaan we volgende week met dat lijstje bekijken hoe u daar beter op in kan spelen. Een ander stukje huiswerk: Ik stel voor dat je de komende week voor jezelf opschrijft wat je wilt bereiken, en dat in termen van wat je hoopt te ervaren, dus hoe je jezelf wil voelen als je gerealiseerd hebt wat je wilt. Dan gaan we daar de volgende keer mee verder, en kunnen we al een start maken met het opstellen van een actieplan.

79 - Aan wat voor soorten huiswerk kan je denken? 80 - Hoe weet je of het zin heeft om huiswerk op te geven?


Humor Humor is een instrument dat wonderen kan doen, maar dat met hetzelfde gemak opgebouwd vertrouwen om zeep helpt. Het gevoel voor humor verschilt dan ook van mens tot mens, dus wat jij leuk vindt, kan een ander misschien helemaal niet om lachen. Wees dus heel zeker van je zaak als je humor wilt gebruiken, bij twijfel laat maar. De cliënt komt niet bij jou om te lachen, maar om zijn problemen beter aan te leren pakken. Humor kan een cliënt soms wel helpen om zichzelf wat minder serieus te nemen. In een grapje kan je soms een waarheid verpakken die, als hij rechtstreeks gezegd zou worden, misschien zou worden afgewezen. En tijdens een moeilijke sessie kan humor soms even voor de nodige ontspanning zorgen.

81 - Hoe weet je vooraf, of bepaalde spontane humor de cliënt helpt? 82 - Wat doe je als je merkt dat je niet het gewenste effect bereikt?


Openstaan De counsellor staat open voor zijn cliënt. Dit komt tot uitdrukking in je houding en de aandacht die je je cliënt schenkt. Als je cliënt iets zegt, accepteer je dat als de beleving van je cliënt en probeer je het zo goed mogelijk te begrijpen. Door deze open houding voelt de cliënt zich vrij om verder te praten en verder te komen met zijn probleem en het zoeken naar een oplossing. Openstaan is iemand het voordeel van de twijfel geven. Het doet denken aan een goed gastheer die de deur voor zijn gast opendoet, de jas aanneemt en hem hartelijk ontvangt, als een vertrouwde vriend.

83 - Hoe sta je open? 84 - Hoe sluit je je af? 85 - Hoe help je een ander openstaan of afsluiten? 86 - Sta open voor positieve invloeden, om jezelf op te laden. (Kom bijvoorbeeld in contact met de natuur.)


Respect Als counsellor toon je steeds respect voor je cliënt, ongeacht wat er gebeurt. Je doet dat door middel van je woorden, gedragingen, houding en uiting van je gevoelens. Je schenkt je cliënt alle aandacht, accepteert hem als een uniek mens met zijn eigen normen en waarden en gevoelens.

87 - Hoe toon je respect? 88 - Waarom doe je dat? 89 - Hoe past assertiviteit in dit plaatje? 90 - Waar liggen je grenzen? 91 - Hoe stel je die?


Echtheid Het is van belang dat een counsellor echt is. Dat wil zeggen dat hij eerlijk en congruent is. Hij komt eerlijk voor zijn gevoelens uit en zegt hoe hij de cliënt ervaart, als dat gepast is. Bij die echtheid moet wel steeds het belang van de cliënt voorop staan.

92 - Wat is er echt aan je en wat is onecht? 93 - Hoe kun je echter worden? 94 - Hoe help je een cliënt echter te worden? (Meer zichzelf.)


Afstemmen op de cliënt Als counsellor stem je jezelf af op je cliënt. Je stemt je af op het taalgebruik, de woorden, de intonatie, de houdingen, bewegingen en de emoties. Doe dat onopvallend. Daardoor kun je je beter inleven en voelt de cliënt zich op zijn gemak gesteld. Dit wordt ook wel spiegelen genoemd.

95 - Noem 20 manieren op hoe je jezelf op een ander kunt afstemmen. 96 - Kijk wat er gebeurt als je dit bij mensen doet. Doe het veel, doe het weinig of juist niet.


Acceptatie Als counsellor accepteer je waar een cliënt gestrand is. Je accepteert zijn situatie als uitgangspunt.

97 - Wat is acceptatie? 98 - Welke betekenis heeft acceptatie in je leven?


Aandacht Schenken Een counsellor schenkt zijn cliënt aandacht. Door die aandacht kan de cliënt makkelijker zijn verhaal vertellen en is hij beter in staat om naar oplossingen te zoeken. Aandacht schenken doe je door actief luisteren. Echtheid en respect. Je bent er dus helemaal voor je cliënt.

99 - Waarom schenk je aandacht aan een cliënt? 100 - Hoe schenk je aandacht? 101 - Hoe kun je komen tot diepere aandacht? 102 - Wanneer kun je geen aandacht aan de cliënt schenken?


Vertrouwensband Ook de vertrouwensband is een essentieel onderdeel van counselling. Zonder vertrouwen zal een client niet meer terugkomen of zal het hulpverleningsproces niet zo goed gaan. Vertrouwen is iets wat groeit. Bij een goed counsellor groeit het vertrouwen snel. Een confrontatie is alleen zinvol als er voldoende vertrouwen is. Het vertrouwen is zelfs belangrijker dan het perfect beheersen van de technieken. Als het vertrouwen sterk is, en je intenties zuiver zijn, dan accepteert een cliënt het als je per ongeluk “een potje breekt” of een fout maakt. De vertrouwensband dient gaandeweg versterkt te worden. Dit kan door de juiste professionele houding van de counsellor, maar bijvoorbeeld ook door belonen, zoals complimenten of prijzende dingen zeggen. Ook onopvallend laten merken dat je speciale dingen van een cliënt onthoudt helpt. Zoals het aantal schepjes suiker in de koffie. Tutoyeren en het elkaar bij de voornaam noemen schept ook vertrouwen. Stiptheid, een nette praktijk en een warme zakelijkheid helpen ook de goede atmosfeer te creëren.

103 - Waarom is de vertrouwensband van belang? 104 - Hoe versterk je die? 105 - Hoe verzwak je die?


Tijd, Ruimte, Stilte Een counsellingssessie is vaak emotioneel beladen voor een cliënt. Hij moet zijn situatie op een nieuwe manier bekijken, oude ideeën en gedragspatronen tegen het licht houden, nieuwe invalshoeken beoordelen op geschiktheid. Daarom is het geven van tijd en ruimte om dit te verwerken een wezenlijk onderdeel van een counsellingssessie. Er zijn geen vaste richtlijnen voor te geven. Hier komt het aan op ervaring, aanvoelen van de cliënt en letten op zijn signalen, en de uitstraling van jou als counsellor, dat dat een natuurlijk proces is waar hij gepaste de tijd voor mag nemen. Een stilte in een counsellingsgesprek vervult vaak een hele nuttige functie voor de cliënt, en als jij je daar ook goed bij kan voelen, wordt het een zinvol onderdeel van de counsellingssessie. Leer daarom om stilte ervaren.

106 - Hoe kun je gebruik maken van: “De leegte die bindt”? 107 - Hoe kun je iemand helpen op een manier die uitgaat boven ruimte en tijd?


