QUAL2K

‫اوﻟﻴـﻦ ﻫﻤﺎﻳـﺶ ﺳـﺮاﺳـﺮي ﻛﺸـﺎورزي و ﻣﻨـﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴـﻌﻲ ﭘﺎﻳـﺪار‬ ‫‪The 1st National Conference on Stable Agriculture and Natural Resources‬‬

‫ﻣﺪﻟﺴﺎزي آﻟﻮدﮔﻲ رودﺧﺎﻧﻪ ﺟﺎﺟﺮود ﺗﻬﺮان ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺪل ‪QUAL2K‬‬ ‫ﻓﺮﻧﺎز ﺑﺮاﺗﻲ‪ ،‬دﻛﺘﺮﺳﻴﺪاﺣﻤﺪ ﻣﻴﺮﺑﺎﻗﺮي‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻣﺠﻴﺪ ﺣﺴﻴﻨﻲ‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻋﺒﺪاﻟﻨﺒﻲ ﻋﺒﺪه ﻛﻼﻫﭽﻲ‬ ‫‪-1‬ﻛﺎرﺷﻨﺎس اداره ﻛﻞ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ و آﺑﺨﻴﺰداري اﺳﺘﺎن ﺗﻬﺮان‬ ‫‪ -2‬اﺳﺘﺎد داﻧﺸﻜﺪه ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ و اﻧﺮژي‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ ﻋﻠﻮم ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت و رﺋﻴﺲ داﻧﺸﻜﺪه ﻋﻤﺮان‬ ‫داﻧﺸﮕﺎه ﺧﻮاﺟﻪ ﻧﺼﻴﺮاﻟﺪﻳﻦ ﻃﻮﺳﻲ‬ ‫‪ -3‬ﻣﻌﺎون ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي و ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﭘﮋوﻫﺸﻜﺪه ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺧﺎك و آﺑﺨﻴﺰداري وزارت ﺟﻬﺎدﻛﺸﺎورزي‬ ‫‪ -4‬اﺳﺘﺎد ﭘﮋوﻫﺸﻜﺪه ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺧﺎك و آﺑﺨﻴﺰداري وزارت ﺟﻬﺎدﻛﺸﺎورزي‬ ‫‪Email:[email protected]‬‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬

‫ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﻛﻴﻔﻲ رودﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از روﺷﻬﺎي ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﻬﻴﻨﻪي ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي آﺑﻲ ﺑﻮده و ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﻣﺪﻳﺮان را در‬ ‫ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮي درﺳﺖ ﻛﻤﻚ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬رودﺧﺎﻧﻪ ﺟﺎﺟﺮود ﻳﻜﻲ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻬﻢ آب ﺳﻄﺤﻲ ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ از‬ ‫ﻣﺪل ﻛﻴﻔﻲ ‪ QUAL2K‬ﺟﻬﺖ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻛﻴﻔﻲ ﻧﻴﺘﺮوژن آﻣﻮﻧﻴﺎﻛﻲ و اﻛﺴﻴﮋن ﺑﻴﻮﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻣﻮردﻧﻴﺎز اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺪل ﺗﺎ ﺣﺪود زﻳﺎدي ﮔﻮﻳﺎي ﺷﺮاﻳﻂ واﻗﻌﻲ رودﺧﺎﻧﻪ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﻛﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ﺗﻮاﻧﺎ ﺑﻮدن ﻣﺪل‬ ‫‪ QUAL2K‬در ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻛﻴﻔﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻳﻨﻜﻪ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻋﻮاﻣﻞ ﻛﻴﻔﻲ آب در رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ‬ ‫ﺑﺴﻴﺎر ﭘﺮ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺮاي ﻛﺎﻫﺶ اﻳﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺪل ‪ QUAL2K‬را در ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻛﻴﻔﻲ‬ ‫ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﻛﺎﻟﻴﺒﺮاﺳﻴﻮن ﻣﺪل از ﻧﺘﺎﻳﺞ آﻣﺎر اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﺷﺪه ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ﭼﻬﺎر ﺑﺎر در ﺳﺎل در اﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﻣﻨﺘﺨﺐ اﺳﺘﻔﺎده‬ ‫ﮔﺮدﻳﺪ و ﻣﺪل ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺎﻟﻴﺒﺮه ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي‪،QUAL2K :‬ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي‪ ،‬رودﺧﺎﻧﻪ ﺟﺎﺟﺮود‪ ،‬ﻧﻴﺘﺮوژن آﻣﻮﻧﻴﺎﻛﻲ‪ ،‬اﻛﺴﻴﮋن ﺑﻴﻮﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز‬

‫‪ .1‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ در دﻧﻴﺎ آب و ﻣﻨﺎﺑﻊ آب‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﭘﺎﻳﻪﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﻳﺪار ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﻲآﻳﺪ‪ ،‬ﺳﺎﻟﻬﺎﺳﺖ در زﻣﻴﻨﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي‬ ‫ﺻﺤﻴﺢ در ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ آب ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاري ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﺑﺸﺮي‪ ،‬رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﻋﻼوه‬ ‫ﺑﺮ ﻛﻤﻴﺖ و ﻣﻴﺰان آورد‪ ،‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ ﻛﻴﻔﻲ آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ از ﻣﻮﻟﻔﻪﻫﺎي ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﻴﺖ ﺑﻮده ﻛﻪ ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﻪ دﻗﺖ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي و ﺗﺨﻤﻴﻦ‬ ‫زده ﺷﻮد‪[2] .‬ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت زﻳﺎدي در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ دﻧﻴﺎ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪاﺳﺖ‪ .‬ﻃﻮرﻳﻜﻪ ﻣﺪﻟﺴﺎزي رﻳﺎﺿﻲ ﻛﻴﻔﻴﺖ آب‬ ‫ﺑﺮاي اﻫﺪاف ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي و ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ‪ ،‬اﻣﺮي ﻧﻮ ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اوﻟﻴﻦ ﮔﺎم اﺳﺎﺳﻲ در اﻧﮕﻠﻴﺲ ﺟﻬﺖ ﻓﺮﻣﻮﻟﻪ ﻛﺮدن ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺪار اﻛﺴﻴﮋن‬ ‫ﺑﻴﻮﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻣﻮردﻧﻴﺎز ﺗﻮﺳﻂ ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﺳﻠﻄﻨﺘﻲ در دﻓﻊ ﻓﺎﺿﻼب ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﮔﺎم ﺑﻌﺪي راﺑﻄﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺪار اﻛﺴﻴﮋن ﻣﺤﻠﻮل و‬ ‫اﻛﺴﻴﮋن ﺑﻴﻮﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻣﻮردﻧﻴﺎز ﺗﻮﺳﻂ اﺳﺘﺮﻳﺘﺮ‪ -‬ﻓﻠﭙﺲ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ‪[4].‬‬ ‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت زﻳﺎدي در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ روشﻫﺎي ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ در دو دﻫﻪ ‪ 50‬و ‪ 60‬ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﻄﻮر ﻛﻠﻲ روش‬ ‫ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ‪ ،‬ﭘﻴﭽﻴﺪه و ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﻓﺮﺿﻴﺎت ﺳﺎدهﻛﻨﻨﺪه‪ ،‬ﺑﻪ وﻳﮋه در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻣﺪلﺳﺎزي ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻧﺘﻘﺎل ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻼشﻫﺎي ﻋﻤﺪه ﻛﻪ ﺑﻌﺪ‬ ‫از آن ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ روشﻫﺎي ﻋﺪدي ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ ﻇﻬﻮر ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﺑﻮد‪ .‬روشﻫﺎي ﺗﻔﺎﺿﻞ ﻣﺤﺪود و اﺟﺰاء ﻣﺤﺪود‬ ‫ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺳﺮيﻫﺎي زﻣﺎﻧﻲ ﻳﻚ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ وﺳﻴﻌﻲ از ﻣﺪلﻫﺎي ﻋﺪدي را ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮد‪[1].‬‬

‫‪1‬‬


‫ﻣﺪﻟﻬﺎي ﻛﻴﻔﻲ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻏﻠﻈﺖ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﻣﺤﻴﻂ آﺑﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻫﺪف ﻧﻬﺎﻳﻲ آﻧﻬﺎ اراﺋﻪ‬ ‫راﻫﻜﺎرﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﺘﻮان اﻳﻦ ﻋﺪم ﺗﻌﺎدل و ﻧﺎﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ در ﻣﺤﻴﻂ آﺑﻲ ﻣﺜﻞ رودﺧﺎﻧﻪ را از ﺑﻴﻦ ﺑﺮد‪[3].‬‬ ‫‪ .2‬ﻣﻮاد وروﺷﻬﺎ‬