Oefeningen (Track 14 - 6:17) 1. Iemand wiens zoon zwaar gehandicapt is geraakt tijdens een verkeersongeval: Volgens de artsen komt ook er geen verbetering in. We moeten hem ons hele leven verzorgen. Het is alsof we gestraft worden, als we hem nou verboden hadden om te gaan stappen, was dat ook niet gebeurd. Die beelden van hem in het ziekenhuis staan voor altijd in mijn geheugen. Ik wist toen al dat het niet goed zou komen. 2. Iemand met ADHD: Die lui van het RIAGG waren knap waardeloos, denken ze dat ze met een pilletje van me af zijn. Zo kan ik ook psycholoogje spelen, hoor. Ik wil normaal leven, in staat zijn om dingen die ik begin af te maken en zonder als medicijnverslaafde te moeten rondlopen. Zou ik de radio kunnen aanzetten, het is hier veel te rustig. 3. Iemand die in niemand meer vertrouwen heeft: Het is er gewoon niet meer. Ik heb nu al zo vaak geprobeerd om iemand te vertrouwen, maar ik kom steeds bedrogen uit. Of dat nou aan mij ligt of zijn alle mensen nu zo slecht? 4. Een twijfelende gelovige: We zullen het toch nooit weten hè. Ik geloof het wel, ik geloof wel, maar hoe weet ik nou zeker of mijn geloof het juiste is? Bij al die andere geloven zeggen ze ook dat ze de enige juiste zijn. 5. Iemand wiens dochter niet wil leren: Het is dus niet gelukt, einde oefening hoor. Mirella is de hort op en ze komt niet meer terug. De politie kan haar ook niet terughalen, omdat ze meerderjarig is. Ik weet ook niet waar ze zit. Straks gebeurt er wat met ze en dan weet ik dat ook nog nooit. 6. Iemand wiens broer is veroordeeld voor incest: Volgens mijn zus heeft hij haar misbruikt, maar mijn broer blijft dat ontkennen. Ik weet nu gewoon niet wie ik moet geloven. Ik heb er nooit wat van gemerkt. Maar ik kan me ook niet voorstellen dat ze om zoiets zou liegen. Ik moet gewoon de waarheid weten. 7. Oudere man: Ik ben al 3 keer beboet door de politie, omdat ik een dame van lichte en prettige zeden oppikte in mijn auto. Maar ja ik heb het gewoon af en toe nodig. Maar ze lopen te zeuren dat ik de dames ergens anders moet laten instappen, maar daar hangen overal camera’s, straks zien mijn kleinkinderen mij daar op een soort Big Brother. Een man moet gewoon z’n hormonen kwijt. Die smurfen zijn nog groen achter hun oren en snappen dat niet. 8. Iemand die met een alcoholist getrouwd is: Ik zie er geen vooruitgang meer in hoor. Het gaat al jaren bergafwaarts met hem. Die anonieme alcoholclub helpt ook niet. Als zij zin heeft om te zuipen, dan gaat zij een tijdje niet en dan later is het weer alsof ze zich zo schuldig voelt. 9. Een werkzoekende: Ik ben aangenomen in de fabriek, maar ik baal ervan. De sfeer is slecht, krijg nauwelijks meer dan mijn uitkering, het stinkt er en ik heb nu geen vrije tijd meer. Als ik thuis kom ben ik nog te moe om iets te doen. Dat actieplan was dus toch niet zo goed idee. Ik voel me een beetje genaaid. Kan je me gelijk counsellen voor een betere baan, want dit hou ik echt niet uit. 10. Een leraar: De begeleiding is waardeloos, en de kinderen gedragen zich niet. Als ze het tuig die de sfeer verpesten nou van school zouden trappen, dan kan ik wel weer voor de klas staan, maar zo als het nu is kan ik geen les geven. Straks neemt er eentje een revolver en schiet de hele klas neer. Maar het bestuur wil geen harde maatregelen nemen. 11. Kinderloze man van 38: Ja, wat moet ik nu beslissen? Trouwen en kinderen krijgen met een vrouw die wel aardig is, maar niet spannend of weer jaren alleen en zoeken en zoeken naar een nieuwe vrouw en geen kinderen. Zeg het nou maar, wat is nou het beste? 12. Een iets te creatieve accountant: Het is een kwestie van tijd voordat ze me hebben gepakt., Ik sterf zowat van de stress. Als de deurbel gaat, krijg ik al een hartslag van 150 en dan durf ik niet open te doen. Ik zit aan alle kanten klem. © Academie voor Counselling en Coaching (ACC) - CD-Boek V3.0 - www.counselling.nl - 86

Oefeningen (Track 15 - 6:48) 13. Ongemotiveerd iemand: Ik heb weer de hele week niets gedaan. Vorige week ging ik weg met een goed gevoel, maar toen ik wilde beginnen, kwam er niets uit mijn handen. Zie je wel mij lukt nooit wat. 14. Een ruiter met een ziek paard: Hij blijft hoesten. Volgens de dierenarts is hij dampig en kan ik er geen concoursen meer mee rijden. Ik hou van dat beest en kan al dat gehoest niet aanzien. Ieder keer denk ik dat het weer beter gaat, en als ik dan met hem ga werken, gaat het weer mis. Ik had zo gehoopt om me te kwalificeren, maar dat kan zo niet. 15. Een getrouwd arts die buiten de deur snoept: Ik heb het alle twee nodig. Mijn vrouw daar hou ik van en die zal ik ook niet verlaten, maar in bed heb ik het wel gezien met haar. Ik moet alles doen en zij ligt er maar een beetje bij. Een half jaar geleden was ze in slaap gevallen, terwijl ik er nog niet helemaal was. Dat was voor mij het sein om te controleren of het nu aan mij lag. Die verpleegstertjes doen alles hè. Nam Florina mee naar een congres van Sandus en Tjakkaa. Beviel ons prima, en als het maar even kan nemen we het ervan. Maar soms ben ik wel eens bang dat ze me wil claimen. 16. Een cliënt belt op: Met Hendriks, ik, ik. . . . . eh,. . . . . . ik. . . . . . . 17. Iemand zijn vrouw krijg in het buitenland een goede baan: Ik heb met haar gepraat, ze wil best wel ingaan op het aanbod en dan denkt ze dat ik het daar ook wel leuk zal vinden. Maar ja, zo voel ik me ook een gebruiksvoorwerp dat maar meegesleurd wordt. Maar ja van de andere kant, als ik het haar zou verbieden, dan gaat ze weer tot mijn inventaris horen. Dit is echt wel een patstelling. 18. Iemand met een moeder die al een half jaar ernstig ziek is: Het is me allemaal te veel geworden. Aan de ene kant wil ik dat het snel voorbij is, maar ja dan denk ik, dan voel ik me er weer zo schuldig over hè. 19. Iemand die al 5 keer voor het rijexamen gezakt is: Kan je me niet gewoon onder hypnose brengen, zodat ik slaag. Dat heb ik wel eens gezien op TV. Dan geloof je dat je heel goed kan rijden en dan doe je het ook. 20. De cliënt is toe aan nieuwe doelen: Hoe gaat dat brainstormen? 21. De cliënt stelt zich aan: Het is niet normaal meer wat er op mijn werk plaatsvindt. De een na de ander wordt ziek en als ze niet ziek zijn dan doen ze niets of lopen de boel te verstieren en te verzieken. Ik moet altijd alles alleen doen. Mijn partner doet ook al niets en de kinderen maken de hele avond van die pokkenherrie, en niemand die daar wat aan doet. Volgende week komt mijn moeder ook nog langs, nou ik heb het wel gehad hoor. 22. Iemand die tegen een burn-out aan zit en zich gebruikt voelt: Ik kan wel stoppen met dat vrijwilligerswerk, maar iemand moet het toch doen, de rest van de club doet ook niks en als ik weg ben dan stort die zaak ook ineen. 23. Een asielzoeker: Ik heb net gehoord dat ik uitgeprocedeerd ben en terug moet, . . . . waarom schieten ze me niet gelijk dood hier? 24. Een cliënt vertelt haar verhaal: De buren zijn gisteren verhuisd. . . . . 25. Cliënt belt voor de 3de keer op om zijn afspraak af te zeggen: Hallo, het komt er niet van vandaag. Ik voel me niet zo lekker en de kinderen komen straks uit school. Noteer maar een afspraak voor volgende week.