‫در اﺑﺘﺪاي ﻛﺎر ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ‪ ،‬اﺟﺮاي ﻳﻜﺴﺮي اﻗﺪاﻣﺎت اوﻟﻴﻪ و اﺳﺎﺳﻲ از ﺟﻤﻠﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻳﻚ ﭘﺮﻳﻮد زﻣﺎﻧﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري‬ ‫ﻛﻴﻔﻲ از آب رودﺧﺎﻧﻪ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻃﻮل ﻣﺸﺨﺼﻲ از رودﺧﺎﻧﻪ ﺟﻬﺖ ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺿﺮوري ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻴﺮﺳﺪ‪ .‬در اﻳﻦ‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻫﺪف‪ ،‬ﺑﺮرﺳﻲ آﻻﻳﻨﺪهﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺮاﻛﺰ ﺷﻬﺮي و ﻣﻨﺎﻃﻖ روﺳﺘﺎﻳﻲ ﺑﺮ روي ﻛﻴﻔﻴﺖ آب رودﺧﺎﻧﻪ ﺑﻮدهاﺳﺖ ﺑﺮاي اﻳﻦ‬ ‫ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺎزه ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ از اﺑﺘﺪاي روﺳﺘﺎي ﮔﺮﻣﺎﺑﺪره ﺗﺎ اﺑﺘﺪاي ورودي درﻳﺎﭼﻪ ﺳﺪ ﻟﺘﻴﺎن ﺑﺎ ﻃﻮل ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ ‪ 30‬ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬ ‫ﺷﺪ‪ .‬از ﻋﻠﻞ ﻣﻬﻢ دﻳﮕﺮ اﻧﺘﺨﺎب اﻳﻦ ﻃﻮل از رودﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ آب ﺷﺮب ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ‬ ‫واﺳﻄﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﻫﺎي ذﻛﺮ ﺷﺪه ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻣﺸﻜﻞ آن آﻟﻮدﮔﻲ ﺑﻪ ﻣﻮاد آﻟﻲ و ﻣﻴﻜﺮوﺑﻲ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬در واﻗﻊ ﻛﻴﻔﻴﺖ آﺑﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﺮاي ﺷﺮب از رودﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﻲﺷﻮد داراي اﻫﻤﻴﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﺻﻮﻻً دورهﻫﺎي زﻣﺎﻧﻲ ﭘﺎﻳﺶ ﻛﻴﻔﻲ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﺠﺮي ﻃﺮح‬ ‫ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ اﻣﺎ در ﺣﺎﻟﺖ ﻛﻠﻲ دورهﻫﺎي ﭘﺎﻳﺶ ﻛﻴﻔﻲ ﻳﻚ ﺳﺎﻟﻪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻛﻪ در اﻳﻨﺠﺎ ﻣﺎ ﻳﻚ دوره ﻳﻚ ﺳﺎﻟﻪ از‬ ‫ﺑﻬﺎر ﺗﺎ زﻣﺴﺘﺎن ﺳﺎل ‪ 1389‬را درﻧﻈﺮﮔﺮﻓﺘﻪ اﻣﺎ در ﻫﺮ ﻓﺼﻞ ﻳﻚ ﻣﺎه ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺪل و ﺷﺎﺧﺺ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪهاﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﺪل ‪ QUAl2k‬ﺳﻴﺴﺘﻢ رودﺧﺎﻧﻪاي را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﺎزهاي ﻛﻪ ﻫﺮ ﺑﺎزه داراي ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ ﺛﺎﺑﺘﻲ اﺳﺖ در ﻧﻈﺮ‬ ‫ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺎزهﺑﻨﺪي ﻃﻮل اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ از رودﺧﺎﻧﻪ از ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻣﻮﺟﻮد در ﺳﺎزﻣﺎن ﻧﻘﺸﻪ‬ ‫ﺑﺮداري اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﺳﺮي ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد و ﺑﺮاﺳﺎس ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ ﻃﻮل ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ رودﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ ‪ 7‬ﺑﺎزه‬ ‫ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪي ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﺑﺎزهﺑﻨﺪي ﺳﻴﺴﺘﻢ رودﺧﺎﻧﻪاي‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﺷﻴﺐ ﻣﺘﻮﺳﻂ )ﻣﺘﺮ ﺑﺮ ﻣﺘﺮ( و ﻃﻮل )ﻣﺘﺮ( ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺑﺎزه ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬ ‫ارﺗﻔﺎع از ﺳﻄﺢ درﻳﺎ )ﻣﺘﺮ( و ﻃﻮل و ﻋﺮض ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ )ﺑﺮ ﺣﺴﺐ درﺟﻪ‪ ،‬دﻗﻴﻘﻪ و ﺛﺎﻧﻴﻪ( در اﺑﺘﺪا و اﻧﺘﻬﺎي ﻫﺮ ﺑﺎزه ﺑﺮاﺳﺎس‬ ‫ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ رودﺧﺎﻧﻪ ﻋﺮض ﺑﺴﺘﺮ ﺟﺎﻧﺒﻲ ﭼﭗ و راﺳﺖ را ﺑﺎ‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ رﻳﺎﺿﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻣﻘﺪار ﺿﺮﻳﺐ زﺑﺮي ﻣﺎﻧﻴﻨﮓ )‪ (n‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﺟﻨﺲ ﺑﺴﺘﺮ رودﺧﺎﻧﻪ ﻣﻴﺰان ‪ 0/033‬ﺑﺮاي‬ ‫ﺑﺎزهﻫﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫)ﺟﺪول ‪ (1‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻫﻨﺪﺳﻲ‪ ،‬ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ و ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺑﺎزهﻫﺎي رودﺧﺎﻧﻪ در ﻣﺤﺪود ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬ ‫ﺷ‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ره‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫زه‬

‫ﻋﻨﻮاناﻧﺘﻬﺎيﭘﺎ‬ ‫ﻳﻴﻦ دﺳﺖ ﻫﺮ‬ ‫ﺑﺎزه‬

‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻫﺮ ﺑﺎزه‬

‫ارﺗﻔﺎع از ﺳﻄﺢ درﻳﺎي‬ ‫ﻫﺮ ﺑﺎزه‬

‫ﺑﺎﻻد‬ ‫ﺳﺖ‬ ‫ﺑﺎزه‬

‫ﭘﺎﻳﻴﻦ‬ ‫دﺳﺖ‬ ‫ﺑﺎزه‬

‫ﺑﺎﻻد‬ ‫ﺳﺖ‬ ‫ﺑﺎزه‬

‫ﭘﺎﻳﻴﻦ‬ ‫دﺳﺖ‬ ‫ﺑﺎزه‬

‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﭘﺎﻳﻴﻦ دﺳﺖ ﻫﺮ ﺑﺎزه‬ ‫ﻋﺮض ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ‬

‫ﻃﻮل ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ‬

‫ﺷ‬ ‫ﻳ‬ ‫ب‬ ‫ﻛ‬ ‫ف‬ ‫ﻣ‬ ‫ﺟ‬ ‫را‬

‫‪km‬‬

‫‪km‬‬

‫‪m‬‬

‫‪m‬‬

‫در‬ ‫ﺟ‬ ‫ه‬

‫د‬ ‫ﻗ‬ ‫ﻳ‬ ‫ﻗﻪ‬

‫ﺛﺎ‬ ‫ﻧ‬ ‫ﻳﻪ‬

‫در‬ ‫ﺟ‬ ‫ه‬

‫د‬ ‫ﻗ‬ ‫ﻳ‬ ‫ﻗ‬ ‫ه‬

‫ﺛ‬ ‫ا‬ ‫ﻧ‬ ‫ﻳ‬ ‫ه‬

‫‪1‬‬

‫ﺑﻌﺪ از ﮔﺮﻣﺎﺑﺪر‬

‫‪/843‬‬ ‫‪29‬‬

‫‪/917‬‬ ‫‪23‬‬

‫‪200‬‬ ‫‪0‬‬

‫‪194‬‬ ‫‪0‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪0‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪/5‬‬ ‫‪0‬‬

‫‪2‬‬

‫ﺑﻌﺪ از زاﻳﮕﺎن‬

‫‪/917‬‬ ‫‪23‬‬

‫‪/454‬‬ ‫‪19‬‬

‫‪194‬‬ ‫‪0‬‬

‫‪192‬‬ ‫‪0‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬

‫‪4‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪0‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪/5‬‬

‫‪2‬‬

‫ﻋﺮ‬ ‫ض‬ ‫ﻛ‬ ‫ف‬ ‫ﻣﺠ‬ ‫را‬

‫ﺿﺮ‬ ‫ﻳﺐ‬ ‫زﺑﺮ‬ ‫ي‬ ‫ﻣﺎﻧ‬ ‫ﻳﻨ‬ ‫گ‬ ‫‪(n‬‬ ‫)‬

‫‪13‬‬

‫‪03‬‬ ‫‪0/3‬‬

‫‪9‬‬

‫‪03‬‬ ‫‪0/3‬‬

‫‪m‬‬


‫‪0‬‬ ‫‪3‬‬

‫ﺑﻌﺪ از ﺗﻘﺎﻃﻊ دو‬ ‫آب‬

‫‪/454‬‬ ‫‪19‬‬

‫‪/921‬‬ ‫‪15‬‬

‫‪192‬‬ ‫‪0‬‬

‫‪189‬‬ ‫‪0‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪9‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪0‬‬

‫‪0‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪/5‬‬ ‫‪0‬‬

‫‪10‬‬

‫‪03‬‬ ‫‪0/3‬‬

‫‪4‬‬

‫ﺑﻌﺪ از ﺗﻘﺎﻃﻊ‬ ‫اوﺷﺎن‬

‫‪/921‬‬ ‫‪15‬‬

‫‪/094‬‬ ‫‪13‬‬

‫‪189‬‬ ‫‪0‬‬

‫‪186‬‬ ‫‪0‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪0‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪/5‬‬ ‫‪0‬‬

‫‪10‬‬

‫‪03‬‬ ‫‪0/3‬‬

‫‪5‬‬

‫ﺑﻌﺪ از ﺗﻘﺎﻃﻊ‬ ‫اﻣﺎﻣﻪ‬

‫‪/094‬‬ ‫‪13‬‬

‫‪/148‬‬ ‫‪9‬‬

‫‪196‬‬ ‫‪0‬‬

‫‪170‬‬ ‫‪0‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬

‫‪0‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪/5‬‬ ‫‪0‬‬

‫‪13‬‬

‫‪03‬‬ ‫‪0/3‬‬

‫‪6‬‬

‫اﻳﺴﺘﮕﺎه رودك‬

‫‪/148‬‬ ‫‪9‬‬

‫‪/178‬‬ ‫‪7‬‬

‫‪170‬‬ ‫‪0‬‬

‫‪168‬‬ ‫‪0‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪9‬‬

‫‪0‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪/5‬‬ ‫‪0‬‬

‫‪16‬‬

‫‪03‬‬ ‫‪0/3‬‬

‫‪7‬‬

‫ﺑﻌﺪ از ﭘﻞ‬ ‫ﻟﺸﻜﺮك‬

‫‪/178‬‬ ‫‪7‬‬

‫‪0‬‬

‫‪168‬‬ ‫‪0‬‬

‫‪164‬‬ ‫‪0‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪8‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪6‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪0‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪/5‬‬ ‫‪0‬‬

‫‪14‬‬

‫‪03‬‬ ‫‪0/3‬‬

‫داده ﻫﺎي ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ رودﺧﺎﻧﻪ‬

‫ﻣﺪل ‪ QUAL2K‬ﺑﻪ داده ﻫﺎي ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ ﺟﻬﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت اﻧﺘﻘﺎل اﻧﺘﻘﺎل و ﺗﺸﺮﻳﺢ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺣﺮﻛﺖ آﻻﻳﻨﺪه در ﭘﺎﻳﻴﻦ دﺳﺖ‬ ‫رودﺧﺎﻧﻪ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫)ﺟﺪول ‪ (2‬ﺷﺪت ﺟﺮﻳﺎن روزاﻧﻪ رودﺧﺎﻧﻪ) ‪( m/s‬‬

‫ﻣﺎه‬

‫اردﻳﺒﻬﺸﺖ‬

‫ﻣﺮداد‬

‫ﺑﻬﻤﻦ‬

‫آﺑﺎن‬

‫اﻳﺴﺘﮕﺎه‬ ‫ﺑﺎغ ﺗﻨﮕﻪ‪ -‬اﻣﺎﻣﻪ‬

‫‪0/538‬‬

‫‪0/067‬‬

‫‪0/03‬‬

‫‪0/032‬‬

‫ﻛﻤﺮﺧﺎﻧﻲ‪ -‬اﻣﺎﻣﻪ‬

‫‪1/5‬‬

‫‪0/043‬‬

‫‪0/146‬‬

‫‪0/204‬‬

‫رودك‬

‫‪27‬‬

‫‪3/12‬‬

‫‪5/79‬‬

‫‪2/53‬‬

‫دادهﻫﺎي ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﻲ‬

‫درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺮ روي اﻛﺴﻴﮋن ﻣﺤﻠﻮل اﺷﺒﺎع و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺳﺮﻋﺖ ﻓﺮآﻳﻨﺪﻫﺎي ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ و ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻛﻪ در رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪ وﻗﻮع‬ ‫ﻣﻲﭘﻴﻮﻧﺪد‪ ،‬اﺛﺮ ﻣﻲﮔﺬارد‪ .‬ﻣﺪل ‪ QUAL2K‬و ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺪﻟﻬﺎي ﻛﻴﻔﻲ دﻳﮕﺮ داراي ﺑﺨﺸﻲ ﺑﺮاي ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي دﻣﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫اﺳﺎﺳﻲﺗﺮﻳﻦ دادهﻫﺎي ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮاي ﻣﺪل ﻛﻴﻔﻲ ‪ QUAL2K‬ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪاز‪ :‬درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻫﻮا‪ ،‬دﻣﺎي ﻧﻘﻄﻪ ﺷﺒﻨﻢ‪،‬‬ ‫ﭘﻮﺷﺶ اﺑﺮي و ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد‪.‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻣﺪل در )ﺟﺪول‪ (3‬اراﺋﻪ ﮔﺮدﻳﺪهاﺳﺖ‪.‬‬ ‫)ﺟﺪول ‪ (3‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻮردﻧﻴﺎز‪ ،‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ روز ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري‬