26. De cliënt intellectualiseert: Normaal gesproken zou ik gewoon dit of dat doen, maar het lukt me niet. Ik ben nu al weken bezig om te onderzoeken hoe dat komt. Ik kan nog niet tot een eindconclusie komen waarom ik dingen vergeet.

108 - Welke counsellingsvaardigheden zou je nog meer kunnen leren? 109 - Welke vaardigheden uit andere stromingen kun je gebruiken? 110 - Welke vaardigheden zou je zelf kunnen verzinnen? 111 - Hoe kun je de vaardigheden verbeteren?


De kunst van het Counsellen 4 Inleiding Op deze cd staan 140 cases verdeeld over 70 tracks. Ik weet niet of de oudere cd-spelers zover kunnen tellen, maar mochten er problemen zijn bij het afspelen, laat het me dan weten, zodat we naar een oplossing kunnen zoeken. De oefeningen op de volgende bladzijde, kun je ook doen met de cases aan het eind van de eerste 3 cd’s. Samen heb je dan 222 cases. Dus een redelijk gevulde praktijk met 222 cliënten over wie je je kunt ontfermen. Je kunt oefenen totdat je het gevoel hebt, dat je de stof beheerst. Sommige personen hebben meer oefening nodig dan anderen. Als je op iedere case vlot met iedere techniek kan reageren, dan heb je deze cd’s niet meer nodig en leer je meer van echte gesprekken.


Mogelijke oefeningen Zet de cd speler op Shuffel. Oefen het liefst hardop. Probeer steeds een andere reactie te geven. Neem het geheel eventueel op en beluister je reactie.

Oefening baart kunst.

Je kunt op 7 manieren oefenen: 1. Kies een vaardigheid en pas die toe op alle 140 cliënten, of totdat het vlekkeloos gaat. Ga dan verder met de volgende vaardigheid. 2. Kies een vaste kolom uit de tabel op de volgende pagina en werp met een dobbelsteen als een nieuwe case begint, zodat het toeval je techniek bepaalt. 3. Reageer met de vaardigheid die je het meest geschikt lijkt in die situatie. 4. Oefen in een groep, waarbij iedereen om de beurt reageert, zodat je van elkaar leert. 5. Breng jezelf onder hypnose / in trance (Als je dat kunt, zoniet gebruik dan je verbeelding.) en verbeeld jezelf dat je bijvoorbeeld Carl Rogers of een andere goede counsellor bent, reageer spontaan vanuit je onbewuste. (Hoe zou je het doen als je hem was?) 6. Als tegenwicht kun je af en toe ook reageren hoe het juist niet moet. 7. Combineer technieken, bijvoorbeeld: Parafraseren + Open vraag. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21.

22.

Begin een rollenspel vanuit een thema. Werk een aantal thema’s schriftelijk uit in een dialoog, totdat het je makkelijk afgaat. Verzin nieuwe thema’s, zet ze op een bandje / cd en doe daar hetzelfde mee. Wissel de thema’s uit met je medestudenten. Kies een thema voor een chat-rollenspel. Verdiep je via internet of boeken in een thema. Observeer mensen in de stad, cafés op feestjes, je werk, in je gezin, op de tv etc. en kijk welke thema’s er bij al die mensen spelen, reageer er af en toe als een counsellor op. Ervaar het verschil in reageren en neem waar wat er gebeurt tussen jezelf en de ander. Je kunt ook als cliënt bij een aantal hulpverleners langsgaan om te kijken hoe die het doen. Kijk in welke fase (van een probleem / proces) iemand zit. Welke mensen van de onderstaande cases zou je counsellen en wie zou je doorverwijzen? Welke thema’s zullen waarschijnlijk korte termijn counselling zijn? Leer hoe andere stromingen die thema’s zouden benaderen. Welke doelen kan een cliënt uit de thema’s bedenken (Brainstormen) Observeer de gesprekstechnieken bij andere mensen; - Hoe doen ze het? - Wat zeggen ze? - Welke resultaten behalen ze hiermee? - Welke dingen kun je van ze leren? - Welke dingen zouden ze van jou kunnen leren? Verzin zelf nieuwe / betere manieren om te oefenen.

1. Open vraag 2. Parafraseer 3. Reflecteer 4. Vat samen, evalueer 5. Gesloten vraag 6. Specifieke vraag

1. Verderreikende vraag 2. Exploreer 3. Inventariseer 4. Intuïtie 5. Schat probleem in 6. Herken

1. Richt de aandacht 2. Focus 3. Geef informatie 4. Directheid 5. Zelfonthulling 6. Onmiddellijkheid

1. (Zelf)uitdaging 2. Model 3. Motiveer 4. Soft Confrontatie 5. Toon Begrip 6. Empathie

Kies een vakje en werp bij iedere case (terwijl je die hoort) met een dobbelsteen, voor de techniek. © Academie voor Counselling en Coaching (ACC) - CD-Boek V3.0 - www.counselling.nl - 90

Oefeningen 1 - 140 1.

Iemand met kanker: Ik loop nou al dagen te denken of ik nu wel of geen chemotherapie moet nemen. Wat zou jij doen?

2.

Iemand die twijfelt aan het nut van counselling: Het lijkt erop dat ik niet veel verder kom. Twee maanden geleden kwam ik hier met mijn problemen en nu zijn ze alleen maar erger geworden. Ik ben er niets mee opgeschoten, maar ben wel 800 gulden armer.

3.

Een cliënte die na 2 jaar nog niet over de dood van d’r moeder heen is: Sorry dat ik weer begin te huilen hoor, maar vaak wordt het me allemaal te veel.

4.

Een werknemer die last heeft van rokende collega’s: Goed nieuws, vandaag gelezen dat iemand het proces tegen roken op het werk gewonnen heeft. Dan kunnen ze kiezen of delen: stoppen met roken, of een proces. Ik durf het alleen niet te zeggen, kun je dat voor me doen?

5.

Een vrouw die seksuele problemen heeft met haar man: Voor mij hoeft het allemaal niet meer. Door al zijn gedram is er de lol vanaf. Gisteren had hij van die ordinaire sekslingerie voor me gekocht. Het kostte meer dan 150 euro. Ik snap niet waar hij het geld vandaan haalt. We hebben gelijk knallende ruzie gekregen.

6.