‫ﻣﺎه‬

‫اردﻳﺒﻬﺸﺖ‬

‫آﺑﺎن‬

‫ﻣﺮداد‬

‫ﭘﺎراﻣﺘﺮ‬

‫‪3‬‬

‫ﺑﻬﻤﻦ‬


‫درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻫﻮا‬

‫‪22‬‬

‫‪24/8‬‬

‫‪8/2‬‬

‫‪4/8‬‬

‫دﻣﺎي ﻧﻘﻄﻪ ﺷﺒﻨﻢ‬

‫‪2/4‬‬

‫‪6‬‬

‫‪7/8‬‬

‫‪4/4‬‬

‫ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎد‬

‫‪3‬‬

‫‪0‬‬

‫‪0‬‬

‫‪0‬‬

‫ﭘﻮﺷﺶ اﺑﺮي )درﺻﺪ(‬

‫‪%75‬‬

‫‪%62/5‬‬

‫‪%100‬‬

‫‪%100‬‬

‫ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﻲ ﻣﻨﺎﺑﻊ آﻻﻳﻨﺪه رودﺧﺎﻧﻪ ﺟﺎﺟﺮود‬

‫ﻣﻨﺎﺑﻊ آﻻﻳﻨﺪه ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﻲ ﮔﺮدﻳﺪ‪:‬‬ ‫ﭘﺴﺎب ﺧﺎﻧﮕﻲ روﺳﺘﺎﻫﺎي اﻃﺮاف رودﺧﺎﻧﻪ‬‫ﭘﺴﺒﺎﺑﻬﺎي ﻛﺸﺎورزي زﻣﻴﻨﻬﺎي زراﻋﻲ اﻃﺮاف رودﺧﺎﻧﻪ‬‫ﭘﺴﺎﺑﻬﺎي داﻣﺪاري اﻃﺮاف رودﺧﺎﻧﻪ‬‫ﭘﺴﺎب ﻛﺸﺘﺎرﮔﺎه ﻟﺸﮕﺮك‬‫ﭘﺴﺎب ﭘﺎدﮔﺎن ﻟﺸﮕﺮك‬‫آﻟﻮدﮔﻲ ﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ‬‫ﻛﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ آﻻﻳﻨﺪه ﻧﻘﻄﻪاي و ﻏﻴﺮﻧﻘﻄﻪاي را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻴﺸﻮد ﻛﻪ ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﻣﺪل در اﻳﻦ ﺑﺎره ﺑﻪ ﺷﺮح ذﻳﻞ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬ ‫‪ -1‬ﻣﻨﺎﺑﻊ آﻻﻳﻨﺪه ﻧﻘﻄﻪاي‬ ‫در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺑﺎر ورودي ﻧﻘﻄﻪاي‪ ،‬رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﻓﺮﻋﻲ ورودي ﺑﻪ رودﺧﺎﻧﻪ اﺻﻠﻲ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪهاﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪ :‬ﺷﺎﺧﻪ‬ ‫ﻓﺮﻋﻲ آب ﻧﻴﻚ‪ ،‬ﻻﻻن‪ ،‬روﺗﻪ‪ ،‬ﻓﺸﻢ‪ ،‬آﻫﺎر و ﻛﻠﻮﮔﺎن‬ ‫‪-2‬ﻣﻨﺎﺑﻊ آﻻﻳﻨﺪه ﻏﻴﺮﻧﻘﻄﻪاي‬ ‫در ﺑﺴﻴﺎري از ﺷﻬﺮﻫﺎ و روﺳﺘﺎﻫﺎي اﻳﺮان از ﺟﻤﻠﻪ روﺳﺘﺎﻫﺎي واﻗﻊ در ﺣﻮﺿﻪ آﺑﺮﻳﺰ رودﺧﺎﻧﻪ ﺟﺎﺟﺮود روش دﻓﻊ ﭘﺴﺎب اﻧﺴﺎﻧﻲ و‬ ‫ﺧﺎﻧﮕﻲ روش دﻓﻊ ﺳﻨﺘﻲ و از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺑﻪ ﭼﺎﻫﻬﺎي ﺟﺎذب اﺳﺖ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ دﻓﻊ ﭘﺴﺎب اﻧﺴﺎﻧﻲ اﻏﻠﺐ از ﻃﺮﻳﻖ ﺣﻔﺮ ﭼﺎهﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ‬ ‫ﻋﻤﻖ ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 15‬ﻣﺘﺮ ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد و در ﺻﻮرت ﻟﺰوم ﺣﻔﺮ ﭼﺎهﻫﺎ در ﻣﻮارد ﺿﺮوري ﺗﻜﺮار ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ روش دﻓﻊ ﻓﺎﺿﻼب‬ ‫داراي ﻣﺸﻜﻼت اﺳﺎﺳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ آﻧﻬﺎ آﻟﻮدﮔﻲ آﺑﻬﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ اﺳﺖ و ﺣﺼﻮل اﻃﻤﻴﻨﺎن از اﻳﻨﻜﻪ ﻓﺎﺿﻼب ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺷﺪه‬ ‫ﺑﻪ آﺑﻬﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ راه ﻧﻤﻲﻳﺎﺑﺪ ﻛﺎﻣﻼً ﻏﻴﺮﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﻻ ﺑﻮدن ﺳﻄﺢ آﺑﻬﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ و ﻳﺎ ﺑﺎﻻ ﺑﻮدن ﻛﻒ ﺑﺴﺘﺮ‬ ‫ﻣﺸﻜﻞ دﻳﮕﺮي اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺣﻔﺮ ﭼﺎه و دﻓﻊ ﭘﺴﺎب از اﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ را ﻏﻴﺮﻣﻤﻜﻦ ﻣﻲ ﺳﺎزد‪.‬‬ ‫روﺳﺘﺎﻫﺎي زاﻳﮕﺎن‪ ،‬ﻓﺸﻢ‪ ،‬اوﺷﺎن‪ ،‬ﺣﺎﺟﻲ آﺑﺎد‪ ،‬ﻛﻤﺮﺧﺎﻧﻲ‪ ،‬رودك در اﻃﺮاف رودﺧﺎﻧﻪ ﺟﺎﺟﺮود واﻗﻊ ﺷﺪهاﻧﺪ و ﭘﺴﺎب آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر‬ ‫ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﻳﺎ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺮ رودﺧﺎﻧﻪ اﺛﺮ ﻣﻲﮔﺬارﻧﺪ‪ .‬ﭘﺴﺎب ﺑﻌﻀﻲ از اﻳﻦ روﺳﺘﺎﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻪ رودﺧﺎﻧﻪ ﺟﺎﺟﺮود ﺗﺨﻠﻴﻪ‬ ‫ﻣﻲﮔﺮدد و ﭘﺴﺎب ﺑﻌﻀﻲ دﻳﮕﺮ از اﻳﻦ روﺳﺘﺎﻫﺎ ﭘﺲ از ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺑﻪ ﭼﺎه‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و از ﻃﺮﻳﻖ ﺟﺮﻳﺎﻧﺎت زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﺑﻪ آب‬ ‫رودﺧﺎﻧﻪ ارﺗﺒﺎط ﭘﻴﺪا ﻛﺮده و ﺳﺒﺐ آﻟﻮدﮔﻲ آب رودﺧﺎﻧﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫داده ﻫﺎي ﻛﻴﻔﻲ آب رودﺧﺎﻧﻪ و ﻓﺎﺿﻼب ورودي ﺑﻪ آن‬

‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﻛﻴﻔﻴﺖ آب رودﺧﺎﻧﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺪلﻫﺎي ﻛﻴﻔﻲ و واﺳﻨﺠﻲ و ﺗﺼﺪﻳﻖ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺪلﻫﺎ ﺑﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻛﻴﻔﻲ‬ ‫آب ﻧﻴﺎز ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ اﻳﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ درﻧﻘﺎﻃﻲ از رودﺧﺎﻧﻪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻛﻴﻔﻲ ﻛﻪ ﺟﻬﺖ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي‬ ‫ﻛﻴﻔﻴﺖ آب رودﺧﺎﻧﻪ ﺟﺎﺟﺮود و واﺳﻨﺠﻲ ﻣﺪل ﺑﺮاي اﻳﻦ رودﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﺷﺪﻧﺪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪ :‬اﻛﺴﻴﮋن ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ‬ ‫ﻛﺮﺑﻮﻧﺎﺳﻴﻮن‪ ،‬آﻣﻮﻧﻴﺎك ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪4‬‬


‫در اﻳﻨﺠﺎ ﺳﻌﻲ ﮔﺮدﻳﺪ ﺗﻌﺪادي اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻣﺤﺪود ﻛﻪ در ﻛﻞ ﻣﻌﺮف ﺷﺮاﻳﻂ رودﺧﺎﻧﻪ در ﺑﺎزه ﻣﻮردﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ‬ ‫ﻣﻨﻈﻮر ‪ 8‬اﻳﺴﺘﮕﺎه اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدﻳﺪ‪:‬‬ ‫ﺳﭙﺲ از ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺸﺎﻫﺪات ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه در اﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري ﺟﻬﺖ ﻛﺎﻟﻴﺒﺮه و ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﺪل ﺑﺮاي رودﺧﺎﻧﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬ ‫‪ .3‬ﻧﺘﺎﻳﺞ‬ ‫)‪jajrud river(tehran-iran) (/ ١/٢٠١٠‬‬ ‫‪٢.‬‬

‫‪٢‬‬

‫‪١‬‬

‫)‪fast-reacting CBOD (mg/L‬‬

‫‪١.‬‬

‫‪٠.‬‬

‫‪٠‬‬ ‫‬

‫‪٠‬‬

‫‪١‬‬

‫‪١٠‬‬

‫‪٢‬‬

‫‪٢٠‬‬

‫)‪distance upstream (Km‬‬

‫‪CBODf ( mg O٢/L) Max‬‬

‫‪CBODf ( mgO٢/L) M in‬‬

‫)‪CBODf ( mgO٢/L‬‬

‫‪CBODf ( mgO٢/L) data‬‬

‫)ﺷﻜﻞ ‪ (1‬روﻧﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ‪BOD‬در ﻃﻮل رودﺧﺎﻧﻪ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺪل در اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪1389‬‬

‫)‪jajrud river(tehran-iran) (/١/٢٠١٠‬‬ ‫‪٣٠‬‬

‫‪٣٠٠‬‬

‫‪٢٠‬‬

‫‪١٠‬‬

‫)‪ammonia (ugN/L‬‬

‫‪٢٠٠‬‬

‫‪١٠٠‬‬

‫‪٠‬‬

‫‪٠‬‬ ‫‬

‫‪٠‬‬

‫‪١‬‬

‫‪١٠‬‬

‫‪٢‬‬

‫‪٢٠‬‬

‫)‪distance upstream (Km‬‬

‫‪Maximum NH -data‬‬

‫‪Minimum NH -data‬‬

‫‪NH(ugN/L) Max‬‬

‫‪NH(ugN/L) M in‬‬

‫)‪NH(ugN/L‬‬

‫‪NH (ugN/L) data‬‬

‫)ﺷﻜﻞ ‪ (2‬روﻧﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻧﻴﺘﺮوژن آﻣﻮﻧﻴﺎﻛﻲ در ﻃﻮل رودﺧﺎﻧﻪ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺪل در اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪1389‬‬

‫‪5‬‬

‫اوﻟﻴـﻦ ﻫﻤﺎﻳـﺶ ﺳـﺮاﺳـﺮي ﻛﺸـﺎورزي و ﻣﻨـﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴـﻌﻲ ﭘﺎﻳـﺪار‬ The 1st National Conference on Stable Agriculture and Natural Resources jajrud river(tehran-iran) (٨/٢/٢٠١٠) ٣.