Een middenstander: Het gaat nog steeds niet zoals ik ‘t wil. Al 5 jaar zitten we op het break even point en nu zit een medewerkster in de ziektewet voor d’r rug. Gisteren heb ik van iemand gehoord dat de Feng Shui dat die van onze zaak niet zo goed is, kan je daar wat mee oplossen?

7.

Een manager die problemen heeft met de nieuwe bedrijfscultuur na de overname: Ik blijf er gewoon bij dat ze zo moeilijk lopen te doen om ons weg te krijgen. Ontslaan kunnen ze ons niet, . . . daarom maken ze ons het werken onmogelijk, dat we zelf wel opstappen.

8.

Een cliënt die aan het revalideren is: Het is moeilijk om ‘t vol te houden, al die oefeningen en het is nog niet zeker of het allemaal wel goed komt. Vroeger was ik anders, toen was ik vlot, sportief en genoot ik van het leven. Moet je me nu eens zien. Straks loopt mijn vriendin ook nog weg. Ik kom er niet meer uit.

9.

Een buurtbewoner die de waarde van zijn huis ziet dalen door de aanleg van een weg: Ja, ik heb dat bezwaarschrift nou ingediend, maar het kan nog maanden duren voordat ze het in behandeling nemen, ja, als ik eerlijk ben, ik verwacht er ook niet veel van hoor. Ondertussen zit ik wel de hele dag te hyperventileren, en het lijkt wel alsof het niemand wat kan schelen.

10.

Iemand die radeloos is door een beurscrash: Het ziet er naar uit dat ik nu flink nat ben. Vijf ton in de rooie cijfers en ze willen me nergens meer een lening geven. Volgende week ben ik mijn huis kwijt en mijn vriendin is nu behoorlijk afstandelijk. Toen het lekker ging was ze poeslief en nu lijkt het wel alsof iedereen mij in de steek laat. kan van niemand meer geld lenen om de verliezen goed te maken, een paar weken terug, was het nog alleen maar feest.

11.

Iemand die twijfelt over haar geloof: Ik ben al 3 zondagen niet meer naar de kerk geweest. Het gekke is, dat ik me een stuk beter voel. Ik geloof wel, maar toch sinds de breuk in de kerkenraad, zie ik de kerk niet meer zo zitten.

12.

Een cliënt met een stoma: Ik kom nergens meer, overal ruiken mensen die stank om mij heen. Je moet toch toegeven dat je me al op een kilometer afstand ruikt aankomen.

13.

Een cliënt in een criminele buurt: Ik kan het me niet veroorloven, maar ik ga toch maar verhuizen, ik wil niet dat mijn kinderen straks aan de drugs gaan of neergestoken worden.


14.

Een cliënt die discrimineert: Nou is de helft van alle mensen hier al buitenlander. Als ik ergens kom, of iets moet kopen word ik bediend door die analfabeten, nu hebben we zelfs een aapje in het pak als chef gekregen op het werk, en mijn dochter zat daarstraks nog met een Turk te mailen. Ik heb haar gelijk van het internet afgeschopt, straks krijgt mijn computer nog aids. Ja ik weet dat ik hier ben voor die ruzie op mijn werk, maar het is toch niet mijn schuld als er overal van die buitenlanders rondlopen.

15.

Een oudere die moeite heeft om mee te komen met de huidige samenleving: Ja kindje, ik zit al op een computercursus voor senioren, het is me allemaal te ingewikkeld. Ik kan het haast niet volgen en de volgende keer ben ik alles weer kwijt. . . . . Op het station kreeg ik een paniekaanval.

16.

Een natuurbeschermer in de gevangenis: Je moet me hieruit helpen. Ik zit hier volkomen onschuldig. Het is een samenzwering, en niemand die mij gelooft. Ze maken het ecosysteem kapot en dan kunnen ze net als aardgas nu aan iedereen zuurstof verkopen tegen woekerprijzen en wie niet betaalt laten ze gewoon stikken.

17.

Zenuwen voor de grote dag: Je moet me helpen. Morgen ga ik trouwen, ik sterf van de zenuwen. Stel nou voor dat hij op het laatste moment nee zegt, of dat hij de ringen vergeet, of dat we te laat zijn. Nu ben ik al aan het transpireren, dat kan ik morgen niet hebben, met al die mensen erbij. Ik had ook altijd al zo’n examenvrees. Nu heb ik steeds het gevoel alsof ik iets vergeten ben.

18.

Een ambtenaar die stress heeft door saai werk: M’n werk heeft me helemaal niets meer te bieden. Het is een marteling om door die dag te komen, ik kan wel tegen de muren opvliegen van verveling. Ik zie er geen gat in om nog 10 jaar door te gaan met stempeltjes zetten en formulieren invullen.

19.

Leerling die al van 3 scholen is weggestuurd: Het ziet er dus naar uit dat ze me nergens willen hebben. Ik zit er niet zo mee, ben toch niet zo’n studiebol. Ik kom hier alleen maar, omdat mijn ouders zo aan mijn hoofd lopen te zeuren, maar die hebben zelf ook niet gestudeerd, waarom zou ik het dan wel moeten?

20.

Een boefje van 12 jaar: Mijn broertje zei dat we toch niet gepakt konden worden. Hij zou het personeel wel bezig houden en ik zou dan die rekenmachine in mijn zak laten glijden.

21.

Iemand met een rookprobleem: Ik heb al alles geprobeerd om te stoppen, het lukt gewoon niet. De tabaksindustrie is er schuld aan, die hebben er verslavende stoffen in gedaan. Nu ik op mijn eigen werkplek niet meer roken mag kan ik mijn werk niet meer goed doen. Nu moet ik ieder half uur naar het rookhok en dat is aan de andere kant van ons bedrijf. Één sigaret kost me dus 10 minuten plus dan die looptijd heen en weer en de niet-rokers kijken me steeds na als ik weer weg moet. Hadden ze het maar niet moeten verbieden.

22.

Een stevige drinker: Ik geloof niet dat mijn werk er echt onder lijdt. Ben altijd ‘s morgens altijd broodnuchter aanwezig, doe mijn werk goed en ‘s avonds heb ik gewoon die ontspanning nodig.

23.

Een nieuwe manager: Na 2 maanden heb ik nog steeds het gevoel dat mijn personeel mij niet mag. Het lijkt wel alsof we niets van de grond krijgen en ze de hele boel lopen te saboteren. Aan de oppervlakte lijkt iedereen even vriendelijk en beleefd, ik kan er mijn vinger ook niet opleggen.

24.

Een sporttrainer die van seksueel misbruik is beschuldigd: Ja, ondertussen ben ik geschorst, de hele buurt weet het, maar ik heb niets gedaan. Het is net of ik in een soap ben terecht gekomen, maar mijn leven is nu helemaal naar de knoppen, alleen omdat een paar van die rotmeiden mij ten onrechte beschuldigen.


25.

Een counsellor denkt erover om een eigen praktijk op te zetten: Wat me eigenlijk tegenhoudt, is die sprong in het diepe. Het counsellen is mijn levensroeping, maar al die administratie die er dan bijkomt schrikt me af. En ik twijfel, misschien krijg ik dan niet genoeg cliënten om van rond te komen.

26.

Iemand die geopereerd moet worden: Ik denk dat ik maar niet ga.

27.

Een cliënt die voor het eerst komt: Bent u de counsellor?

28.

Iemand die zijn zenuwen de baas wil blijven: Staan hier dan nergens asbakken? Mag ik hier dan niet roken?