٣

fast-reacting CBOD (mg/L)

٢.

٢

١.

١

٠.

٠ ٢

٢٠

١

١٠

٠

distance upstream (Km)

CBODf ( mg O٢/L)

CBODf ( mgO٢/L) data

CBODf ( mg O٢/L) M in

CBODf ( mg O٢/L) Max

1389 ‫در ﻃﻮل رودﺧﺎﻧﻪ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺪل در ﻣﺮداد‬BOD ‫( روﻧﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮات‬3 ‫)ﺷﻜﻞ‬ jajrud river(tehran-iran) (٨/٢/٢٠١٠) ١٠

١٢٠

ammonia (ugN/L)

١٠٠

٨٠

٠

٠

٢٠

٠ ٢

٢٠

١

١٠

٠


NH (ugN/ L) data

NH(ugN/L)

NH(ugN/L) M in

NH(ugN/L) Max

Minimum NH -data

Maximum NH-data

1389 ‫( روﻧﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻧﻴﺘﺮوژن آﻣﻮﻧﻴﺎﻛﻲ در ﻃﻮل رودﺧﺎﻧﻪ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺪل در ﻣﺮداد‬4 ‫)ﺷﻜﻞ‬ jajrud river(tehran-iran) (١١/٢/٢٠١٠) ٣

٢.


٢

١.

١

٠.

٠ ٢

٢٠

١

١٠


CBODf ( mg O٢/L)

CBODf ( mg O٢/L) data



1389 ‫در ﻃﻮل رودﺧﺎﻧﻪ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺪل در آﺑﺎن‬BOD ‫( روﻧﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮات‬5 ‫)ﺷﻜﻞ‬

6

٠

‫اوﻟﻴـﻦ ﻫﻤﺎﻳـﺶ ﺳـﺮاﺳـﺮي ﻛﺸـﺎورزي و ﻣﻨـﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴـﻌﻲ ﭘﺎﻳـﺪار‬ The 1st National Conference on Stable Agriculture and Natural Resources jajrud river(tehran-iran) (١١/٢/٢٠١٠) ٩٠

٨٠

٧٠

ammonia (ugN/L)

٠

٠

٠

٣٠

٢٠

١٠

٠ ٢

٢٠

١

١٠

٠


NH (ugN/ L) data

NH(ugN/L)

NH(ugN/L) M in

NH(ugN/L) Max

Mini mum NH -data

Maximum NH -data

1389 ‫( روﻧﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻧﻴﺘﺮوژن آﻣﻮﻧﻴﺎﻛﻲ در ﻃﻮل رودﺧﺎﻧﻪ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺪل در آﺑﺎن‬6 ‫)ﺷﻜﻞ‬ jajrud river(tehran-iran) (١/ ٣١/٢٠١١) ٣.

٣


٢.

٢

١.

١

٠.

٠ ٢

٢٠

١

١٠

٠


CBODf ( mg O٢/L)

CBODf ( mgO٢/L) data



1389 ‫ در ﻃﻮل رودﺧﺎﻧﻪ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺪل در ﺑﻬﻤﻦ‬BOD ‫( روﻧﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮات‬7 ‫)ﺷﻜﻞ‬ jajrud river(tehran-iran) (١/٣١/٢٠١١) ١٨٠

١٠

١٠

ammonia (ugN/L)

١٢٠

١٠٠

٨٠

٠

٠

٢٠

٠ ٢

٢٠

١

١٠

٠


NH (ugN/L) data

NH(ugN/L)

NH(ugN/L) M in

NH(ugN/L) Max

Mini mum NH -data

Maximum NH -data

1389 ‫( روﻧﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻧﻴﺘﺮوژن آﻣﻮﻧﻴﺎﻛﻲ در ﻃﻮل رودﺧﺎﻧﻪ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺪل در ﺑﻬﻤﻦ‬8 ‫)ﺷﻜﻞ‬