29.

Een cliënt heeft moeite met de whiplash van haar man: Vroeger was hij het zonnetje in huis, maar nu. . . . . ik weet ook gewoon niet meer wat ik eraan kan doen.

30.

Een zakenman bereidt zich voor op een rechtszaak: Morgen wordt ik onder vuur genomen, ik ben nog nooit zo nerveus geweest. Als ik de verkeerde dingen zeg, dan ben ik er geweest. Wat ze allemaal gaan vragen ik weet het niet en allemaal nieuwe konijnen ze uit hun hoed toveren. Het zijn net pitbulls.

31.

Een ouder: We hebben toch maar besloten om onze kinderen op een andere school te plaatsen. Het is tuurlijk wel even afwachten en kijken hoe dat uitpakt.

32.

Een man wiens vrouw voor 4 jaar in de gevangenis zit: Ik voel me net zo gestraft.

33.

Een cliënt die opzoek is naar haar doelen: Ik kan me er niet zoveel bij voorstellen, hoe gaat dat brainstormen?

34.

Iemand die geen keuzes kan maken: Alle twee de mogelijkheden spreken me aan, maar hoe weet ik nou welke de juiste is? Mijn hele leven hangt af van die ene beslissing.

35.

Een vrouw in het bejaardentehuis: Ach, het is nu zo erg in de wereld. Overal regeert het kwaad. De kerken zijn in verval. Ik kan hier ook niet meer naar de heilige mis. Er is wel een soort mis, maar ze houden zich niet aan de voorschriften van Rome.

36.

Iemand wiens artikel door een blad is geweigerd: Omdat ik zwart ben willen ze het niet plaatsen, ze zijn bang dat hun lezers achter de waarheid komen.

37.

Iemand wiens dochter van 8 al een jaar spoorloos is: Ze zeggen dat ze nog aan het zoeken zijn, ik geloof het gewoon niet. Aan de ene kant wil ik weer verder met mijn leven, maar stoppen met proberen haar te vinden kan ik ook niet. Soms heb ik het gevoel dat ze me roept, dat ze nog ergens in leven is. Als ik nou maar zekerheid had.

38.

Een vader over zijn zoon: Dus zoals u het ziet, zit er niets anders op dan dat ik maar moet accepteren dat hij van de verkeerde kant is.

39.

Een vrouw: De huisarts zei dat ik maar eens met u moest gaan praten, omdat ik een postnatale depressie zou hebben.

40.

Een werkloze: Het goede nieuws is dat ik ben aangenomen, maar het slechte nieuws is dat het nauwelijks betaalt en dat het werk zuigt.

41.

Iemand die de aanleg van een snelweg door een uniek stukje Nederland wil stoppen: En toch wil ik het niet opgeven. We hebben het hele actieplan zonder succes doorlopen, er moet toch iets te bedenken zijn wat we nog kunnen doen. De bulldozers staan al klaar.

42.

Een man met een dominante vrouw: Kan jij haar niet eens counsellen en vertellen dat ze mijn gevoelens moet respecteren. © Academie voor Counselling en Coaching (ACC) - CD-Boek V3.0 - www.counselling.nl - 93

43.

Iemand aan de vooravond van een grote reis: Het zal de laatste keer zijn dat we elkaar zien, kun je me nog een goede raad meegeven voor onderweg?

44.

Een schrijver zonder inspiratie: Om er van rond te komen, moet ik zeker wel vier van die boeken per jaar schrijven. Nu komt er al een maand niets meer uit mijn handen. Ik kan me ook niet arbeidsongeschikt laten verklaren, omdat ik gebrek aan creativiteit heb. Hoe zou ik weer creatieve energie kunnen opdoen?

45.

Iemand die voor goede gesprekken langskomt: Ik heb er behoefte aan om met iemand te praten die verstand heeft van zaken, mensenkennis heeft en die ik kan vertrouwen. Over het geld hoef je je geen zorgen te maken, want ik heb toch meer dan ik op kan maken.

46.

Een directeur van een bouwbedrijf die zijn concurrenten uit de markt wil drukken: Hoe gaat dat een actieplan opstellen?

47.

Een burgemeester van een grote stad: Je hebt 5 minuten om uit te leggen hoe counselling onze inwoners zou kunnen helpen.

48.

Een nieuwe cliënt: Dus als ik het goed begrijp is een counsellor een soort zielenknijper, maar dan eentje zonder echte opleiding.

49.

Iemand die steeds over iets anders begint: Op dit moment heb ik gewoon zin in friet, met van die lekkere klodders vette mayo, of een pizza.

50.

Iemand met astma: Alles is zo verstikkend, ik krijg geen lucht meer.

51.

Bemiddeling in een taxioorlog: Wij hebben recht op een eigen standplaats.

52.

Een demonstrant: Mooie democratie hebben we hier. Wapenstokken, peperspray, stenguns en opsluiten zonder enige goede reden. Demonstreren zie ik als vrijheid, . . . vrijheid van meningsuiting en dat mag ook niet meer.

53.

Tijdens de trauma opvang: Wat moet ik nu beginnen, alles is afgebrand, we zijn alles kwijt.

54.

Een verliefde: Gisteren zag ik haar met d’r ex-vriend. . . . . .

55.

Een vrouw in de overgang: Volgens mijn arts loop ik me aan te stellen, hij zegt: “Iemand van 45 kan niet in de overgang zijn. Het zal wel psychisch zijn.”

56.

Iemand die zijn geslacht wil laten veranderen: Ik voel me wel een vrouw in een mannenlichaam, maar ik weet niet of het wel een goede keuze is om mijn lichaam zo te laten veranderen. Er komt zoveel bij kijken. Ik zou het mijn ouders moeten vertellen en die weten nog van niets.

57.

Een vroegere cliënt: Je hebt ons zo goed geholpen, hoe zou je het vinden om bij de doop van onze dochter aanwezig te zijn?

58.

Mensen met zware schulden: Het is de schuld van de maatschappij. Overal krijg je van alles op afbetaling en als het je dan een keertje tegenzit, dan heb je gelijk de deurwaarder op je dak en die pakt alles weer af.

59.

Iemand die gezien heeft hoe haar buurman in elkaar werd geslagen: Ik snap het niet. Je vraagt je af hoe ze zoiets nu toch kunnen doen, zomaar op klaarlichte dag. Hij deed nooit een vlieg kwaad.

60.

Iemand die aan het afslanken is: Wat moet ik nou toch doen als ik weer van die vreetbuien krijg?

61.

Een vrouw die gepasseerd is voor een topfunctie: Ik moet dus maar bij de pakken neer gaan zitten. Zo’n kans krijg ik nooit meer. © Academie voor Counselling en Coaching (ACC) - CD-Boek V3.0 - www.counselling.nl - 94

62.

Een cliënt die aan zijn relatie werkt: Valt niks meer aan te doen, ze is nu definitief opgestapt, alles voor niks.

63.

Iemand die zich niet thuis voelt in een bepaalde bedrijfscultuur: Het lijkt wel alsof de mensen steeds dommer worden. Ik kan met niemand meer een intelligent gesprek voeren en als je ze iets simpels vraagt, als je het voordoet, dan doen ze het nog fout. En morgen moet ik bij personeelszaken komen, ja dank je de koekoek.