7


‫‪ .3‬ﺟﻤﻊ ﺑﻨﺪي و ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮي‬

‫‪ -1‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻛﺎﻟﻴﺒﺮاﺳﻴﻮن ﻣﺪل ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ اﻳﻦ ﻣﺪل ﺑﺮاي ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﻛﻴﻔﻲ رودﺧﺎﻧﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ ﭼﻮن ﻛﻪ اﻧﻄﺒﺎق ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ‬ ‫ﺑﻴﻦ داده ﻫﺎي ﻣﺸﺎﻫﺪاﺗﻲ و ﺧﺮوﺟﻲ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﺷﺪه ﻣﺪل وﺟﻮد دارد‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻄﺎﺑﻖ در ﻓﺼﻞ ﺑﻬﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺳﺎﻳﺮ ﻓﺼﻮل‬ ‫ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ از ﺿﺮاﻳﺐ ﺳﻴﻨﺘﻴﻜﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﻓﺼﻞ ﺑﻬﺎر ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺮاي ﺳﺎﻳﺮ ﻓﺼﻮل اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﻣﺪل ‪ QUAL2K‬ﺑﺮاي ‪ BOD‬ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ در ﻓﺼﻮل ﺑﻬﺎر‪ ،‬ﭘﺎﻳﻴﺰ‪ ،‬و زﻣﺴﺘﺎن روﻧﺪ ﻛﻠﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮات‬ ‫در اﺑﺘﺪاي رودﺧﺎﻧﻪ در ﻣﺤﻞ ورود ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻏﻴﺮﻧﻘﻄﻪ اي ﻓﺸﻢ و اوﺷﺎن ﺑﻪ ﺻﻮرت اﻓﺰاﻳﺸﻲ ﺑﻮده وﻟﻲ در ادﻣﻪ ﻣﺴﻴﺮ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ‬ ‫ﻛﺎﻫﺶ ﺣﺠﻢ ﻣﻨﺎﺑﻊ آﻻﻳﻨﺪه و ﺗﻮان ﺧﻮدﭘﺎﻻﻳﻲ رودﺧﺎﻧﻪ ﻣﻘﺪار آن ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﻟﻴﻜﻦ در ﻓﺼﻞ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﺗﻐﻴﻴﺮات‬ ‫‪ BOD‬در اﺑﺘﺪاي رودﺧﺎﻧﻪ از اﻳﻦ روﻧﺪ ﭘﻴﺮوي ﻧﻤﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ در ﺳﺮﺷﺎﺧﻪ رودﺧﺎﻧﻪ ﺷﺎﻫﺪ ﻛﺎﻫﺶ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ‪BOD‬‬ ‫ﻫﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ورود ﻳﻚ ﻣﻨﺒﻊ آﻟﻮدﮔﻲ در اﺑﺘﺪاي ﺳﺮﺷﺎﺧﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ وﺿﻌﻴﺖ رودﺧﺎﻧﻪ از ﻧﻈﺮ اﻳﻦ‬ ‫ﭘﺎراﻣﺘﺮ در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻄﻠﻮﺑﻲ ﻗﺮار دارد و ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺗﺤﻤﻞ ‪ BOD‬ﺑﻴﺸﺘﺮي را دارا اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ -3‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﻣﺪل ‪ QUAL2K‬ﺑﺮاي ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﻧﻴﺘﺮوزن آﻣﻮﻧﻴﺎﻛﻲ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ در اﺑﺘﺪاي ﻣﺴﻴﺮ رودﺧﺎﻧﻪ ﻗﺒﻞ از‬ ‫ورود ﻣﻨﺎﺑﻊ آﻻﻳﻨﺪه ﺑﻪ دﻟﻴﻞ وﻗﻮع ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﻧﻴﺘﺮﻳﻔﻴﻜﺎﺳﻴﻮن و ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻓﺮم آﻣﻮﻧﻴﺎﻛﻲ ﻧﻴﺘﺮوژن ﺑﻪ ﻧﻴﺘﺮات ﻛﺎﻫﺸﻲ اﺳﺖ وﻟﻲ ﺑﺎ‬ ‫ورود ﻣﻨﺎﺑﻊ آﻻﻳﻨﺪه در ﻃﻮل ﻣﺴﻴﺮ ﺑﺎ وﺟﻮد وﻗﻮع ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﻧﻴﺘﺮﻳﻔﻴﻜﺎﺳﻴﻮن و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻓﺖ و ﺧﻴﺰ ﻣﻘﺪار ‪ NH4‬روﻧﺪ‬ ‫ﺗﻐﻴﻴﺮات اﻓﺰاﻳﺸﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺮاﺟﻊ‬

‫‪ -1‬ﻓﺮاﻣﺮز‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ؛ ﻣﺪل رﻳﺎﺿﻲ ﻳﻚ ﺑﻌﺪي اﻧﺘﻘﺎل آﻟﻮدﮔﻲ در ﻛﺎﻧﺎﻟﻬﺎي ﻣﺮﻛﺐ‪ ،‬ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺎﻣﻪ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ‪ ،‬ﺳﺎزهﻫﺎي آﺑﻲ‪،‬‬ ‫داﻧﺸﻜﺪه ﻛﺸﺎورزي‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪرس‪ ،‬ﺳﺎل ‪ ،1382‬ص‪32‬‬ ‫‪ -2‬ﻣﻴﺜﺎﻗﻲ‪ ،‬ف و ﻣﺤﻤﺪي‪ ،‬ك؛ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻛﻴﻔﻴﺖ آب رودﺧﺎﻧﻪ زاﻳﻨﺪه رود ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ﻋﺼﺒﻲ ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ‪،‬‬ ‫دوﻣﻴﻦ ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ ﻣﻠﻲ داﻧﺸﺠﻮﻳﻲ ﻣﻨﺎﺑﻊ آب و ﺧﺎك‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه ﻛﺸﺎورزي‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻴﺮاز‪ ،‬ﺳﺎل ‪،1383‬ص‪.10‬‬ ‫‪-3‬ﻫﺎﺷﻤﻲ ﻣﻨﻔﺮد‪ ،‬آرﻣﺎن؛ ﺗﻬﻴﻪ ﻣﺪل ﺳﻪ ﺑﻌﺪي اﻧﺘﻘﺎل و ﭘﺨﺶ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻛﻴﻔﻲ و ﻻﻳﻪ ﺑﻨﺪي آﻧﻬﺎ در ﻣﺨﺎزن ﺳﺪﻫﺎ‪ ،‬ﭘﺎﻳﺎنﻧﺎﻣﻪ‬ ‫دﻛﺘﺮي‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺧﻮاﺟﻪ ﻧﺼﻴﺮاﻟﺪﻳﻦ ﻃﻮﺳﻲ‪ ،‬ﺳﺎل ‪ ،1390‬ص‪3‬‬ ‫‪4- James, A. & Elliott, (1991). The Modeling of Storm Water Pollution. University of Newcastle-upon‬‬‫‪tyne,U.K.‬‬

‫‪8‬‬