64.

Een vader: Ik zit er niet zo mee, dat mijn dochter gaat trouwen, helemaal geen kwaaie vent hoor. Maar mijn vrouw is gewoon niet meer te genieten, die loopt me constant aan mijn kop te zeuren, over wat er allemaal niet aan hem zou mankeren. Volgens mij kan ze gewoon niet d’r ei kwijt.

65.

Iemand met infostress: Die oefeningen heb ik gedaan en die gingen goed. Wat me wel opviel was dat ik het niet kan laten om meteen als ik uit mijn bed kom eerst de pc aan te zetten en dan check ik mijn mail enzo. Bij het ontbijt moet ik ook alle kranten op het net doorlezen, ik zet meestal ook nog de tv aan voor het nieuws. Oké, ik weet het, ik heb infostress, maar ik zoek het ook zelf op.

66.

Een jong stel: We komen er niet uit. Zij wil per se kinderen, maar ik voel me nog geen vader en weet niet eens of ik ooit wel kinderen wil.

67.

Een verpleegster die mogelijk met aids besmet is geraakt: Het beheerst mijn hele leven, ik moet nog 5 maanden wachten voordat het zin heeft om me te laten testen.

68.

Iemand die belt voor een kennis: Vorig jaar had u me zo goed geholpen, nu heeft een kennis van mij net zo’n soort probleem, maar ik kom er zelf niet uit, kan ze bij u langskomen?

69.

Een model van 30 die nu wat moeilijk aan de slag komt: Als ik daar op de vleesmarkt in Düsseldorf sta tussen al die jonge grietjes, voel ik me soms echt oud. Ik ben er al drie keer voor niets naar toe gegaan en ze hebben me niet uitgekozen om modeshows te lopen, kijk zelf ik heb toch een prima figuur.

70.

Een afdelingschef: Het staat in het bedrijfsreglement dat ons personeel niet met elkaar mag rotzooien, maar die twee houden echt van elkaar. Niemand is het met die schorsing eens. Het zijn jonge energieke mensen, met veel talent. Maar die duffe P&O gebeuren denkt er anders over. Volgens mij zijn ze wel ergens jaloers. (P&O = Personeel en Organizatie)

71.

Een beschermd opgevoed meisje: Mijn besluit staat vast, ik ga zelfstandig wonen, heb ook al een woning gevonden waar ik over 2 weken in kan, maar ik durf het mijn ouders niet te vertellen.

72.

Iemand die mogelijk helderziend is: Als ik iemand vind waarbij ik mijn vermogens kan bekwamen, hoe weet ik dan of die te vertrouwen is? Er is zoveel kaf onder het koren.

73.

Een cliënt die aanraakangst heeft: De afgelopen twee weken ging het best goed. Mijn vriend kon me over mijn hand strelen, zonder dat ik wegsprong.

74.

Een cliënt met onbekende klachten: Ik ben al overal geweest en niemand kan me helpen daarmee. Het is begonnen toen ik mediteerde. Sindsdien is het alsof ik naast mezelf leef. Alsof ik niet meer echt deelneem aan het leven.

75.

Een moeder wier dochter van 10 gepest wordt op school: Mijn man zegt dat ze maar flink moet zijn en dat het wel over gaat, maar ik moet haar iedere dag opvangen als ze huilend thuis komt.

76.

Een man wiens vrouw alleen maar aan haar carrière werkt: Ik heb gevraagd of ze mee wilde komen, zodat we samen gecounseld kunnen worden, maar ze vond ‘t alleen maar verspilling van tijd en geld. © Academie voor Counselling en Coaching (ACC) - CD-Boek V3.0 - www.counselling.nl - 95

77.

Een cliënt verdenkt haar zoon van drugsgebruik: Ik heb aan de mogelijkheid zitten denken om stiekem zijn bloed te laten testen. Ik zou met de arts kunnen afspreken dat we doen alsof er een algemeen onderzoek nodig is en dan laten we het op drugs controleren.

78.

Iemand die vorige week in elkaar is geslagen: Gelukkig heb ik er niets ernstigs aan overgehouden, die pijn en blauwe plekken gaan wel weer weg. Maar die buurt ga ik nooit meer in. En zeker niet op klaarlichte dag ook niet.

79.

Een jong getrouwd stel dat na een jaar weer aan scheiden denkt: We zitten te denken of we nu gewoon moeten doorzetten, of maar uit elkaar gaan.

80.

Een man die een vrouw heeft die het huishouden verslonst: Ze zegt dat ze steeds te moe is, maar wel de hele ochtend met de buurvrouw kunnen kleppen en voor de tv hangen, dat kan wel. Als ik thuis kom, moet ik ook nog mijn eigen potje koken en overhemden strijken.

81.

Een oma met een zwaar gehandicapte kleindochter: Ik vind het zo erg voor mijn dochter, kan er maar niet over uit. Maar wat ik nou niet snap, is dat ze het niet nog een keer proberen, volgens de arts, was het puur toeval en zou het de volgende keer wel goed gaan. Als ik nu maar een normaal kleinkind had, zou ik me veel beter voelen.

82.

Twee zeer goede vrienden hebben na 28 jaar ruzie gekregen: We kennen elkaar al vanaf de kleuterschool, maar sinds hij getrouwd is, heb ik al het idee gehad dat we uit elkaar aan het groeien zijn.

83.

Iemand die last heeft van geluidsoverlast: We hebben met ze gepraat en ze beloofden om de muziek na 10 uur zachtjes te zetten, maar de volgende dag was het weer raak.

84.

Iemand die problemen heeft met adoptiekinderen: Ik weet dat ik me niet zo mag voelen, maar nu hebben ze hun echte ouders gevonden, en nou voel ik me misbruikt. Die lui zijn stervensrijk en die kopen die kinderen gewoon om door dure en leuke dingen met ze te doen, terwijl wij ze 16 jaar hebben verzorgd.

85.

Een dankbare cliënt: Je hebt me zo fantastisch geholpen, zonder jou had ik het nooit gered, mag ik je 1000 Euro als beloning geven, ik heb toch geld zat en jij kunt het goed gebruiken.

86.

Een gokverslaafde: Ik heb al 3 weken niet meer gegokt. Maar nou ben ik me toch boos joh. Ik weet niet hoe dat komt.

87.

Een cliënt die meent dat de aarde vergaat: Het is de laatste keer dat ik hier kom, ik wil je bedanken voor je hulp. Ik ga dus bij het genootschap van de “Allerlaatste Dagen” ik voel me daar helemaal thuis en begrepen. Samen gaan we ons voorbereiden op het einde, als je zin hebt mag je ook wel eens bij onze erediensten langskomen.

88.

Een zoon zit ermee dat zijn rijke vader een jong vriendinnetje heeft: Dat is toch niet normaal, ze is net 3 jaar ouder dan ik, daar kan ik toch moeilijk “moeder” tegen gaan zeggen, zie je het al voor je, als ik straks kinderen heb, dan gaan we naar oma toe, leuk hoor een oma van 29 jaar, dat kan toch helemaal niet. En mijn echte moeder is nog maar 1 jaar geleden overleden. Ze doet het gewoon om z’n geld, dat hij daar in trapt.

89.

Een werkgever met personeelsproblemen: Vorige week heb ik gewoon gezien dat Anja geld uit de kas meenam. Van haar had ik het juist niet verwacht, ze werkt altijd het hardste, ze is vrolijk en spontaan. Ik wil haar eigenlijk ook niet ontslaan.

90.

Iemand met chronische vermoeidheid: Dat ik ziek ben is al erg genoeg, maar dat de mensen daar ook geen rekening mee houden. . . . . Ze doen net alsof ik me een beetje aanstel.


91.

Iemand met veel werkstress: Mijn baas heeft me gestuurd, omdat hij vindt dat ik te veel fouten maak, kan ik niets aan doen, hij kan beter de werkdruk verlagen in plaats van de schuld bij mij leggen.

92.

Een bedrijfsarts met gewetensproblemen: Ik zit tussen 2 vuren in, de ethische code en het bedrijf. Ik weet dat personeelszaken via het netwerk bij de medische dossiers kunnen komen en die kijken daar regelmatig in. In het verleden heb ik het bij de directie aangekaart en het eind van het liedje was: niet zeuren en gewoon je werk doen. Nou hebben ze toch vorige week iemand die seropositief is ontslagen, zonder aanleiding.

93.

Iemand die een kloon overweegt: Ik ben nu al 34 en kan nog steeds niet een geschikte man vinden, daarom heb ik dus besloten mezelf te laten klonen, zodat ik toch een kind kan krijgen, lijkt me ook wel leuk een kleine Tanja. Mijn enige vraag is waar haal ik het geld vandaan. Ik heb begrepen dat ik tot ongeveer 80% korting zou kunnen krijgen, als ik 10 klonen zou afstaan, . . . . . maar dat vind ik toch een beetje raar een idee moet ik zeggen.

94.

Een cliënt die zoekt naar de diepere betekenis van het leven: Als ik om mij heen kijk, of ik loop door de stad, is het net alsof alle mensen als robots doorlopen, die denken nergens over na. Het leven moet toch meer te bieden hebben dan alleen werken, slapen en tv kijken?

95.

Een agrariër in de schulden: Nadat we uitgemolken zijn, met tal van heffingen en supermarkt inkoopmonopolies, kunnen we het nu wel vergeten met al dat genvoedsel uit Amerika. Wij willen daar gewoon niet aan, we willen eerlijke producten produceren, maar die brengen niets meer op. In een paar jaar tijd zijn er al honderden boeren die zelfmoord hebben gepleegd, omdat ze niet uit de schulden konden komen. Mijn man is de laatste tijd ook al zo depressief.

96.

Een IT’er aan de coke: Ik denk dat ik nog wel terug kan en niet echt verslaafd ben, maar ik zit gewoon in dat snelle wereldje van hard werken, en geld verdienen, en dit heb ik nodig als tegenwicht.

97.

Een moeder: Mijn laatste dochter is nu het huis uit. Maar ik maak me steeds zo’n zorgen om haar. Bij de vorige twee had ik daar geen last van.

98.

Man met een vrouw in de overgang: Ik weet niet of het de overgang is waarom ze nu zo moeilijk doet, of dat er meer aan de hand is. Ik kan niet met haar praten, of het is gelijk ruzie.

99.

Een vrouw van 70 die depressief is, omdat ze haar kinderen al verloren heeft: Voor mij hoeft het allemaal niet meer. Er is ook niemand meer om mij te begraven. Ik heb alles gedaan voor mijn familie, maar ze zijn er niet meer. Ik heb geen vrienden meer. Ik moet ook gewoon zo vaak huilen.

100. Bemoeizuchtige schoonouders: Als het aan mij ligt komen ze er niet meer in, maar mijn vrouw laat ze iedere keer weer binnen. Ik snap d’r niet, ze heeft een bloedhekel aan d’r en voelt zich iedere keer naar als ze geweest zijn, maar ze kan niet zeggen dat ze ons maar eens met rust moeten laten. 101. Een vrouw na haar scheiding: Wie wil er nou een gescheiden vrouw van 42 met 3 kinderen? Ik ben nu ook verplicht om fabrieken op te poetsen, heb nauwelijks tijd om goed voor mijn kinderen te zorgen. Er is hier geen goede kinderopvang en als die er was, kost die veel meer dan dat ik met dat werk verdien, maar ik moet het wel doen, anders word ik op mijn uitkering gekort. 102. Een man in de VUT: Ik kan me wel met van alles en nog wat gaan bezig houden, maar heb er geen zin in, voel me moe en leeg.


103. Een vrouw die voor haar hulpbehoevende moeder zorgt: Toen ik uit huis was, dacht ik: “eindelijk ben ik vrij.” Toen moest ik voor de kinderen zorgen en toen die de deur uitwaren toen overleed mijn vader en werd mijn moeder hulpbehoevend en moest ik daar weer de hele dag voor zorgen. Aan de ene kant voel ik me verplicht om het te doen, maar ik wil ook wel eens aan mezelf toekomen, zo heb ik toch geen leven. 104. Man en vrouw kunnen het niet eens worden over de vakantie: We zijn al 2 maanden aan het bakkeleien over wat we willen doen deze zomer. De tijd dringt en we komen er niet uit. Kun je ons helpen? 105. Een zus maakt zich zorgen om haar broer: Sinds hij bij de “SolistenSekte” is gedraagt hij zich zo vreemd. Zo ken ik hem helemaal niet. 106. Een leerkracht die verliefd is op een 18-jarige studente: Ik ben eigenlijk niet meer te houden, vroeg of laat komt het ervan. Hoewel we het er nooit zo met woorden over gehad hebben, weten we zeker dat het van beide kanten komt. Als we elkaar tegenkomen, dan staat de hele omgeving te vibreren en we zijn in vuur en vlam. Vooral als we dan niks moeten laten blijken. 107. Een vrouw is op weg om assertiever te worden: Op het moment gaat het goed, we kunnen weer redelijk met elkaar praten, zonder dat het gelijk ruzie wordt en hij heeft me al 3 weken niet meer geslagen. 108. Een student die seks heeft gehad met zijn tekenlerares: Zij heeft ‘t mij geleerd allemaal en het was ook leuk, maar ze is wel 20 jaar ouder en ik wil er ook geen vaste relatie mee, straks loop ik achter een rolstoel, terwijl mijn vrienden een leuk gezinnetje hebben. 109. Iemand wordt gechanteerd: Ik kan, ik kan niet beslissen wat ik moet doen. Toegeven is tegen mijn principes, maar als het uitkomt verlies ik mijn baan. 110. Een vader die wil dat zijn zoon het gaat maken: Ik heb nu al 3 gesprekken met hem gehad, maar hij blijft erbij dat hij naar de kunstacademie wil en dat wij dat maar moeten betalen. Ik vind dat weggegooid geld. Eigenlijk vertik ik dat om dag en nacht te werken voor wat gehobby met vingerverf, die kleutertijd moet hij nu wel gehad hebben. Nu begint zijn moeder hem ook nog te steunen. En dan op het werk beginnen ze ook met creatieve projecten tegen de stress, nou ik word er gestresst van. 111. Een vrouw die een man heeft met ADHD: Ik heb besloten toch met hem door te gaan, kun je me leren beter met zijn gedrag om te gaan, want hem veranderen lukt me niet, dat zie ik nou wel in. 112. Een cliënt is vaak nerveus: Die ontspanningsoefeningen hebben wel iets geholpen, maar elke keer als ik bij mijn chef moet komen, word ik nerveus. 113. Mensen met ernstige geldproblemen: We weten niet of counselling ons kan helpen, maar we hebben eigenlijk niet het geld ervoor. We zitten al tot over onze oren in de schulden. 114. Een teamlid met problemen: Wat zou ik kunnen doen om me meer geaccepteerd te voelen? 115. Een stagiair: Ik kan niet opschieten met mijn begeleider. 116. Een kind met nachtmerries: Ik snap nu wat die nachtmerries betekenen, maar ik ben nog steeds bang om daar te slapen. Ik heb er alleen maar last van als ik op mijn eigen kamertje lig en niet als ik bij mamma en pappa lig.


117. Iemand met reuma: Praten helpt natuurlijk niet, maar zou je me kunnen helpen er beter mee te leren omgaan. Ik zit ermee dat ik mijn kinderen tot een last ben. Mijn man die begrijpt het gelukkig wel. 118. Een cliënt die tussendoor bij een helderziende is geweest: Vorige week had ik de hoop al opgegeven en besloten weer verder te gaan met mijn leven, maar ik dacht laat ik voor de zekerheid bij een helderziende langsgaan. Die zei dat het weer goed zou komen tussen ons, als ik maar geduld had. Ze kon me alleen niet zeggen hoe lang dat zou duren. 119. Een cliënt die een eigen bedrijf wil beginnen: Er komt heel wat bij kijken en ik moet alles alleen doen. Soms twijfel ik er wel eens aan of ik er wel aan moet beginnen. Denk je dat visualisatie zou helpen? 120. Een workaholic van 40 die een hartaanval heeft gehad: Waarom gebeurt mij dat nou? Ik leef gezond, ik rook niet, ik drink niet, ik eet niet te vet, ik sportte zelfs af en toe. Nou kan ik de straat niet meer op. 121. Een vrouw met een postnatale depressie: Ik ben er niet aan toegekomen om het dagboek bij te houden. Niks lukt me, ik voel me zo waardeloos. Mijn man kan me niet begrijpen en zegt dat ik me aanstel, hij snauwt me af. 122. Een cliënt met rugpijn: Nou je somt heel wat oorzaken op, maar welke is nou op mij van toepassing? 123. Een vrouw die uit de prostitutie wil stappen: Het is zinloos, ze laten me toch nooit gaan en weten me altijd te vinden. Als ik niet net kon doen alsof je een klant was, kon ik hier nooit komen om hulp te vragen ook. 124. Een ongeneeslijk zieke die hulp bij zelfdoding wil: Mijn arts wil me niet helpen, maar ik ben, ik ben zeker, ik word nooit meer beter en ik heb alleen maar pijn. En dan, ik wil mijn omgeving bevrijden van de zorg over me, dat verdienen ze. 125. Een cliënt is verliefd op de counsellor: We kunnen de sessies toch stoppen, ik heb het gevoel dat als we samen iets hebben, ik automatisch van mijn eenzaamheid ben verlost. Je bent de eerste persoon die ik tegenkom met wie het zo goed klikt. Nou, hoe zou je het vinden om me eens lekker empatisch te verwennen? 126. Een jongen heeft besloten om bij zijn ouders weg te gaan: Het gaat nu goed, ik heb al een kamer gehuurd, maar ik wil het zelf opknappen, zodat het iets van mezelf wordt, maar mijn vader is al gelijk aan het klussen geslagen en ik heb er niets in te zeggen. 127. Een cliënt die klaagt over een collega: Nu durf ik het wel te zeggen. Eerst was ik bij Counsellor Sjors, maar die schold me soms uit voor idioot. Hij gaf me steeds het gevoel alsof ik alles fout deed, nou dat was net als mijn man. Hier voel ik me meer thuis. 128. Iemand die vroeger misbruikt is geweest: Waarom doet iemand zo iets? Wat ik het gemeenste vind, is dat het mijn eigen vader is geweest. Hierdoor had ik niemand om op terug te vallen. 129. Iemand met smetvrees: Ik kan er goed mee omgaan en heb het niet zo erg. Maar waar ik wel mee zit, is dat ik niemand in mijn huis wil toelaten. Als ik dat doe, dan ben ik 3 dagen bezig om alles te ontsmetten. Ik kan wel gewoon bij anderen op bezoek komen. 130. Een cliënt probeert de schade opj zijn verzekering te verhalen: Volgens de polis moeten ze betalen, maar ze verrekken het. 20.000 gulden is ook niet niks. De advocaten werken veel te langzaam, ik heb het geld nu nodig.


131. Een voetballer die moet wennen aan zijn nieuwe team: Het is net of ze mij met opzet de bal niet toespelen, zo kan ik me nooit bewijzen. Teruggaan naar mijn oude team kan ook niet meer. 132. Iemand heeft last van de kinderen: Ik ben dol op mijn kinderen, maar ik heb het druk op de zaak en ik raak steeds van slag als ze lawaai maken en ze gaan ruzie maken. Ze vragen altijd om aandacht en dan kan ik mijn hoofd er niet bijhouden. Soms zou ik ze gewoon achter het behang plakken hoor. 133. Een trouwe werkneemster die op straat is gezet: Mijn collega’s zie ik nou ook niet meer. 134. Een sollicitant die niet aan de bak komt: Al meer dan 200 keer geprobeerd, ik heb nu wel bewezen heb dat het geen zin heeft. Ze willen me gewoon niet. Waarom ik steeds buiten de boot val dat begrijp ik niet. 135. Samen op zoek naar nieuwe doelen: Nee, ik kan niets bedenken wat ik graag zou willen. 136. Een cliënt zijn zoon heeft zelfmoord gepleegd: Niemand had het zien aankomen. Er is ook geen reden waarom ik me schuldig zou moeten voelen, maar toch. Ik loop me de hele dag af te vragen wat ik nou fout heb gedaan. We zaten hem wel achter zijn broek aan vanwege dat hij moest studeren, maar om daar er voor uit te stappen. Ik begrijp er niks van. 137. Een vrouw die wil dat haar man verandert: De liefde is allang over, ik haat die vent, maar voor de kinderen blijf ik bij hem. Hoe kan ik er voor zorgen dat hij zich goed gaat gedragen? 138. Een potentiële cliënt: Leg me nou eens in drie zinnen uit wat counselling eigenlijk is? 139. Een cliënt die spontane abortus heeft gehad: Die oefeningen die we op hebben gehad ‘t heeft allemaal niet geholpen. Steeds als hij seks wil dan verstijf ik en begin ik te huilen. Ik kom er gewoon nooit overheen. 140. Iemands volkstuintje moet wijken voor een nieuwe wijk: Al die tijd hebben ze beloofd dat we konden blijven en nu moeten we opeens weg. ik zou niet weten waar ik mijn tuinhuisje neer zou moeten zetten. Ik ben er ook te oud voor om weer ergens opnieuw te beginnen.

112 - Oefenen tegelijk in het echte leven. Noteer je ervaringen.

Doe eens de volgende spelletjes; 113 - “Zeg geen ..eh….” 114 - “Zeg geen ja of nee.” 115 - “Klets aan één stuk door.” (Je bent af als je even pauzeert.) Zodat je bewust wordt van wat je zegt.

We wensen je veel succes bij het vervolg van deze opleiding.
